Το Πρόγραμμα Υποτροφιών Fulbright έκλεισε 60 χρόνια επιτυχημένης λειτουργίας στην Ελλάδα. Η επέτειος γιορτάστηκε με λαμπρή εκδήλωση στο Κέντρο Woodrow Wilson, που είναι μια από τις πιο αξιόλογες δεξαμενές σκέψης στην Ουάσιγκτον.
Η εκδήλωση έδωσε την ευκαιρία να θυμηθούμε ότι λίγο μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, το 1946, ένας νέος Αμερικανός Γερουσιαστής, με μεγάλους οραματισμούς, ο William Fulbright από το Arkansas, είχε την φαεινή ιδέα να ιδρύσει το πρόγραμμα που φέρνει από τότε το όνομά του γιατί έκρινε πως στην μεταπολεμική περίοδο, η οποία ξεκίναγε εκείνη την εποχή, χρειάζονταν ένας βατήρας για εκπαιδευτικές και πολιτιστικές ανταλλαγές. Η σύζυγός του, η Harriet Fulbright, που από χρόνια διευθύνει το ομώνυμο ίδρυμα, ρώτησε μια μέρα τον διορατικό γερουσιαστή, όσο αυτός βρίσκονταν ακόμα στην ζωή, πως συνέλαβε την ιδέα για το πρόγραμμά του, που αποδείχτηκε γρήγορα ως μια από τις σπουδαιότερες επενδύσεις στον τομέα της διεθνούς συνεργασίας. Να η ιστορία όπως την λέει η ίδια. H. Fulbright:
«Μου είπε: Είχα κάποτε μια υποτροφία που άλλαξε πολλά στην ζωή μου. Συνειδητοποίησα πως αν μπορέσουμε να πείσουμε ταλαντούχους νέους να περάσουν ένα σημαντικό διάστημα έξω από τη χώρα τους, μέσα σε ξένη κουλτούρα με διαφορετικό τρόπο ζωής, όταν αργότερα γίνουν ηγέτες στην γενέτειρα τους θα είναι πιο πρόθυμοι να ανταλλάσουν ιδέες αντί βλήματα».
Η Ελλάδα εντάχθηκε στο πρόγραμμα Fulbright βάσει συμφωνίας που υπέγραψαν εκπρόσωποι της Ελληνικής και της Αμερικανικής κυβέρνησης στις 23 Απριλίου 1948. Στο Κέντρο Wilson μιλήσαμε με την Harriet Fulbright για την δράση του Ιδρύματός της στην Ελλάδα
H. Fulbright: «Με χαρά συμμετέχω στον εορτασμό αυτό γιατί η Ελλάδα ήταν από τις πρώτες χώρες που ασπάσθηκαν το πρόγραμμα Fulbright και μας έχει κάνει περήφανους. Είναι υπέροχο πρόγραμμα, με προσωπικότητες από όλους τους κλάδους, που το κάνουνε δημιουργικό και πολυδιάστατο».
Διοργανωτής της εκδήλωσης ήταν ο John Sitilides που διευθύνει ένα σημαντικό τομέα του Κέντρου Wilson, το Πρόγραμμα Μελετών Νοτιοανατολικής Ευρώπης. J. Sitilides: «Είμαστε περήφανοι που διοργανώσαμε την εκδήλωση αυτή στο Κέντρο Γουΐλσον. Είναι τμήμα μιας συνεχιζόμενης διερεύνησης όλων των θεμάτων που πρέπει η Αμερική να γνωρίζει για την ενίσχυση των σχέσεών της με τον πολύτιμο σύμμαχό μας, την Ελλάδα».
Την εκδήλωση χαιρέτισε από την Αθήνα η Υπουργός Εξωτερικών Ντόρα Μπακογιάννη και από το State Department η Διευθύντρια Ακαδημαϊκών Προγραμμάτων Rosalyn Swenson.
Μίλησε επίσης η Άρτεμις Ζενέτου που διευθύνει το Ίδρυμα Fulbright στην Ελλάδα. Α. Ζενέτου: «Από το 1948 έχουμε προσφέρει υπηρεσίες για σπουδές στην Αμερική σε χιλιάδες Έλληνες και περισσότερες από τεσσερισήμισι χιλιάδες υποτροφίες σε Έλληνες και σε Αμερικανούς δασκάλους, φοιτητές, καλλιτέχνες και επιστήμονες». Μιλώντας στην Φωνή της Αμερικής η κυρία Ζενέτου κατονόμασε ορισμένους από τους πιο γνωστούς Έλληνες που σπούδασαν με υποτροφίες Fulbright.
Α. Ζενέτου: «Από τον χώρο του πολιτισμού, στο Μουσείο Μπενάκη, ο Διευθυντής του, Άγγελος Δεληβορριάς, στην Εθνική Πινακοθήκη η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, μετά ο Ευρωπαίος Ombudsman Νικηφόρος Διαμαντούρος, ο Ανδρέας Παπανδρέου, όλοι έχουνε περάσει από το πρόγραμμα Fulbright.
Πηγαίνοντας ακόμα πιο πίσω, ο Γιώργος Σεφέρης, ο Γιώργος Θεοτοκάς, ο Ηλίας Βενέζης. Από την Αμερικανική πλευρά τώρα, στην Ελλάδα ένα όνομα γνώριμο σε όλους είναι από το Κογκρέσο ο βουλευτής John Sarbanes ο οποίος ήρθε σαν φοιτητής το 1984 στην Ελλάδα με υποτροφία Fulbright και μάλιστα ανέφερε ότι η δουλειά του μέσα από το Ίδρυμα Fulbright και στην Ελλάδα τον έκανε να αποφασίσει να δουλέψει στον χώρο της πολιτικής».
Ο John Sarbanes, Γιάννης Σαρμπάνης κατά το ελληνικότερο, ήτανε κι αυτός μεταξύ των ομιλητών της εκδήλωσης.
J. Sarbanes: «Αναμφίβολα το πρόγραμμα είχε μεγάλη επίδραση πάνω μου. Στα πλαίσιά του πέρασα μια υπέροχη χρονιά στην Ελλάδα, όπου παράλληλα με τις σπουδές μου είχα την ευκαιρία να γνωρίσω συγγενείς της οικογένειάς μου, να μάθω την γλώσσα και τους Ελληνικούς χορούς. Ένα ακόμα όφελος που είχα ήταν ότι μπόρεσα να κατανοήσω την χώρα μου, τις ΗΠΑ, λίγο καλύτερα βλέποντάς την μέσα από τα μάτια κι άλλων ανθρώπων».
Την σημασία που έχει για την σημερινή νέα γενιά η εμπειρία Fulbright ανέπτυξαν δύο από τους τωρινούς υποτρόφους, η Ελληνίδα Ματίλντα Χατζηπαναγιώτου, που σπουδάζει στην Νέα Υόρκη και η Αμερικανίδα Kristina Williamson, που πέρασε ένα χρόνο στην Ελλάδα. Σε κάποιο διάλειμμα της εκδήλωσης μιλήσαμε με την Ελληνίδα υπότροφο. Μ. Χατζηπαναγιώτου: «Η εμπειρία του να είσαι “Fulbrighter” στην Αμερική, όπως συζητήσαμε και μέσα, είναι κάτι πάρα πολύ ξεχωριστό.
Είσαι πρεσβευτής της χώρας σου στην Αμερική, μιλάς στους άλλους για τον πολιτισμό σου αλλά και μέσα από την καθημερινή επικοινωνία τους δείχνεις ποια είναι εκείνα τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά ενός Έλληνα και τι μπορεί ένας Έλληνας να προσφέρει στο Αμερικανικό ακαδημαϊκό περιβάλλον». Για την Ματίλντα Χατζηπαναγιώτου σημασία έχει επίσης η έμφαση που δίνει το πρόγραμμα Fulbright στην αλληλοκατανόηση.
Η άλλη φοιτήτρια που μίλησε, η Kristina Williamson έδωσε ένα παράδειγμα της δύναμης που έχει το πρόγραμμα Fulbright. Όπως είπε, όταν έφθασε στην Ελλάδα για να περάσει έναν χρόνο φωτογραφίζοντας τα Κύθηρα, όλοι την αποκαλούσαν η Αμερικάνα φωτογράφος. Όταν ήρθε η ώρα να φύγει από τα Κύθηρα οι πάντες την ήξεραν σαν το «Χριστινάκι»./VOANEWS
