Αναλυτική έρευνα ιστορική Ο δημοσιογράφος Νίκος Βάνης για Ρεπορτάζ
Ο Ιων Δραγούμης προωθώντας την ιδέα για τη δημιουργία Ανεξάρτητου Ποντιακού Κράτους,
Επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη όπου ο Πατριάρχης Ιωακείμ Γ΄ του ανέθεσε τη διεύθυνση και αρχισυνταξία του επίσημου πατριαρχικού οργάνου Εκκλησιαστική Αλήθεια
Γνωρίστηκε με τον Ίωνα Δραγούμη και με τον στενό συνεργάτη του Αθανάσιο Σουλιώτη-Νικολαΐδη, με τους οποίους και ανέπτυξε μεγάλη φιλία. Επηρεάστηκε επίσης από τις ελληνοκεντρικές ιδέες του Περικλή Γιαννόπουλου.
Ο Ιων Δραγούμης είχε επαφές από τις μεγάλες ηγετικές προσωπικότητες –όχι μόνο ιερατικές– που ανέδειξε ο ελληνισμός ήταν ο τελευταίος Μητροπολίτης Τραπεζούντος και μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρύσανθος, κατά κόσμον Χαρίλαος Φιλιππίδης.
Ήταν ο ιεράρχης που στις πολύ δύσκολες στιγμές του ποντιακού ελληνισμού, αλλά αργότερα και του ελλαδικού ελληνισμού, στάθηκε όρθιος. Καθοδήγησε με ευφυΐα, σθένος, διορατικότητα και διπλωματικότητα τον ποντιακό ελληνισμό του Ανατολικού Πόντου.
Πρόεδρος της Προσωρινής Κυβέρνησης της Τραπεζούντας, όταν το 1916 εισήλθαν τα ρωσικά στρατεύματα στην πόλη, χειρίστηκε με μετριοπάθεια τους μουσουλμάνους κατοίκους, κάτι το οποίο βοήθησε αργότερα και τον ίδιο και τον ποντιακό λαό, όταν, μετά την αποχώρηση των Ρώσων, επέστρεψαν τα τουρκικά στρατεύματα.
Ο Χαρίλαος Φιλιππίδης γεννήθηκε το 1881 στη Γρατινή Κομοτηνής όπου και έλαβε τα πρώτα εγκύκλια γράμματα. Το 1897 εισήχθη στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του χειροτονήθηκε διάκονος στον ναό της Σχολής, λαμβάνοντας το όνομα Χρύσανθος.
Ο Ιων Δραγούμης είχε επαφή με 1907, οπότε με τις ευλογίες του μητροπολίτη και την οικονομική αρωγή εύπορων Ποντίων πήγε σε ευρωπαϊκές πόλεις, στη Λειψία της Γερμανίας αρχικά και στη Λωζάννη της Ελβετίας
Ο Ιων Δραγούμης είχε οργάνωση για να ξεκινήσει ένα νέο αντάρτικο στον πόντο Το υπερήφανο πνεύμα των Ποντίων και η ορεινή διαμόρφωση του εδάφους συνετέλεσαν στην πραγματοποίηση ενός ηρωικού έπους το οποίο διήρκεσε από το 1914 μέχρι
το 1923. Στην δεκαετή αυτή περίοδο 25.000 περίπου Πόντιοι αντάρτες σκαρφάλωσαν στις απόρθητες κορυφές των βουνοκορφών του Πόντου για να επιβιώσουν
από το πρόγραμμα της γενοκτονίας πού είχαν σχεδιάσει αρχικά οι νεότουρκοι Τζεμάλ, Εβρέν και Ταλαάτ και στη συνέχεια ο Κεμάλ Ατατούρκ με τον Ισμετ Ινονού.
Ο Ιων Δραγούμης Το νεοτουρκικό κίνημα του 1908 αντιμετωπίστηκε από τον Γ. Σκληρό -που γεννήθηκε στην Τραπεζούντα του Πόντου- και το Δ. Γλαύνο η οποία απειλεί τις ζωτικές συμφέροντες των υποδουλών λαών
Ο Ιων Δραγούμης Ο Γ. Σκληρός θεωρούσε ότι ο ιστορικός ρόλος της Ελλάδας ήταν η απελευθέρωση των αλλοτρωτών Ελλήνων: Μόνο μια γενική ένωση όλων των μη Τουρκικών στοιχείων σε ένα πολιτικό συνασπισμό και μια αντίστοιχη πανβαλκανική συμμαχία και διαμάχη των Αϊμου κρατών
θα μπορέσει να ισοφαρίσει τις δυνάμεις του μουσουλμανικού τουρκικού όγκου, και από την άλλη, από τις κυριότερες υπερβολές των Νεοτούρκων σε ομαλά όρια, και, αφετέρου, να υποδείξει σε μερικές μεγάλες δυνάμεις, πως το θέμα της
Ανατολής είναι μόνο ζήτημα των λαών, ιραφετηθή, ώστε να βρουν μόνοι τους τα κατάλληλα μέσα για την περιφρούρηση των εθνικών τους δικαιωμάτων , δηλαδή αυτού του πολιτισμού ολάκερης της Ανατολής.
Ο Ιων Δραγούμης θα παραμείνει προσκολλημένος στα χρονικά του για την οργάνωση για να ξεκινήσει ένα νέο αντάρτικο στον πόντο, παρά το γεγονός ότι από το 1910 οι Νεοτουρκοι αλλάζουν πολιτική και ξεκινούν τις διώξεις εναντίον των
χριστιανικών πληθυσμών. Αποκορύφωμα θα αποτελέσει η επίσημη απόφαση τους σε συνέδριο στην Οθωμανική Θεσσαλονίκη (Οκτώβριος 1911)
Τότε η ελπίδα μετατέθηκε στον Ελληνικό στρατό πού προχωρούσε ελευθερωτής στα χώματα της Μικράς Ασίας. Κατ’ εμέ ο Βενιζέλος δεν βοήθησε καθόλου τούς Ποντίους στο δράμα που περνούσαν, ιδιαίτερα το 1919 πού ο Ελληνικός στρατός ήταν
πανίσχυρος. Ο Βενιζέλος, θα μπορούσε να βοηθήσει αν όχι σε άντρες, τουλάχιστον σε χρυσό και πολεμοφόδια. Όλες οι εκθέσεις από τον έφεδρο υπολοχαγό Χρυσόστομο Καραΐσκο, πού εστάλησαν στην κυβέρνηση των Αθηνών έπεσαν στο κενό. Οι
Πόντιοι αφέθηκαν πάλι στη μοίρα τους και όταν συνετρίβη ο Ελληνικός στρατός, οι αντάρτες του Πόντου ήρθαν σε νέα απόγνωση. Αλλά ποτέ δεν παράτησαν τα όπλα. Συνέχισαν να πολεμούν μέχρι την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης.
Ο Ιων Δραγούμης ο Πατριάρχης Ιωακείμ Γ΄Στις 18 Μαΐου του 1913 ο Χρύσανθος εκλέγεται Μητροπολίτης Τραπεζούντος επί της Πατριαρχίας του Γερμανού Ε΄ (1913-1918). Η ενθρόνισή του συμπίπτει με δραματικά γεγονότα που οδήγησαν στη Γενοκτονία του ποντιακού ελληνισμού.
