Το σκοπιανό-μακεδονικό πρόβλημα εμφανίζεται ως το πιο πρόσφατο ελληνικό εθνικό θέμα, με διάρκεια ζωής περίπου 30 χρόνια, ξεκινώντας από το 1990 ή το 1991. Όμως, στην πραγματικότητα, είναι το παλαιότερο σε σύγκριση με τα άλλα σήμερα εθνικά θέματα. Επιπλέον είναι ένα ζήτημα πολύ πιο σύνθετο, με πολύ περισσότερα εμπλεκόμενα κράτη: τρεις Μακεδονίες και τους πληθυσμούς τους σε τρεις γειτονικές χώρες, τέσσερα κράτη (Ελλάδα, Βουλγαρία, Σερβία και Σκόπια) και εκατέρωθεν εθνικές μειονότητες ή εθνοτικές ομάδες.
Το περασμένο έτος του 2018 ήταν ο χρόνος που το δυτικό σύμπλεγμα (ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, Ε.Ε.) επέλεξαν να ωθήσουν την Ελλάδα και τα Σκόπια προς επίλυση του προβλήματος. Αυτό δεν ήταν απαραίτητα κακό, και ούτε υφίσταται κάτι μεμπτό για την κυβέρνηση Τσίπρα που δέχτηκε να προχωρήσει σε διαπραγματεύσεις μαζί με την κυβέρνηση Ζ. Ζάεφ των Σκοπίων. Δυστυχώς όμως η Ελληνική πλευρά, δεν εκμεταλλεύτηκε το γεγονός πως θα μπορούσε επιτέλους να επιλύσει ένα χρόνιο εθνικό θέμα, και έσπευσε στις διαπραγματεύσεις με ανύπαρκτη τη πρόθεση ή τη διάθεση να διαπραγματευτεί για ένα πρόβλημα, με έκβαση η οποία θα μπορούσε ξεκάθαρα να έχει νικητές και ηττημένους, με νικητές τους Έλληνες.
Θα πρέπει να ξεκαθαριστεί, πως οι ΗΠΑ, δεν είναι ο κακός μπαμπούλας που σπεύδει να ισοπεδώσει, να υποδουλώσει και να εξαφανίσει άλλα κράτη. Αυτή είναι μονάχα η πεποίθηση ορισμένων συνωμοσιολόγων που προσπαθούν να δικαιολογήσουν την πολιτική και διπλωματική ανυπαρξία τους κράτους που ζουν. Οι ΗΠΑ λοιπόν, όταν αντιλήφθηκαν πως το ενδεχόμενο διείσδυσης της Ρωσίας στα Σκόπια, πίεσαν τα δύο κράτη να εξεύρουν λύση, ούτως ώστε η γειτονική χώρα να εισέλθει στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. Δεν έδωσε όμως γραμμή, ούτε για την ονομασία, ούτε για τα επιμέρους θέματα. Το μόνο που ενδιέφερε τις ΗΠΑ είναι να ενταχθούν τα Σκόπια στο ΝΑΤΟ.
Η συμφωνία τον Πρεσπών του 2018 αποτελεί μία ξεκάθαρα διπλωματική ήττα της Ελλάδος. Ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό όπου συμπεριλαμβάνεται ο όρος «Μακεδονία» (Βόρεια Μακεδονία), Μακεδονική ιθαγένεια και Μακεδονική γλώσσα είναι μερικά απότοκα των υποχωρήσεων της Ελληνικής πλευράς, απέναντι σε ένα κράτος που δεν μετρά ούτε πέντε δεκαετίες ύπαρξης.
Επικρατεί το ερώτημα πως επιτηδευμένα οι ξένοι πίεσαν τώρα την Ελλάδα για την επίλυση του προβλήματος, που με την οικονομική της κατάσταση, εκ των πραγμάτων δεν θα μπορούσε να υπερισχύσει έναντι των Σκοπίων. Όποια και αν είναι τα οικονομικά δεδομένα της Ελλάδας, δεν είναι κάποια χώρα που θα μπορούσε να βγει νικημένη από μία τέτοια διαπραγμάτευση. Είναι κράτος μέλος του ΟΗΕ, του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. Διαθέτει επίσης το στράτευμα που της επιτρέπει να έχει τον πρωτεύοντα ρόλο στα Βαλκάνια, ως η ισχυρότερη στρατιωτικά χώρα των Βαλκανίων, και διαθέτει στρατεύματα σε διάφορα μέρη του πλανήτη με αποστολές του ΝΑΤΟ. Τέλος, η Ελλάδα, είναι ένα κράτος που εντάχθηκε στον ενεργειακό χάρτη με τον αγωγό μεταφοράς φυσικού αερίου «EastMed» με τριμερείς συμφωνίες μαζί με την Κύπρο, το Ισραήλ και την Αίγυπτο. Το σημαντικότερο όλων, είναι πως η ελληνική κυβέρνηση είχε σύμμαχους στην περιοχή για το συγκεκριμένο θέμα(Σερβία, Βουλγαρία) και δυστυχώς δεν τους αξιοποίησε. Η απάντηση λοιπόν είναι: Ναι! Η Ελλάδα μπορούσε να κατορθώσει μια διπλωματική και στρατηγική επιτυχία απέναντι στα Σκόπια, όπως επίσης τα Σκόπια δεν διαθέτουν κανένα από τα ανωτέρω πλεονεκτήματα που κατέχει η Ελλάδα, ούτε οι ΗΠΑ θα πίεζαν τρεις βαλκανικές χώρες (Ελλάδα, Βουλγαρία, Σερβία) για να ικανοποιήσουν τις αδικαιολόγητες ιστορικά, διπλωματικά και πολιτικά, επιθυμίες των Σκοπιανών.
Οι εναλλακτικές επιλογές που θα μπορούσε να προβάλει η Ελλάδα είναι αρκετές. Ας σταθούμε στην ορθή θέση του τέως και αείμνηστου Πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος δήλωνε πως η ονομασία αποτελεί την επιτομή του αλυτρωτισμού για τους Σκοπιανούς. Δηλαδή, έστω και αν οι Σκοπιανοί αποδεχτούν την κατάργηση των αλυτρωτικών στοιχείων του Συντάγματος τους (το αποδέχτηκαν με τη συμφωνία των Πρεσπών), δεν σημαίνει πως δεν μπορεί ο εν λόγω αλυτρωτισμός να επιβιώσει μέσα από την ονομασία, η οποία επηρεάζει και την επίσημη ιθαγένεια/εθνικότητα και γλώσσα του κράτους. Παράδειγμα είναι η Τουρκία, η οποία χωρίς κανένα αλυτρωτικό άρθρο μέσα στο επίσημο Σύνταγμα, εντούτοις διεκδικεί την Κύπρο, πέραν των 20 νησιών από την Ελληνική υφαλοκρηπίδα, και τη Δυτική Θράκη.
Ποιες ήταν οι υπόλοιπες επιλογές:
Α) Κεντροβαλκανική Δημοκρατία (πρόταση του Έλληνα καθηγητή Ιωάννη Μάζη, διδάκτωρος γεωπολιτικής): μία ονομασία η οποία δεν συμπεριλαμβάνει τον όρο Μακεδονία, και ανταποκρίνεται πλήρως στην γεωγραφική πραγματικότητα. Επίσης, γνωστό είναι το παράδειγμα της «Κεντρικής Αφρικανικής Δημοκρατίας». Επιπλέον, το ΝΑΤΟ θα είχε το κύρος που προκύπτει από το γεγονός πως έχει στους κόλπους της το κέντρο των Βαλκανίων. Σε σχέση με την ιθαγένεια ή την εθνικότητα, θα μπορούσε ο κάθε πολίτης της «Κεντροβαλκανικής Δημοκρατίας» να αναγράφει στην ταυτότητα του την ανάλογη εθνικότητα, αφού στα Σκόπια ήδη υφίστανται τέσσερις επίσημες εθνικότητες (Αλβανοί, Σέρβοι, Τούρκοι, Ρομά), ένα δεδομένο το οποίο δεν τους επιτρέπει ως σύνολο πληθυσμού να έχουν μία ενιαία εθνικότητα (π.Χ Μακεδόνες), αφού είναι εθνικά ανομοιογενείς. Όσον αφορά τη γλώσσα, είναι αποδεδειγμένο πως οι Σκοπιανοί μιλούν με ένα Βουλγαρικό ιδίωμα, που θα μπορούσε σύμφωνα με τους γλωσσολόγους, να ονομαστεί «σλαβοβουλγαρική γλώσσα».
Β) Σλαβική Δημοκρατία: αυτή η ονομασία δεν παρουσιάζει κανένα ιστορικό ψήγμα. Ως γνωστόν, τον 6ον με 7ο αιώνα μ.Χ. έλαβε χώρα η κάθοδος των Σλάβων στη Μακεδονική γη. Επιπλέον, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η γλώσσα την οποίαν ομιλούν οι κάτοικοι των Σκοπίων είναι ένα σλαβοποιημένο βουλγαρικό ιδίωμα. Μετά τη ρήξη της Γιουγκοσλαβίας με την ΕΣΣΔ, οι Σκοπιανοί, μη έχοντας την οποιαδήποτε ιστορική και πολιτισμική ενθύμηση των προγόνων τους, αποφάσισαν να επιλέξουν μία εθνικότητα η οποία εμπίπτει στα ιστορικά και πολιτισμικά πλαίσια του Ελληνισμού. Η ίδια η Βουλγαρία δήλωσε πως τα Σκόπια δεν είναι Μακεδονία, και η Μακεδονική γλώσσα δεν υπάρχει. Την ίδια στιγμή φαίνεται πως η Ρωσία είναι δυσαρεστημένη με αυτές τις εξελίξεις. Μετά την πτώση του ναζιστικού καθεστώτος στη Γερμανία του Χίτλερ, οι δυτικοί σύμμαχοι προχώρησαν σε μία ριζοσπαστική «αποναζιστικοποίηση» της ελεύθερης Δυτικής Γερμανίας, και μάλιστα με επιτυχία. Αν κατόρθωσαν να διεισδύσουν σε τέτοιο βαθμό μέσα σε έναν υπερήφανο ευρωπαϊκό λαό, με ρίζες και εθνικά ιδεώδη και έπεισαν τον Γερμανό πολίτη ότι πρέπει να μισήσει το καθεστώς για το οποίο μία μέρα πριν ήταν έτοιμος να πεθάνει με αυτοθυσία, τότε αυτό δεν μπορεί να γίνει με την περίπτωση των Σκοπίων στα πλαίσια όχι της αποναζιστκοποίησης, αλλά της «απομυθοποίησης» της ιστορίας τους;
Οι ΗΠΑ προφανώς και θα πίεζαν την χώρα με τη λιγότερο πειστική επιχειρηματολογία, να υποχωρήσει. Οι Σκοπιανοί δεν είχαν προβάλει κανένα διαπραγματευτικό εργαλείο, αφενός μεν διότι δεν κατείχαν, και αφετέρου δε επειδή εξ αρχής η Ελληνική κυβέρνηση είχε ενδώσει στην Σκοπιανή αξίωση για σύνθετη ονομασία, που να περιλαμβάνει τον όρο Μακεδονία, αλλά φυσικά με γεωγραφικό προσδιορισμό.
Ευελπιστούμε όπως η Συμφωνία των Πρεσπών δεν επικυρωθεί από την Ελληνική Βουλή. Εν πάση περιπτώσει, οι ξένοι δεν μπορούν να καταδικάσουν την Ελληνική Βουλή αν δεν επικυρώσει τη Συμφωνία. Η κυβέρνηση Τσίπρα δεν συμπεριελάμβανε στο προεκλογικό της πρόγραμμα την επίλυση του Σκοπιανού, ενώ το 75% του Ελληνικού λαού διαφωνεί με τους χειρισμούς της κυβέρνησης. Η κυβέρνηση Τσίπρα λειτούργησε πραξικοπηματικά, και αντιστρατεύτηκε του εθνικού καθήκοντος και του κοινωνικού καλού.
Ιστορία και ελληνική διπλωματία
