Αφού απέφυγαν στο παρά πέντε τα χειρότερα, με τη διεθνή παρέμβαση διάσωσής τους, οι ελληνικές τράπεζες γίνονται πλέον ο περίγελος ακόμη και των Τούρκων τραπεζιτών, που μόλις το 2001 είδαν να καταρρέει το πιστωτικό τους σύστημα και τις περισσότερες τράπεζες να περνούν στον έλεγχο ευρωπαϊκών και αμερικανικών ομίλων.
Σε ρεπορτάζ του “Bloomberg”,ένα από τα κορυφαία στελέχη της κορυφαίας τουρκικής τράπεζας Garanti μέσα σε λιγότερες από τρεις γραμμές κειμένου ρίχνει το άλλοτε θαυμαστό ελληνικό τραπεζικό σύστημα στον… σκουπιδοτενεκέ της τραπεζικής ιστορίας.
Ο τουρκικός τραπεζικός κλάδος, λέει στο διεθνές πρακτορείο ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλο της Garanti, Τολγκά Εγκεμέν, είναι «πολύ καλύτερα ρυθμισμένος, εποπτεύεται καλύτερα και έχουμε ισχυρή κεφαλαιακή επάρκεια», σε σύγκριση με τις ελληνικές τράπεζες.
«Είναι δύσκολο να βγάλεις κέρδη στην Ελλάδα από πραγματικές τραπεζικές εργασίες», τονίζει, ολοκληρώνοντας την… κατεδάφιση του άλλοτε υπερήφανου Ελληνικού τραπεζικού συστήματος, που μόλις πριν από λίγα χρόνια ξόδευε δισεκατομμύρια για εξαγορές επί τουρκικού εδάφους.
Τραπεζικά στελέχη στην Αθήνα, με αρκετή πικρία, ομολογούσαν ότι η κριτική του Τούρκου τραπεζίτη δεν απέχει πολύ από την Ελληνική πραγματικότητα, επισημαίνοντας, μάλιστα, ότι είναι ιδιαίτερα εύστοχες οι επισημάνσεις, που αφορούν το επιεικώς άθλιο έργο της Τράπεζας της Ελλάδος, ιδιαίτερα επί θητείας Γ. Προβόπουλου, σε θέματα ρύθμισης και εποπτείας του τραπεζικού συστήματος:
– Η ΤτΕ του κ. Προβόπουλου πέτυχε μια παγκόσμια εποπτική πρωτοτυπία όταν ξέσπασε η μεγάλη κρίση, στα τέλη του 2008: «κατάφερε» να υπολογίσει με ακρίβεια τις ανάγκες χρηματοδότησης των τραπεζών από το Δημόσιο για να ξεπεράσουν την κρίση (τα περιβόητα 28 δις. ευρώ), αλλά στη συνέχεια επέτρεψε στους εμπορικούς τραπεζίτες να… διαλέξουν και να πάρουν ό,τι ήθελαν από το «πακέτο».
– Έτσι, κατά παγκόσμια πρωτοτυπία, το… ξεχαρβαλωμένο Ελληνικό κράτος και οι ανεξέλεγκτες διοικήσεις των μεγάλων εμπορικών τραπεζών έγιναν οι πρώτες που επέλεξαν να μην αξιοποιήσουν το μεγαλύτερο μέρος των ενισχύσεων που είχαν διατεθεί από το Δημόσιο:
από τα 28 δις. ευρώ επέλεξαν να αντλήσουν λιγότερα από τα μισά, αφήνοντας επιδεικτικά αναξιοποίητο το μεγαλύτερο μέρος των κρατικών εγγυήσεων για δανεισμό, με τον παράλογο ισχυρισμό, ότι ήταν «ακριβές», παρότι προσφέρθηκαν ακριβώς με τους ίδιους όρους που είχαν προσφερθεί στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.
– Κάπως έτσι, με την ανοχή Προβόπουλου – Αλογοσκούφη (και αργότερα του Γ. Παπαθανασίου) οι Ελληνικές τράπεζες δεν άντλησαν τη βοήθεια που με ακρίβεια είχε υπολογίσει η ΤτΕ ότι θα χρειάζονταν για να ξεπεράσουν τη δύσκολη περίοδο της αναταραχής.
Στην πραγματικότητα, η άρνηση των διοικήσεων να λάβουν εγγυήσεις πήγαζε, όπως επισημάνουν στελέχη της αγοράς, από την αλλεργική τους αντίδραση στο ενδεχόμενο να μείνουν για πολύ καιρό οι επόπτες του Δημοσίου στα διοικητικά τους συμβούλια (οι εγγυήσεις θα ήταν πολύ δυσκολότερο να επιστραφούν από τις κεφαλαιακές ενισχύσεις και τα ομόλογα που δόθηκαν για την ενίσχυση της ρευστότητας).
– Επίσης κατά παγκόσμια πρωτοτυπία, επί των ημερών του κ. Προβόπουλου το Ελληνικό τραπεζικό σύστημα «κατάφερε» να υποστηρίξει τη ρευστότητά του όχι με τις κρατικές εγγυήσεις, αλλά με μαζικές τιτλοποιήσεις στοιχείων ενεργητικού, που περιέργως έγιναν την ίδια περίοδο, όπου η διεθνής αγορά τιτλοποιήσεων ήταν εντελώς «παγωμένη»!
– Για να γίνει αυτό, η ΤτΕ ανέχθηκε να μετατραπούν σε… λάστιχο οι κανόνες τιτλοποίησης στοιχείων του ενεργητικού: δάνεια που είχαν μεγάλη απόσταση από το να βαθμολογηθούν με ΑΑΑ από τους οίκους αξιολόγησης, παρήγαγαν με αρκετές δόσεις αλχημείας τίτλους που εξασφάλιζαν το πολυπόθητο τριπλό Α, που επέτρεπε στις τράπεζες να τους τοποθετούν στην ΤτΕ και να αντλούν ρευστότητα.
Το κλειδί της αλχημείας, στις περισσότερες περιπτώσεις, ήταν ότι οι ίδιες οι τράπεζες αναλάμβαναν να καλύπτουν, με οχήματα ειδικού σκοπού, τις ζημιές από δάνεια που θα αποδεικνύονταν προβληματικά!
– Κάπως έτσι, οι Ελληνικές τράπεζες εξέδωσαν τίτλους αξίας 45 δις. ευρώ, εκ των οποίων οι τίτλοι αξίας 30 δις. ευρώ πήραν την κορυφαία βαθμολογία και αξιοποιήθηκαν ως εγγυήσεις δανεισμού! Μόνο που πολύ γρήγορα οι βαθμολογίες αυτές κατέρρευσαν, ενώ οι ίδιες οι τιτλοποιήσεις, λόγω της επιδείνωσης των οικονομικών συνθηκών, άρχισαν να παράγουν όλο και περισσότερες ζημιές και να «πριονίζουν» την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών, που είχαν αναλάβει την υποχρέωση να τις καλύπτουν.
– Στο εύλογο ερώτημα «πού ακριβώς κατευθύνονταν αυτοί οι τίτλοι, αφού οι αγορές είχαν παγώσει» η απάντηση που έδωσε η ΤτΕ ήταν απλή: επέτρεψε στις Ελληνικές τράπεζες να ανακυκλώσουν εντός του συστήματος τους τίτλους αυτούς, δηλαδή να παραμείνει ο κίνδυνος… εντός της οικογένειας, αντί να μοιραστεί σε πολλούς επενδυτές, όπως επιτάσσει η φιλοσοφία της τιτλοποίησης.
– Κάπως έτσι, το τραπεζικό σύστημα δέχθηκε ένα διπλό σοκ ρευστότητας και κεφαλαιακής επάρκειας στα τέλη του 2009, που ώθησε την ΕΚΤ να σταματήσει να παρέχει αφειδώς ρευστότητα στις ελληνικές τράπεζες, με άμεση συνέπεια να προκαλέσει η Ελληνική αγορά ομολόγων την προσοχή των «γερακιών» της διεθνούς κερδοσκοπίας, που βρήκαν εντελώς ανυπεράσπιστους τους ελληνικούς τίτλους, αφού το τραπεζικό σύστημα της χώρας βρισκόταν σε αδυναμία να «φορτώσει» ακόμη περισσότερους.
Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, ότι οι χειρισμοί της Τράπεζας της Ελλάδος σε θέματα εποπτείας επισύρουν τη χλεύη των Τούρκων τραπεζιτών, οι οποίοι πράγματι εποπτεύονται με μεγάλη προσοχή και αυστηρότητα από την τουρκική κεντρική τράπεζα, γι’ αυτό άλλωστε και κατάφεραν να ξεπεράσουν την κρίση χωρίς να κλονισθεί το σύστημα και χωρίς μάλιστα να χρειασθεί η χώρα να συνεχίσει τη χρηματοδότησή της από το ΔΝΤ.
Αυτό ακριβώς αποδεικνύει μια αλήθεια που ελάχιστοι σήμερα θα ομολογούσαν δημόσια, αλλά αρκετοί στην αγορά συζητούν: η σημερινή κρίση χρηματοδότησης της χώρας σε πολύ μεγάλο βαθμό συνδέεται με τα ολέθρια σφάλματα στην εποπτεία του τραπεζικού συστήματος, που άφησαν τελικά τις ελληνικές τράπεζες στο έλεος των προγραμμάτων διάσωσης του ΔΝΤ, όπως το νέο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, από το οποίο θα διατεθούν 15 δις. ευρώ (σχεδόν το 50% των σημερινών κεφαλαίων του συστήματος) για την ενίσχυση της κεφαλαιακής του επάρκειας…
Στόχος επιθετικής εξαγοράς η Εθνική Τράπεζα;
Πολλές συζητήσεις, σενάρια και εικασίες για το μέλλον της Εθνικής Τράπεζας έχει τροφοδοτήσει η ξαφνική εμφάνιση της Bank of New York Mellon στη μετοχική σύνθεση της κορυφαίας Ελληνικής τράπεζας με ποσοστό συμμετοχής βασικού μετόχου, καθώς υπερβαίνει το 5% (5,25%) και η αμερικανική τράπεζα υποχρεώθηκε χθες βάσει της νομοθεσίας να γνωστοποιήσει τη συμμετοχή της.
Ήδη στα παρασκήνια του χειμαζόμενου Ελληνικού τραπεζικού τομέα, που έχει περιέλθει σε τέτοια εξευτελιστική κατάσταση, ώστε σήμερα να αξίζει στο ταμπλό του ΧΑ η ισχυρότερη τράπεζα της χώρας λιγότερα από 7 δις. ευρώ, αναπτύσσονται τρία βασικά σενάρια, με αφορμή τη χθεσινή χρηματιστηριακή γνωστοποίηση της αμερικανικής τράπεζας με τον ποιοτικότερο ισολογισμό στις ΗΠΑ:
1. Το πρώτο σενάριο –και πλέον «αθώο»- αναφέρει, ότι η BNY Mellon εμφανίζει στα βιβλία της τη συμμετοχή με 5,25% στην Εθνική Τράπεζα, ενεργώντας για λογαριασμό ενός ή περισσότερων πελατών της, αφού πρόκειται για την τράπεζα – παγκόσμιο πρωταθλητή στην παροχή υπηρεσιών θεματοφυλακής και έναν από τους μεγαλύτερους «παίκτες» στο διεθνές «ταμπλό» της επενδυτικής τραπεζικής.
Σε αυτή την περίπτωση, η «αθώα» αυτή τοποθέτηση, που δεν υποκρύπτει δηλαδή σκοπιμότητες απόκτησης δικαιωμάτων στη διοίκηση της τράπεζας – εθνικό σύμβολο της Ελλάδας, μπορεί να αποδίδεται απλώς σε μια έξυπνη επενδυτική τακτική, αφού κατά κοινή ομολογία η κεφαλαιοποίηση της Εθνικής δικαιολογείται μόνο λόγω της κακής συγκυρίας για την Ελληνική οικονομία και είναι πολύ πιθανό να εκτιναχθεί ακόμη και κατά έξι φορές υψηλότερα τα επόμενα χρόνια, αν ένα επιτυχημένο πρόγραμμα σταθεροποίησης επιτρέψει στη μετοχή να ανακτήσει τα χαμένα εδάφη της.
2. Το δεύτερο σενάριο αναφέρει, ότι η BNY Mellon έχει αποφασίσει για λογαριασμό της να προχωρήσει σε μια κίνηση απόκτησης στρατηγικής συμμετοχής στην Εθνική Τράπεζα, εκμεταλλευόμενη την εξαιρετικά χαμηλή σημερινή κεφαλαιοποίηση.
Αυτό το σενάριο ενισχύεται από το γεγονός, ότι η BNY Mellon, που δημιουργήθηκε το 2006 με την απορρόφηση της Mellon από την Bank of New York, έχει γνωστοποιήσει ήδη από το περασμένο φθινόπωρο ότι σκοπεύει να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες που δίνει η κρίση, για να προχωρήσει σε επεκτατικές κινήσεις στην Ευρώπη, με στόχο τα συνολικά έσοδα από τις εκτός ΗΠΑ δραστηριότητες να ξεπεράσουν τα επόμενα χρόνια το 50% του συνόλου.
Άλλωστε, η BNY Mellon έχει αυτή τη στιγμή τον ισχυρότερο ισολογισμό μεταξύ των αμερικανικών τραπεζών, γι’ αυτό και ήταν η πρώτη που επέστρεψε στο αμερικανικό Δημόσιο τις ενισχύσεις ύψους 3 δις. δολ. που είχε λάβει. Επιπλέον, οι άριστες σχέσεις της κυβέρνησης Παπανδρέου με τη διοίκηση Ομπάμα θα δημιουργούσαν ευνοϊκό πολιτικό περιβάλλον για μια συμμετοχή αμερικανικής τράπεζας στην Εθνική.
3. Το τρίτο –και πιο μυστηριώδες…- σενάριο αναφέρει, ότι η BNY Mellon δεν αποκλείεται να αποτελεί το προκάλυμμα άλλου επενδυτή, που σχεδιάζει κίνηση επιθετικής εξαγοράς, αλλά προς το παρόν έχει λόγους να διατηρεί απόρρητη την ταυτότητά του, κρύβοντας τη συμμετοχή του πίσω από έναν ή περισσότερους χρηματιστηριακούς λογαριασμούς στην BNY Mellon.
Καθώς θεωρείται βέβαιο, ότι η Εθνική, όπως και όλες οι άλλες μεγάλες τράπεζες, θα χρειασθούν στο προσεχές μέλλον κεφαλαιακή ενίσχυση, για να «αντέξουν» τις ζημιές που φέρνει η κρίση, ο επενδυτής αυτός θα μπορούσε να αποκαλύψει την ταυτότητά του όταν θα ζητηθούν κεφάλαια από τη διοίκηση της Εθνικής.
Σε αυτή την περίπτωση, σύμφωνα με όσα έχουν συνομολογηθεί στο μνημόνιο της κυβέρνησης με το ΔΝΤ, δύο εναλλακτικές επιλογές θα υπάρχουν: η άντληση κεφαλαίων από την αγορά –άρα και τον «μυστηριώδη» σήμερα επενδυτή, ο οποίος θα έχει «χτίσει» στο μεταξύ μια ακόμη σημαντικότερη θέση, ή η προσφυγή στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.
Για την ταυτότητα του μυστηριώδους επενδυτή, αν θεωρηθεί ότι ισχύει το τρίτο σενάριο, πολλές εικασίες γίνονται από τους παράγοντες της αγοράς. Θεωρητικά, όπως τονίζουν τραπεζικά στελέχη, ακόμη και μια μεγάλη τουρκική τράπεζα θα μπορούσε να κρύβεται πίσω από την BNY Mellon, αφού κατ’ επανάληψη Τούρκοι τραπεζίτες έχουν τονίσει τελευταία, ότι η κρίση στην Ελλάδα προσφέρει επενδυτικές ευκαιρίες στον τραπεζικό κλάδο.
Οι πολιτικές επιπλοκές ενός τέτοιου σεναρίου είναι αναμφίβολα εξαιρετικά σοβαρές, αλλά, όπως λένε τραπεζικά στελέχη, ποιος θα φανταζόταν πριν από μερικά χρόνια, ότι σήμερα η Εθνική θα ήταν ήδη κατά μεγάλο ποσοστό τουρκική τράπεζα, μετά την εξαγορά της Finansbank;
Άλλα σενάρια αναφέρουν, ότι θα μπορούσε να κρύβονται πίσω από την αμερικανική τράπεζα επενδυτικά κεφάλαια της Κίνας, που είχαν στο πρόσφατο παρελθόν προτείνει στην κυβέρνηση την κάλυψη μεγάλου μέρους των δανειακών αναγκών της χώρας, με αντάλλαγμα μια στρατηγική συμμετοχή στην Εθνική.
Ή θα μπορούσαν να κρύβεται κάποια ισχυρή τράπεζα της Δύσης, που αναγνωρίζει τη στρατηγική ευκαιρία τοποθέτησης στην ισχυρότερη ελληνική τράπεζα εν μέσω κρίσης.
Σε ορισμένα τραπεζικά γραφεία, αναφέρθηκε και το σενάριο της εμπλοκής του τέως διοικητή της Εθνικής, κ. Τάκη Αράπογλου, με κάποιο καθοδηγητικό ρόλο στην προσπάθεια «άλωσης» της τράπεζας. Άλλωστε, ο κ. Αράπογλου παραμένει τους τελευταίους μήνες, μετά την απομάκρυνσή του από την Εθνική, εκτός των ισχυρών πόστων της ελληνικής ή διεθνούς τραπεζικής αγοράς και δεν είναι οι λίγοι αυτοί που προσπαθούν να μαντέψουν τις επόμενες κινήσεις του -«ένας τραπεζίτης τέτοιας εμβέλειας δεν εξαφανίζεται σε μια νύχτα», λένε τραπεζικά στελέχη.
Σε κάθε περίπτωση, όλα αυτά τα σενάρια λίγοι σημασία θα είχαν, αν δεν υπήρχε ο… καπνός της ξαφνικής εμφάνισης της BNY Mellon στη βασική μετοχική σύνθεση της τράπεζας.
Και αν δεν εξακολουθούσε να ισχύει και σήμερα, αυτό που έλεγε σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις του ο αείμνηστος Θ. Καρατζάς, όταν υπερασπιζόταν την αναγκαιότητα του «γάμου» με την Alpha Bank: ότι, δηλαδή, θα αποτελέσει μεγάλο πλήγμα για την εθνική μας οικονομία, αν κάποτε η Εθνική περάσει στον έλεγχο ξένων συμφερόντων… /banksnews
