Ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Γιάννης Μπουτάρης, απηύθυνε χαιρετισμό στο πλαίσιο των εργασιών του Ετήσιου Τακτικού Συνεδρίου της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), το οποίο πραγματοποιείται στη Θεσσαλονίκη από την Πέμπτη 1 Δεκεμβρίου έως και το Σάββατο 3 Δεκεμβρίου 2016.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο του χαιρετισμού:
Θέλω να σας καλωσορίσω στην πόλη της Θεσσαλονίκης.
Ως διοίκηση αυτού του Δήμου, όπως και όλοι εσείς οι συνάδελφοι για τις πόλεις σας, δηλαδή η Αυτοδιοίκηση, καταβάλλουμε, μέσα στις γνωστές δύσκολες συνθήκες της χώρας, μια τιτάνια προσπάθεια. Μαζί με τους πολίτες, τους επιχειρηματίες, τους φορείς και τα ιδρύματα να την κάνουμε πιο όμορφη, πιο φιλόξενη, πιο ανθρώπινη, ανοιχτή και ελκυστική για τους κατοίκους και τον οποιονδήποτε επισκέπτη.
Ο καθημερινός μας μόχθος, όμως, χρειάζεται μια στήριξη από την Κεντρική Διοίκηση, την οποία συχνά δεν τη βρίσκει. Αντίθετα, συναντούμε πάρα πολλά εμπόδια. Αρχίζοντας από τις περικοπές των πόρων, περνώντας στην ασφυκτική εξάρτηση από το Κράτος και καταλήγοντας στην πληθώρα των ελεγκτικών μηχανισμών και της απίστευτης τυπολατρίας και γραφειοκρατίας.
Θέμα ζωής και θανάτου, λοιπόν, για την Αυτοδιοίκηση, η ριζική μεταρρύθμιση που θα κάνει την Αυτοδιοίκηση το αφεντικό των Δήμων και των πόλεων. Κοντεύουμε να καταντήσουμε απλοί διαχειριστές των προβλημάτων του δήμου και της πόλης, στην πραγματικότητα έχουμε ελάχιστη δυνατότητα για αναπτυξιακές πρωτοβουλίες.
Το συνέδριό μας θα ασχοληθεί με ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, και καλά θα κάνει. Στόχος του είναι να καταλήξει στις θέσεις της Πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης και να τις καταθέσει στην κοινωνία και στον διάλογο που ανοίγει η Κυβέρνηση για την αλλαγή του «Καλλικράτη».
Δεν θα ασχοληθώ φυσικά με όλα τα θέματα. Θέλω, όμως, να αναφερθώ σε ορισμένα που τα θεωρώ πολύ σημαντικά.
ΠΟΡΟΙ-ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ-ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Όπως ξέρουμε, ο “Καλλικράτης” δεν ορίζει με σαφήνεια τους πόρους που θα κατευθυνθούν στους Δήμους. Παρότι μας προσθέτει αρμοδιότητες, δεν μεταφέρει και τους αντίστοιχους πόρους. Το μόνο που προβλέπει ως προς τη χρηματοδότησή μας είναι μία γενικόλογη αναφορά: Πόροι από κρατικές επιχορηγήσεις και από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, που ως γνωστόν συνεχώς λιγοστεύουν και περικόπτονται.
Αναρωτιόμαστε, λοιπόν, πώς οι δήμοι θα γίνουν μοχλοί ανάπτυξης, όταν ουσιαστικά δεν έχουν ενδογενή έσοδα και δεν τους επιτρέπεται να τα αποκτήσουν; Ο νόμος απαγορεύει την ανεξάρτητη δημοτική φορολόγηση, που θα μπορούσε κάλλιστα να αντικαταστήσει ένα μέρος της φορολογίας. Και δεν είναι υποχρεωτικό να επιβαρυνθούν κι άλλο οι ήδη εξουθενωμένοι συνεπείς φορολογούμενοι.
Η ευρωπαϊκή εμπειρία μάς δείχνει ότι, εάν οι δήμοι ήταν πραγματικά αυτόνομοι και αυτοδιοικούμενοι τα πράγματα θα ήταν πολύ καλύτερα. Με πόρους που θα εισέπρατταν και θα διαχειρίζονταν οι ίδιοι. Έτσι, ΚΑΙ τα οικονομικά του κράτους αλλά ΚΑΙ οι υπηρεσίες των δήμων θα βελτιώνονταν. Εδώ και χρόνια, το θέμα αυτό συζητιέται χωρίς κατάληξη. Αν όντως σχεδιάζεται ότι η είσπραξη και διαχείριση του Φόρου Ακίνητης Περιουσίας θα περάσει στους ΟΤΑ, αυτό είναι μία θετική εξέλιξη, που σε γενικές γραμμές υποστηρίζουμε. Πρέπει, όμως, να διευκρινιστούν οι όροι και οι προϋποθέσεις με τις οποίες θα γίνει αυτό.
Αν οι δημότες πληρώνουν τον σχετικό φόρο στους δήμους, θα απαιτούν καλύτερες ανταποδοτικές υπηρεσίες από δομές που είναι πιο ‘κοντινές και προσβάσιμες’ σε αυτούς. Αν τα έσοδα και το έργο των δήμων εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τη σωστή διαχείριση των πόρων που οι ίδιοι εισπράττουν, έχουν κάθε λόγο να την επιδιώκουν.
Κακά τα ψέματα! Όσο οι Δήμοι δεν έχουν αυτό που λέμε δημοσιονομική αυτονομία, θα παραμένουν απλοί “πελάτες” ενός κεντρικού κράτους-πάτρωνα. Έτσι, όμως, η ουσιαστική συμβολή των δήμων στην ανάπτυξη μόνο ως ανέκδοτο θα μπορούσε να ακουστεί.
Τα προσκόμματα για τη συμβολή των δήμων στην τοπική ανάπτυξη δεν σταματούν εδώ. Οι δήμοι δεν έχουμε τη δυνατότητα να επηρεάσουμε τις αποφάσεις σχετικά με σημαντικές για τη ζωή της πόλης εκτάσεις και χώρους μέσα στην επικράτειά μας. Τα παραδείγματα ατελείωτα, με πρώτο τα στρατόπεδα εντός πόλεως.
Το πρόβλημα των Ελληνικών Δήμων δεν είναι κυρίως η αποτελεσματικότητά τους ή το αν παίρνουν ή όχι αρκετά λεφτά από το κράτος. Είναι ένα πρόβλημα ουσίας και έχει να κάνει με το πώς το Ελληνικό κράτος αντιλαμβάνεται τον ρόλο μας. Γιατί, τοπική αυτοδιοίκηση “σημαίνει το δικαίωμα των τοπικών αρχών να ρυθμίζουν και να διαχειρίζονται το τοπικό μερίδιο των δημόσιων υποθέσεων. Με δική τους ευθύνη και για το συμφέρον του τοπικού πληθυσμού ”. Σημαίνει με άλλα λόγια “ευρεία αυτονομία αναφορικά µε τις ευθύνες τους, τους τρόπους και τα μέσα µε τα οποία ασκούνται οι ευθύνες αυτές”.
Αυτά δεν τα λέω εγώ, αλλά ο Χάρτης Τοπικής Αυτονομίας του Συμβουλίου της Ευρώπης, που η Ελλάδα έχει υπογράψει και κυρώσει ως εσωτερικό της νόμο, και μάλιστα με αυξημένη ισχύ. και το Σύνταγμα έχει μια αντίστοιχη πρόβλεψη.
Οδηγούμαστε, λοιπόν, σε ένα αυτονόητο συμπέρασμα: Δημοσιονομική αυτονομία ή όποια άλλη αυτοτέλεια των Δήμων, δεν νοείται χωρίς ρυθμιστική ή, αλλιώς, κανονιστική αυτονομία των Δήμων, στο πλαίσιο του νόμου.
Μόνο η εξουσία να νομοθετούν τοπικά οι δήμοι θα τους κάνει αληθινούς παίκτες στο πεδίο της ανάπτυξης και της κοινωνικής πολιτικής. Μόνο αν μπορείς να πλάσεις τους δικούς σου τοπικούς θεσμούς, μπορείς να κινητοποιήσεις ή να ρυθμίσεις την καθημερινή ζωή της πόλης, με αναπτυξιακά και κοινωνικά κριτήρια. Μόνο τότε μπορείς να λες ότι είσαι αληθινή αυτοδιοίκηση αλλά και αληθινή δημοκρατία.
Δεν είμαι, φυσικά, αφελής: Κάθε εξουσία κρύβει τον κίνδυνο της κατάχρησής της. Γι’ αυτό χρειάζονται και οι ελεγκτικοί μηχανισμοί. Όχι, όμως, οι 14 που έχουμε πάνω απ’ το κεφάλι μας!
Οι έλεγχοι θα πρέπει να απλοποιηθούν και να ασκούνται από αξιόπιστο και αμερόληπτο φορέα. Να είναι σοβαροί, γρήγοροι και αποτελεσματικοί. Να μην αφήνουν περιθώρια δυσφήμησης και να μην οδηγούν τους δήμους σε καθεστώς πολιτικής ομηρίας, με προσχηματικούς ελέγχους, όπως λέει και ο καθηγητής Σωτηρέλης. Παράλληλα, βέβαια, κάθε δήμος θα πρέπει να έχει έναν ισχυρό και αξιόπιστο μηχανισμό εσωτερικού ελέγχου.
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΟΛΗ ΚΑΙ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ
Όλες σχεδόν οι χώρες της Ευρώπης, και όχι μόνο, και πάντως οι πλέον δημοκρατικές και ανεπτυγμένες έχουν ή ετοιμάζονται να εφαρμόσουν το σύστημα της Μητροπολιτικής Διακυβέρνησης, στις αστικές τους περιοχές. Ο «Καλλικράτης» και εδώ αποδείχτηκε άτολμος. Oι υπάρχουσες θεσμικές και οικονομικές ρυθμίσεις του για τις μητροπολιτικές περιοχές είναι ξεπερασμένες και ακατάλληλες για τις τρέχουσες και μελλοντικές ανάγκες.
Η βελτίωση της διακυβέρνησης σε επίπεδο μητροπολιτικών πόλεων μπορεί να συνδεθεί με τους εθνικούς στόχους, όπως επίσης και με τους στόχους των τοπικών κοινοτήτων στις αστικές περιοχές θέτοντας έτσι τα θεμέλια για πιο δημοκρατικές, δίκαιες και πολιτικά σταθερές κοινωνίες.
Οι μητροπολιτικές περιοχές οφείλουν να προσαρμοστούν στην αποκέντρωση και στη δημοσιονομική αποκέντρωση. Να αυξήσουν την τοπική αυτονομία, να μειώσουν τις φορολογικές διαφορές εντός των μητροπολιτικών περιοχών, να ενισχύσουν την ενδογενή ανάπτυξη και να βελτιώσουν την πρόσβαση σε κεφάλαια για την επένδυση και την ενσωμάτωση του ιδιωτικού τομέα ως επενδυτικού εταίρου και φορέα παροχής υπηρεσιών.
Μοντέλα υπάρχουν και εφαρμόζονται. Άλλα μπορούν να ξεκινήσουν με μεταρρύθμιση του «Καλλικράτη» κι άλλα απαιτούν συνταγματική αναθεώρηση. Ας τα συζητήσουμε, ας επιλέξουμε το καταλληλότερο για τη χώρα μας κι ας το βάλουμε μπρος το συντομότερο.
Εμείς στη Θεσσαλονίκη έχουμε ήδη προχωρήσει στην προώθηση της ιδέας των διαδημοτικών συνεργασιών μητροπολιτικού χαρακτήρα μέσω πυκνών συναντήσεων και συζητήσεων με δήμους του ευρύτερου Πολεοδομικού Συγκροτήματος (αστική και παράκτια συγκοινωνία, τραμ, διαδημοτική τηλεόραση κ.ά.). Επίσης για τον σκοπό αυτό έχει συσταθεί και λειτουργεί με τη συμμετοχή δήμων του Πολεοδομικού Συγκροτήματος η «Μητροπολιτική Αναπτυξιακή Εταιρεία Θεσσαλονίκης».
ΚΕΔΕ
Να δούμε και τα του οίκου μας. Να βρούμε τον τρόπο ώστε η ΚΕΔΕ να ξεφύγει από τον κομματικό έλεγχο και εναγκαλισμό και να εκπροσωπήσει θεσμικά όλες τις κατηγορίες των Δήμων, μικρών, μεσαίων και μεγάλων, ορεινών και νησιωτικών, πλούσιων και φτωχότερων. Η σύνθεση της ΚΕΔΕ μου θυμίζει «μικρή βουλή».
Ιδού στάδιο δόξης λαμπρό για την αυτοδιοίκηση, την κυβέρνηση και το πολιτικό σύστημα. Να κάτσουμε και να δούμε τι δούλεψε καλά μέχρι τώρα, τι θέλει αλλαγές και μεταρρύθμιση και να το προχωρήσουμε σύντομα. Ο Δήμος Θεσσαλονίκης θα συμμετάσχει σ’ αυτόν το διάλογο και θα καταθέσει τις δικές του προτάσεις, όπως έκανε και σε όσα νομοσχέδια κλήθηκε να διαβουλευτεί.
Τέλος να μιλήσουμε και για τα Μνημόνια των τελευταίων 5-6 χρόνων. Όλα τα λεφτά του κόσμου θα παν χαμένα, αν δεν αλλάξουμε εμείς οι ίδιοι: διοικητική μεταρρύθμιση, πολυνομία, αλληλοκάλυψη αρμοδιοτήτων, όλα αυτά είναι βασικά και προϋποθέσεις για να πάμε μπροστά.
Καλή επιτυχία στο συνέδριό μας.
ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΗΣ «ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε.» ΜΕ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ
ΑΠΟ ΤΗ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΑΕ/ΟΤΑ ΚΑΙ ΤΗΝ «ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε.»
Εκδήλωση στο πλαίσιο των συνεργιών που αναπτύσσει η Μητροπολιτική Αναπτυξιακή Θεσσαλονίκης ΑΑΕ/ΟΤΑ με φορείς σχεδιασμού και παραγωγής αναπτυξιακού έργου για τη συγκρότηση του Αναπτυξιακού και Επενδυτικού Πλαισίου «Θεσσαλονίκη 2030», θα πραγματοποιηθεί αύριο, Παρασκευή 2 Δεκεμβρίου 2016, στις 18.00, στην Αίθουσα «Μανόλης Αναγνωστάκης» του Δημαρχείου (Βασ. Γεωργίου Α΄ 1).
Στη διάρκεια της εκδήλωσης, που συνδιοργανώνουν η «ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ ΑΕ» και η Μητροπολιτική Αναπτυξιακή Θεσσαλονίκης ΑΑΕ/ΟΤΑ, θα παρουσιαστούν και θα συζητηθούν οι προοπτικές συνεργασίας της «ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ ΑΕ» με την Τοπική Αυτοδιοίκηση της ευρύτερης Αστικής Μητροπολιτικής Θεσσαλονίκης, με στόχο το σχεδιασμό και την παραγωγή έργων κλίμακας στους τομείς των υποδομών των Μεταφορών, της Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας και των ολοκληρωμένων αστικών αναπλάσεων.
Επισημαίνεται ότι το Αναπτυξιακό και Επενδυτικό Πλαίσιο «Θεσσαλονίκη 2030» αποτελεί τη βάση της στρατηγικής για τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη της Μείζονος Ολοκληρωμένης Χωρικής και Εδαφικής Επένδυσης της Ευρύτερης Αστικής Μητροπολιτικής Θεσσαλονίκης.
