Κυρίες και Κύριοι,
Η εθνική ευεργεσία και η κοινωνική προσφορά αποτελούν θεμελιώδη στοιχεία της ελληνικής ταυτότητας εδώ και αιώνες, αφού συνοδεύουν την πορεία του γένους μας από τα αρχαία κιόλας χρόνια.
Άρρηκτα συνδεδεμένη με τη Δημοκρατία, η χορηγία ως θεσμός απαντάται για πρώτη φορά στην Αθηναϊκή Δημοκρατία του Κλεισθένη, στα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ. και αναπτύσσεται πλήρως τον 5ο αιώνα π.Χ., τον Χρυσό Αθηναϊκό Αιώνα του Περικλή, ως οικονομική υποστήριξη των Τεχνών. Ήταν μάλιστα υποχρεωτική δια νόμου για τους 120 πιο εύπορους συγκριτικά πολίτες από την κάθε μία από τις δέκα φυλές της Αθήνας και με το πέρασμα του χρόνου ο θεσμός επεκτάθηκε καλύπτοντας κάθε μορφή οικονομικής ενίσχυσης προς οποιονδήποτε τομέα κοινωνικού περιεχομένου.
Αναπτύσσοντας, δηλαδή ένα πρότυπο σύστημα κοινωνικής μέριμνας, οι χορηγοί ως «ιερά πρόσωπα» διέθεταν πόρους προς την διατροφή των απόρων, τις τέχνες, τον πολιτισμό, την άμυνα και τον αθλητισμό, απλώνοντας ένα δίχτυ προστασίας πάνω από τους ασθενέστερους κοινωνικά συμπολίτες τους. «Δει γάρ τους εύπορους χρήσιμους ποιειν εαυτούς τοις πολίταις» παρατηρούσε για τους χορηγούς ο δεινός ρήτορας, Δημοσθένης.
Αυτή η παρακαταθήκη κοινωνικής προσφοράς μεταλαμπαδεύεται αιώνες τώρα από γενιά σε γενιά, διατρέχει την ελληνική ιστορία σε όλες τις φάσεις της και εξασφαλίζει τελικά την ιστορική μας συνέχεια και την διατήρηση του αξιακού φορτίου του πολιτισμού μας.
Κυρίες και Κύριοι,
Η ελληνική παιδεία και το φως του ελληνικού πολιτισμού αποτελεί την κινητήριο, εσωτερική δύναμη σε κάθε μοναδική περίπτωση εθνικού ευεργέτη, αυτή που ώθησε ανθρώπους με διαφορετική επαγγελματική, οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα να συμβάλλουν με κάθε μέσο σε διαφορετικές στιγμές στην ανάταξη της μητέρας πατρίδας, από όποιο σημείο της γης κι αν βρισκόταν.
Διατηρώντας άσβεστο μέσα τους το ελληνικό πνεύμα, γαλουχημένοι από τις αρετές αυτές, βαθείς γνώστες των ελληνικών γραμμάτων, οι εθνικοί ευεργέτες στάθηκαν αρωγοί δίπλα στο Γένος σε όλες τις κρίσιμες καμπές του. Στηρίζοντας την εκδοτική και εκπαιδευτική δραστηριότητα στα χρόνια της υποδούλωσης στον τουρκικό ζυγό, δημιουργώντας ένα ισχυρό ρεύμα Φιλελληνισμού στο εξωτερικό, χρηματοδοτώντας τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821 και θεμελιώνοντας τελικά το ελληνικό Κράτος στα πρώτα χρόνια της σύστασής του.
Το ιστορικό κέντρο της Αθήνας κοσμούν μέχρι σήμερα κτίρια μοναδικής αρχιτεκτονικής αξίας, που φέρουν την ανεξίτηλη σφραγίδα του Γεωργίου Αβέρωφ, του Γεωργίου Σίνα, του Ανδρέα Συγγρού, του Ιωάννη Βαρβάκη και τόσων άλλων εθνικών ευεργετών. Κοσμήματα της ελληνικής πρωτεύουσας, που στέκονται ανά τους αιώνες στη σκιά του βράχου της Ακρόπολης, μαρτυρώντας το μεγαλείο της ελληνικής ψυχής. Δομές για την εκπαίδευση, την υγεία και την κοινωνική μέριμνα «φυτρώθηκαν» στην αττική γη από τους μεγάλους αυτούς άνδρες, που προσέτρεξαν από άκρη σε άκρη της Οικουμένης για να στηρίξουν το ανεξάρτητο ελληνικό κράτος στη γένεσή του. Παρόντες στην πρώτη γραμμή στο εθνικό προσκλητήριο, μας οδηγούν μέχρι και σήμερα σε κάθε μας βήμα.
Κυρίες και Κύριοι,
Στα πρώτα βήματά μου στο Υπουργείο Εξωτερικών συνάντησα τα βήματα του Ευάγγελου Ζάππα, στο Ζάππειο Παρθεναγωγείο της Κωνσταντινούπολης, που λειτουργεί αδιάλειπτα από το 1875 μέχρι σήμερα χάρη στη συμβολή εκείνου και του Κωνσταντίνου Ζάππα.
Δεν χρειάζεται να αναφερθώ περαιτέρω στη συμβολή του μεγάλου αυτού εθνικού ευεργέτη στην ανοικοδόμηση της Αθήνας, στην κατασκευή του Ζαππείου Μεγάρου, στην αναβίωση των Ολυμπιακών αγώνων, ούτε και να σταθώ στους Ζάππειους αγώνες, στα «Νέα Ολύμπια» και τόσες άλλες ευεργεσίες του προς την πατρίδα, γιατί πολλές φορές και οι λέξεις μοιάζουν φτωχές μπροστά στην ακτινοβολία ενός τέτοιου πατριωτικού και κοινωνικού έργου.
Ο Ευάγγελος Ζάππας όμως είναι σήμερα παρών και δρων στην ελληνόγλωσση εκπαίδευση του εξωτερικού, καθώς στο σχολείο που εκείνος ίδρυσε, η ελληνική Πολιτεία στεγάζει σήμερα, εν έτει 2016 ένα ομογενειακό εκπαιδευτήριο. Η επιρροή και η συνεισφορά του στην εξέλιξη του νεοελληνικού κράτους και της εκπαίδευσης έχει υπερβεί το συμβατικό χρόνο και αυτό το στοιχείο τον καθιστά εθνικό ευεργέτη. Η προσήλωση και η επιμονή του στην εσωτερική αποκατάσταση της χώρας και της διεθνούς της εικόνας αποτελεί παράδειγμα όχι μόνο άσκησης πολιτικής για όλους εμάς, αλλά και πρότυπο για κάθε Έλληνα πολίτη. Από την πλευρά μας, στο Υπουργείο Εξωτερικών παίρνουμε τη σκυτάλη του Ζάππα και ενισχύουμε το θεσμικό πλαίσιο για την εκπαίδευση των ελληνόπουλων στο εξωτερικό, καθιερώνουμε την Παγκόσμια Ημέρα Ελληνοφωνίας και αναβαθμίζουμε την μορφωτική και πολιτιστική διπλωματία, συνεχίζοντας το έργο των εθνικών ευεργετών.
Κυρίες και Κύριοι,
151 χρόνια μετά το θάνατο του Ευάγγελου Ζάππα, εργαζόμαστε και πάλι για τον ίδιο σκοπό, την ανάκαμψη της χώρας και την ενίσχυση της διεθνούς της ακτινοβολίας, όπως έπραξαν όλοι οι εθνικοί ευεργέτες. Σε αυτήν τη δύσκολη συγκυρία, απευθύνουμε και πάλι προσκλητήριο σε όλους τους Έλληνες, να ενώσουμε τις δυνάμεις μας για να επαναφέρουμε τη χώρα σε συνθήκες ανάπτυξης και κοινωνικής ευημερίας. Οι εθνικοί ευεργέτες αλλά και οι Έλληνες της Διασποράς, είμαι βέβαιος ότι δεν θα απουσιάσουν ούτε και τώρα, από την προσπάθεια της χώρας να αλλάξει σελίδα, αρκεί να θυμηθώ τα λόγια του Ευάγγελου Ζάππα: «ήλθα εδώ εις Βουκουρέστιον μετερχόμενος το εμπόριον και αενάως βοηθών και συνδράμων τους εδώ πτωχούς και αδυνάτους Έλληνας….»
Όμως στη χώρα μας σήμερα, παρά τις δύσκολες συνθήκες, ένα κύμα αλληλεγγύης έχει εκδηλωθεί στους κατατρεγμένους και εμπερίστατους από χιλιάδες μικρούς ευεργέτες, που από το υστέρημά τους συνεισφέρουν.
Σήμερα, εδώ μαζί μας βρίσκεται και η “Κιβωτός του Κόσμου”, που προστατεύει από τον “κατακλυσμό” ό,τι το πολυτιμότερο: το παιδί, ανεξαρτήτως φύλου, φυλής, χρώματος, θρησκείας. Γιατί, αν σωθεί το παιδί, υπάρχει ελπίδα.
Σας ευχαριστώ.
