Την αναγκαιότητα δημιουργίας ευρωπαϊκού μηχανισμού για την προμήθεια Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ), προκειμένου να αντιμετωπιστεί το ενδεχόμενο ενεργειακής κρίσης εξαιτίας της κατάστασης στην Ουκρανία, ζήτησε ο υπουργός Περιβάλλοντος Γ. Μανιάτης, με επιστολή του προς τον αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Επίτροπο για θέματα Ενέργειας, και τον προεδρεύοντα του Συμβουλίου υπουργών Ενέργειας της ΕΕ, αναπληρωτή υπουργό Οικονομικής Ανάπτυξης της Ιταλίας
Ο υπουργός προτείνει να δημιουργηθεί «Συντονιστικός Μηχανισμός Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG) έκτακτης ανάγκης», υπό την εποπτεία της Ομάδας Συντονισμού για το Φυσικό Αέριο (Gas Coordination Group), με στόχο την κατά προτεραιότητα παράδοση πλεοναζουσών ποσοτήτων ΥΦΑ στις πλέον πληττόμενες αγορές της Ευρώπης, αντί για άλλους προορισμούς Η δημιουργία του θα επιτρέψει στα κράτη-μέλη, στην Επιτροπή και στις επιχειρήσεις του τομέα του φυσικού αερίου να αναλάβουν, σε συνθήκες στενής συνεργασίας, τις κοινές τους ευθύνες για την εξασφάλιση της παροχής φυσικού αερίου όπως περιγράφονται από την Οδηγία 994/2010 και στο πνεύμα της αλληλεγγύης που θεμελιώνει.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σήμερα, η Ευρώπη εισάγει το 35%-40% των αναγκών της σε φυσικό αέριο από την Ρωσία, μέσω διαφόρων αγωγών, ενώ σε μερικές περιπτώσεις κράτη-μέλη, όπως η Βουλγαρία για παράδειγμα, εξαρτώνται κατά 100% από το ρώσικο φυσικό αέριο.
Στην Ελλάδα, το 60% του φυσικού αερίου που διακινεί η ΔΕΠΑ έρχεται μέσω της Ουκρανίας, ενώ εκτός από την Ελλάδα μέσω Ουκρανίας τροφοδοτείται με φυσικό αέριο σχεδόν η μισή Ευρώπη: Αυστρία, Ουγγαρία, η Τσεχία, Βουλγαρία, Σλοβενία, καθώς και Μαυροβούνιο, Βοσνία, Σερβία, Μολδαβία.
Οι αντίστοιχες εγκαταστάσεις εισαγωγής LNG στην υπόλοιπη Ευρώπη, ακόμη και αν επαρκούσαν για την εισαγωγή LNG με προορισμό τα Βαλκάνια, δεν θα ήταν δυνατό να χρησιμοποιηθούν για το σκοπό αυτό, καθώς δεν υπάρχουν επαρκείς διασυνδετήριοι αγωγοί μεταφοράς, οι οποίοι θα μπορούσαν να μεταφέρουν αυτές τις ποσότητες στα Βαλκάνια.
Όπως γίνεται αντιληπτό το ενδεχόμενο μιας μακράς διακοπής του ρώσικου φυσικού αερίου προς την Ευρώπη -διακοπής ακόμη μεγαλύτερης από αυτήν του 2009 που διήρκεσε δύο εβδομάδες- είναι πιθανό, γεγονός που μπορεί να δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα στον ενεργειακό εφοδιασμό της χώρας αλλά και όλης της Ευρώπης.
Σε μια τέτοια περίπτωση η Ελλάδα, μέσω της ΔΕΠΑ και των λοιπών προμηθευτών που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας, αλλά και οι άλλοι ευρωπαίοι εταίροι, μέσω των αντίστοιχων εταιριών, θα πρέπει να αναζητήσουν, κατά μόνας, πιθανόν για μεγάλο χρονικό διάστημα, φορτία LNG και άλλες πηγές τροφοδοσίας.
Αυτό θα δημιουργήσει ταυτόχρονη ζήτηση από όλη την Ευρώπη και μεγάλη άνοδο των τιμών, δηλαδή ραγδαία αύξηση του ενεργειακού κόστους, που αποτελεί διαχρονικά το μεγαλύτερο κίνδυνο για την οικονομία και με αμφίβολο αποτέλεσμα εύρεσης φορτίων LNG, ικανών να αντισταθμίσουν την έλλειψη του ρωσικού φυσικού αερίου μέσω αγωγών, αφού η κάθε χώρα έχει διαφορετικές επιπτώσεις στο ενεργειακό της ισοζύγιο από την έλλειψη του ρώσικου φυσικού αερίου, διαφορετικές διασφαλισμένες ποσότητες LNG μέσω μακροχρόνιων συμβολαίων προμήθειας, ενώ πολλές χώρες, όπως η Βουλγαρία, η Ουγγαρία, η Τσεχία, η Σλοβακία, και άλλες, δεν έχουν εγκαταστάσεις LNG.
Παράλληλα χώρες που παραδοσιακά κατέχουν μεγάλα μερίδια και συμβολαιοποιημένες ποσότητες στην αγορά LNG, όπως η Ισπανία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Πορτογαλία, το Ηνωμένο Βασίλειο θα έχουν από μέτριες έως μηδενικές επιπτώσεις στο ενεργειακό τους ισοζύγιο από την έλλειψη του Ρώσικου φυσικού αερίου.
Σχετικά με το θέμα, ο υπουργός Γ. Μανιάτης, δήλωσε ότι «οι πιθανότητες να υπάρξει κατά την χειμερινή περίοδο σημαντική διακοπή, σε διάρκεια και σε ποσότητες, του φυσικού αερίου προς την ΕΕ είναι περισσότερο αυξημένες από ποτέ. »Η περιοχή των Βαλκανίων αναμένεται να πληγεί περισσότερο από κάθε άλλη περιοχή της Ευρώπης. Σημαντική διέξοδος για τις χώρες της περιοχής μας είναι η τροφοδοσία με LNG, μέσω Ελλάδας. »
Η Ελλάδα αναλαμβάνει πρωτοβουλία ώστε η Ευρώπη να δημιουργήσει για πρώτη φορά έναν Μηχανισμό Αλληλλεγγύης στην προμήθεια ποσοτήτων LNG κατά την πιθανή περίπτωση διακοπής της τροφοδοσίας. Προτείνουμε να εφαρμοστεί τώρα μια ουσιαστική και ενιαία ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική στον τομέα αυτό. “Με την πρόταση μας ζητάμε η ΕΕ να περάσει από την φάση του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου των ενεργειακών κρίσεων, σε έναν κοινό Μηχανισμό Διαχείρισης Κρίσεων για την αντιμετώπιση, ως μια ενιαία πολιτική οντότητα, όπως οφείλει να είναι η Ευρώπη στην πράξη, με τη διαμόρφωση ενός διαφανούς, αποτελεσματικού μηχανισμού τροφοδοσίας με φυσικό αέριο”
Στο πλαίσιο αυτό, προτείνουμε να δημιουργηθεί, κατά την περίοδο κρίσεων εφοδιασμού με Φυσικό Αέριο, κατάλογος προμηθευτών οι οποίοι έχουν LNG προς διάθεση, καθώς και αντίστοιχος κατάλογος εθνικών αναγκών σε LNG στα κράτη-μέλη της ΕΕ.
Καλείται, δε, η Επιτροπή να συντονίσει τις προσπάθειες, οι οποίες θα δημιουργήσουν τα κατάλληλα οικονομικά κίνητρα και θα παρέχουν τις κατάλληλες εκείνες εγγυήσεις, περιλαμβανομένης της χρηματοδότησης, από την πλευρά της ΕΕ, ώστε οι προμηθευτές των διαθέσιμων ποσοτήτων LNG να τις κατευθύνουν προς τις χώρες της ΕΕ, που θα έχουν μεγαλύτερη ανάγκη κατά τη διάρκεια πιθανής κρίσης. Αυτή η πρωτοβουλία της Ελλάδος μπορεί να αποτελέσει ουσιαστική διέξοδο για την τροφοδοσία των γειτονικών μας χωρών – και της Ελλάδας, βεβαίως – με φυσικό αέριο, αναβαθμίζοντας ταυτόχρονα την γεωπολιτική σημασία της χώρας μας”.
