Γράφει ο Στάθης Θ. Τσομίδης δικηγόρος
Ο νόμος για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια τοπική αυτοδιοίκηση, γνωστότερος ως “νόμος Καλλικράτη”, ξεσήκωσε τις συνήθειες, στην χώρα μας, αντιδράσεις, όταν με πρωτοβουλία του τότε Υπουργού Εσωτερικών κ. Γ. Ραγκούση, έγινε η θεσμοθέτηση του.
Η εφαρμογή του, αποτελεί καθημερινή πρόσκληση γι όλα τα στελέχη της αυτοδιοίκησης, ανεξάρτητα του θεσμικού τους ρόλου. Συμπολίτευση και αντιπολίτευση, σε τοπικό, δημοτικό, επίπεδο κρίνονται κάθε στιγμή, στα τοπικά πλαίσια της λειτουργίας τους, σ΄ ένα ασφυκτικό, οικονομικό περιβάλλον, όπου τα μέσα και ο υπερδανεισμός είναι δραματικά μειωμένα, έναντι των αναγκών.
Η οικονομική κρίση, που στην χώρα μας, εκτός των άλλων χαρακτηριστικών της, είναι, κυρίως δημοσιονομική, αλλά και στοχοπροσήλωσης, και επιλογής οικονομικού μοντέλου ανάπτυξης, πλήττει τα πιο αδύναμα λαϊκά στρώματα, με όλες τις συνέπειες που αυτό συνεπάγεται.
Έτσι ο άνεργος, ο χαμηλοσυνταξιούχος, και ο ανειδίκευτος, περιθωριοποιείται, από τα πλέον απαραίτητα για την διαβίωση του, με αποτέλεσμα ήδη να μιλάμε για την κοινωνία των 2/3 και το όριο φτώχειας να υπερκαλύπτει κοινωνικά στρώματα που πολύ πρόσφατα ήταν “πρώτυπα κοινωνικής ευρωστίας”.
Σ΄ αυτήν την οικονομική συγκυρία, πραγματική λαίλαπα, για την ανολοκλήρωτη ακόμη αστική δημοκρατία μας, που ενδεχομένως καταπατούνται όχι μόνο πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα, αλλά και ανθρώπινα, “ο Καλλικράτης”, πρωτοπορεί και πρωτοεφαρμόζει στην χώρα τον θεσμό του “Συμπαραστάτη του Δημότη και των επιχειρήσεων”.
Ο νέος θεσμός είναι αυτούσια μεταφορά του Ombusman, σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης. Ένας θεσμός που πρωτοεφαρμόστηκε στην Σουηδία, αλλά και την υπόλοιπή Κεντρική Ευρώπη, από την δεκαετία του 1980.
Στην Ελληνική πολιτική ζωή, τη ίδια δεκαετία πρωτοεισήχθη, αλλά χωρίς ποτέ να γίνει δεκτός, από τον αείμνηστο Γιάννη Ζίγδη, που ως πρόεδρος της ΕΔΗΚ, είχε προτείνει, το 1977, την θεσμοθέτηση του Ombusman την δημόσια διοίκηση και τον στρατό. Δυστυχώς, τότε η “προοδευτική πρόταση” δεν υλοποιήθηκε ποτέ, παρά το γεγονός ότι και το ΠΑΣΟΚ είχε εκφραστεί θετικά, στο ενδεχόμενο της εφαρμογής του.
Άλλωστε ο Αν. Παπανδρέου, σε αντίθεση με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, ήταν πιο εξοικιωμένος με τα σύγχρονα ρεύματα διακυβέρνησης της υπόλοιπής Ευρώπης. Η δε αριστερά, εκφράστηκε, η “ανανεωτική”, υπέρ του θεσμού, ενώ η παραδοσιακή απέφυγε να τοποθετηθεί χωρίς ποτέ να τον απορρίψει, αλλά προσπάθησε να τον αναλύσει και να τον εντάξει στην ιδεολογική της ανάλυση.
Ο Συμπαραστάτης, είναι η γέφυρα επικοινωνίας της τοπικής εξουσίας με τον δημότη και τις επιχειρήσεις. Είναι ο μεσολαβητής για την εξωδικαστική επίλυση διαφορών, μεταξύ του δήμου και των δημοτών, που διαφορετικά θα καταλήξουν, όπως συμβαίνει μέχρι τώρα, σε πολύχρονους και δαπανηρούς δικαστικούς αγώνες.
Η διακομματική επιλογή του, που απαιτεί ο νόμο, με κριτήριο την ευαισθησία του σε κοινωνικά, πολιτικά, οικολογικά, αλλά και οικονομικά θέματα, τις νέες τεχνολογίες και το διαδίκτυο. Οι γνώσεις του, τουλάχιστον, νομικές, πολιτικής επιστήμης και κοινωνιολογίας, αλλά και η αντικειμενικότητα, η ευθυκρισία του και η έμπρακτη αλληλεγγύη που πρέπει να επιδεικνύει κατά τη άσκηση των καθηκόντων του, δημιουργεί έναν πόλο αναφοράς, όχι εξουσίας, αλλά αυτού που ο θυμόσοφος λέει χαρακτηριστικά “..τα παράπονα στον δήμαρχο..”
Η παράλειψη, επί τρία χρόνια από την θέσπιση του, να εκλεγούν στους Καλλικρατικούς Δήμους οι Συμπαραστάτες, πρόσφατα εκλέχθηκε στον Δήμο της Αθήνας, και η αδικαιολόγητη καθυστέρηση στερεί εκτός των άλλων, και σημαντικών χρηματικών εισροών από τα Ευρωπαϊκά προγράμματα που υπάρχουν για τον θεσμικό ρόλο και λειτουργία του Συμπαραστάτη, τώρα που όλοι ψάχνουν εναγωνίως και το ένα Ευρώ. Η ευθύνη ανήκει στους δημοτικούς άρχοντες. Να τολμήσουν και η ιστορία θα τους δικαιώσει.
