με αφορμή το θόρυβο που έχει προκληθεί ο νομάρχης Θεσσαλονίκης Παναγιώτης Ψωμιάδης έκανε την ακόλουθη δήλωση κατά τη συνεδρίαση του Νομαρχιακού Συμβουλίου: «Τον τελευταίο καιρό παρακολουθούμε όλοι έναν δημόσιο διάλογο σχετικά με το βιβλίο Ιστορίας της ΣΤ’ Δημοτικού. Και δεν είναι μόνον αυτό. Είναι και τέσσερα βιβλία υπό τον τίτλο «Κοινή Ιστορία ΝΑ Ευρώπης», μια επικίνδυνη έκδοση, η οποία –όπως λένε οι εκδότες του- αναμένει εντός του 2007 την έγκριση της υπουργού Παιδείας για να διατεθεί στα σχολεία ως εναλλακτικό εκπαιδευτικό υλικό στους εκπαιδευτικούς. Δάσκαλοι, επιστήμονες, καθηγητές πανεπιστημίου, δημοσιογράφοι, βουλευτές, εκπρόσωποι συλλόγων, Έλληνες της ομογένειας προβάλλουν ενστάσεις τόσο για το περιεχόμενο όσο και για την παιδαγωγική μέθοδο που ακολουθεί το βιβλίο.
Ο ίδιος προσωπικά γίνομαι αποδέκτης διαμαρτυριών εκ μέρους συμπολιτών μας για τους ίδιους λόγους. Θεώρησα καθήκον μου να φέρω το θέμα στο Νομαρχιακό Συμβούλιο γιατί αφορά τη νέα γενιά, τα παιδιά μας, το μέλλον της πατρίδας μας. Και γιατί, διαβάζοντας το βιβλίο της ΣΤ’ Δημοτικού, διαπίστωσα ότι υπάρχουν ανακρίβειες και αποσιωπήσεις.
Δεν είμαι ειδικός για να κρίνω την παιδαγωγική μέθοδο. Οφείλω όμως να καταθέσω την εκτίμηση ότι το βιβλίο είναι γραμμένο με τρόπο αόριστο και γενικό, γεγονός που δεν επιτρέπει στα παιδιά μας να έρθουν σε επαφή με σημαντικές προσωπικότητες και γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία του Ελληνισμού.
Με λίγα λόγια δεν πληροφορείσαι πολλά διαβάζοντας αυτό το βιβλίο. Είναι χαρακτηριστικό το κεφάλαιο για τη «Μεγάλη Επανάσταση» του 1821 στη σελίδα 66 όπου δεν υπάρχει καμία αναφορά στις μεγάλες στιγμές και στις κορυφαίες προσωπικότητες.
Ομοίως και το κεφάλαιο για τον αθλητισμό απ’ όπου απουσιάζει οποιαδήποτε αναφορά π.χ. στον πρώτο σύγχρονο Έλληνα Ολυμπιονίκη Σπύρο Λούη ή στον τρεις φορές Χρυσό Ολυμπιονίκη, στο φαινόμενο Πύρρο Δήμα.
Στο κεφάλαιο με τίτλο «Το ελληνικό τραγούδι» στη σελίδα αναφέρονται μόνο οι δύο, αναμφισβήτητα κορυφαίοι, Έλληνες συνθέτες Χατζιδάκις – Θεοδωράκης. Καμία αναφορά στον Στέλιο Καζαντζίδη, ο οποίος σημάδεψε το λαϊκό τραγούδι, ή στη Δόμνα Σαμίου η οποία έχει ένα τεράστιο έργο με το οποίο διασώζει την ελληνική λαϊκή παράδοση. Καμία αναφορά, απλή έστω, στον Τσιτσάνη, στον Μαρκόπουλο, στον Ξαρχάκο.
Καμία αναφορά επίσης στα ελληνικά Νόμπελ Λογοτεχνίας του Σεφέρη (1963) και του Ελύτη (1979). Από κει και πέρα, διαπίστωσα επιλεκτική χρήση των πηγών, παντελή αποσιώπηση ιστορικών γεγονότων, σκοπιμότητα στη χρήση λέξεων.
Για παράδειγμα εξιδανικεύονται οι συνθήκες ζωής των Ελλήνων στη διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ενώ δεν γίνεται λόγος για την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο καθεστώς της εποχής ούτε για την αδιαμφισβήτητη προσφορά της Εκκλησίας στην καθημερινότητα των Ελλήνων στα δύσκολα οθωμανικά χρόνια.
Παρουσιάζονται μία δήλωση του Χαριλάου Τρικούπη και στοιχεία μίας απογραφής του πληθυσμού της Θεσσαλονίκης, πηγές που υπαινίσσονται την μη ελληνικότητα της Μακεδονίας. Κανένας λόγος για τη γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού, κανένας λόγος για τις θηριωδίες σε βάρος του Ελληνισμού της Μικρασίας. Αντίθετα, στη σελίδα 100 ο Κεμάλ αναφέρεται ως «ο ηγέτης του απελευθερωτικού αγώνα των Τούρκων».
Το μέγα εθνικό θέμα, το κυπριακό ζήτημα, παρουσιάζεται πλημμελώς στις σελίδες 121-123: καμία φωτογραφία από την τουρκική εισβολή, λέξη για το δράμα των Ελληνοκυπρίων, ενώ εμφανίζεται το ψευδοκράτος να δημιουργήθηκε το 1974 παρόλο που δημιουργήθηκε το 1983 ως αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης επεκτατικής πολιτικής του στρατιωτικού κατεστημένου της Άγκυρας.
Καμία αναφορά στις συστηματικές και δραματικές διώξεις των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης, των οποίων η έλευση στην Ελλάδα σημάδεψε την εξέλιξη της χώρας –όπως και όλων των προσφύγων. Όσο για το εναλλακτικό εκπαιδευτικό υλικό, θα αναφέρω μόνο δύο παραδείγματα, χωρίς να μπω σε λεπτομέρειες.
Στο πρώτο βιβλίο, επίσης, και στις σελίδες 62-64, το παιδομάζωμα χαρακτηρίζεται ως «πρωτότυπη οθωμανική πρακτική» η οποία «ευνοούσε την κοινωνική ανέλιξη»!
Στο τέταρτο βιβλίο της «Κοινής Ιστορίας ΝΑ Ευρώπης» και στη σελίδα 152 περιέχεται χάρτης των Βαλκανίων όπου αναφέρονται τα Σκόπια ως «Μακεδονία» ενώ στη σελίδα 81 διαβάζουμε το «εθνικό τραγούδι της Γιουγκοσλαβικής Μακεδονίας». Είναι δυνατόν να αποδεχθούμε μια τέτοια θεώρηση της Ιστορίας που δεν αποτελεί άλλο παρά ωμή προπαγάνδα όχι λαών αλλά εθνικιστικών κύκλων;
Στόχος μου δεν είναι να σηκώσουμε τείχη, άλλοι επιδίδονται σε διχασμούς. Ούτε να επιδοθούμε σε πατριωτικές κορώνες. Στόχος όλων μας πρέπει να είναι η αποδοχή της ταυτότητας των άλλων, η συμφιλίωση, η ειρήνη και η πρόοδος στην περιοχή. Το βιβλίο περιέχει αλήθειες και είναι απαλλαγμένο από εθνικούς μύθους, λένε οι συγγραφείς του βιβλίου της ΣΤ’ Δημοτικού.
Αλήθεια, είναι εθνικός μύθος η γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού ή των Ελλήνων της Μικρασίας γι’ αυτό δεν περιελήφθη στο βιβλίο;
Είναι εθνικός μύθος ο συνεκτικός ρόλος της Εκκλησίας κατά την οθωμανική περίοδο;
Αν θέλετε, πρέπει να πούμε ναι στην απάλειψη των μύθων αλλά όχι στην απάλειψη των ιστορικών γεγονότων. Η Ιστορία ξαναγράφεται, αλλά δεν διαγράφεται.
Είναι βέβαιο ότι κανείς δεν θέλει να «παράγουμε» ούτε ρατσιστές ούτε εθνικιστές. Θέλουμε όμως ανθρώπους που αγαπάνε την πατρίδα τους. Θέλουμε ανθρώπους που σέβονται τους συνανθρώπους τους, τους άλλους λαούς, τις παραδόσεις και την Ιστορία τους. Τα παιδιά μας δεν γεννήθηκαν μαζί με την Ιστορία. Αλλά τι νόημα έχει αυτό το εγχείρημα όταν ορισμένοι γείτονές μας δεν αποδέχονται ένα τέτοιο πνεύμα;
Για να ξαναγραφεί η Ιστορία, με ψυχραιμία και νηφαλιότητα, είναι απαραίτητη μια αναγκαία απόσταση όχι μόνο από τα γεγονότα αλλά και από διπλωματικές επιδιώξεις. Χρειάζονται καλές προθέσεις απ’ όλες οι πλευρές.
Δεν μπορεί εμείς να προσφέρουμε γη και ύδωρ και οι μεν να συνεχίζουν τις παραβιάσεις του εναέριου χώρου και οι δε να καπηλεύονται το όνομα του Μεγαλέξανδρου. Καμία φιλία δεν χτίζεται με μυστικά και ψέματα, πολύ περισσότερο η ελληνοτουρκική, η φιλία με τους γείτονες. Χτίζεται με αποδοχή των γεγονότων και αναγνώριση των λαθών.
Μετά από όλα αυτά θα ήθελα να ζητήσω από την κ. Γιαννάκου να επανεξετάσει προσεκτικά το βιβλίο. Είμαι βέβαιος ότι θα το πράξει με ευαισθησία γιατί γνωρίζει πολύ καλά ότι δεν μπορούμε να παίζουμε με το μέλλον των παιδιών μας. Θα κλείσω με μια αποστροφή της κ. Ντόρις Πακ, της Γαλλίδας εκπροσώπου του Ευρωκοινοβουλίου στο Σύμφωνο Σταθερότητας, σε ομιλία της στο Βελιγράδι:
‘‘Εμείς (Γαλλία – Γερμανία) χρειαστήκαμε 47 χρόνια για να συγγράψουμε κοινή ιστορία. Εσείς που είστε 11 λαοί το καταφέρατε σε μόλις 2,5 χρόνια;’’»
