Δημιουργούμε για την εξάλειψη του κοινωνικού αποκλεισμού
Ο κοινωνικός αποκλεισμός αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα σύγχρονα κοινωνικά φαινόμενα. Οι δομές, οι πρακτικές και οι σχέσεις που δημιουργούν διακρίσεις και ανισότητες οδηγούν στη διάσπαση της ενότητας της κοινωνίας και στην περιθωριοποίηση κοινωνικών ομάδων. Με τον όρο κοινωνικό αποκλεισμό δεν εννοούμε μόνο τη στέρηση υλικών αγαθών, αλλά κυρίως τη στέρηση των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων.
Πρόκειται για μία μεγάλη πληγή που ξεκινά κατά κύριο λόγο από την έλλειψη στην πληροφόρηση – ή ακόμη χειρότερα την κακή πληροφόρηση, τη δυσκολία στην εύρεση εργασίας, αλλά και την αδιαφορία για τις πιο αδύναμες ομάδες του πληθυσμού.
Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου καλούνται καθημερινά να λάβουν αποφάσεις που έχουν αντίκτυπο στην καθημερινότητα των πολιτών των Ευρωπαϊκών χωρών. Ωστόσο, σπάνια έρχονται σε επαφή μαζί τους με αποτέλεσμα να υπάρχει μία τεράστια απόσταση μεταξύ τους.
Σε μία προσπάθεια γεφύρωσης αυτού του χάσματος και επικοινωνίας των πολιτών με τους Ευρωβουλευτές, μία ομάδα Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων από την Ισπανία, την Ιταλία, την Ιρλανδία, το Βέλγιο, τη Γερμανία & την Ελλάδα ανέλαβε την πρωτοβουλία διοργάνωσης μίας δράσης που στόχο έχει την ανάδειξη του καίριου φαινομένου του κοινωνικού αποκλεισμού και του τρόπου αντιμετώπισής του, όπως αυτά γίνονται αντιληπτά από τους πολίτες.
Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο της δράσης πρόκειται να δημιουργηθούν και να συλλεχθούν ιδέες-έργα που θα έχουν ως θέμα φαινόμενα κοινωνικού αποκλεισμού και προτεινόμενες λύσεις για την εξάλειψή τους και στη συνέχεια να απεικονισθούν σε καρτ ποστάλ. Μετά την ολοκλήρωση της δράσης, τα εν λόγω έργα θα παρουσιαστούν σε έκθεση στη Βαρκελώνη, ενώ θα συμπεριληφθούν και σε βιβλίο που θα δοθεί σε όλους τους Ευρωβουλευτές για την επαγρύπνησή τους, αλλά και για τη συμβολή τους στη διαμόρφωση των προϋποθέσεων εκείνων που θα οδηγήσουν τελικά στη συστηματική αντιμετώπιση του προβλήματος.
Θα θέλαμε λοιπόν να σας προσκαλέσουμε να συμμετέχετε ενεργά στην πρωτοβουλία αυτή δεδομένου μάλιστα ότι πρόκειται για ένα θέμα η φύση του οποίου σας αφορά άμεσα. Η συμμετοχή σας έγκειται στο να εντοπίσετε τις δημιουργικές προτάσεις της οργάνωσής σας & των μελών της που αφορούν στον κοινωνικό αποκλεισμό που υφίστανται μία ή και περισσότερες κοινωνικές ομάδες, αλλά και τους ενδεδειγμένους τρόπους επίλυσης του προβλήματος.
Ο τρόπος απεικόνισης των ιδεών δεν είναι ενιαίος, αλλά έγκειται στην επιλογή του καθενός.
Ενδεικτικά, μπορεί να γίνει με φωτογραφία, με κείμενο (στην αγγλική γλώσσα), με κολάζ ή με ζωγραφική.
Η συμμετοχή της οργάνωσής σας & των μελών της στη δράση αποτελεί μία ευκαιρία σημαντικής διάκρισης για εσάς, ανάδειξης του έργου σας, αλλά και προσέλκυσης νέων ανθρώπων που επιθυμούν να στηρίξουν εσάς & το έργο σας.
Πράγματι, τα οφέλη που προκύπτουν για την οργάνωσή σας είναι τα εξής:
. Το σύνολο των έργων θα συμπεριληφθεί στο βιβλίο που θα δοθεί στους Ευρωβουλευτές.
2. Το σύνολο των έργων θα συμπεριληφθεί στο βιβλίο που θα δοθεί στους συμμετέχοντες από όλες τις χώρες.
3. Σε κάθε έργο θα υπάρχει αναγραμμένο το όνομα του δημιουργού, καθώς και της οργάνωσης/φορέα από τον οποίο αυτός προέρχεται.
4. Οι δημιουργοί των 3 καλύτερων έργων από την κάθε συμμετέχουσα χώρα θα έχουν την ευκαιρία να ταξιδέψουν στη Βαρκελώνη για να δουν από κοντά την έκθεση του συνόλου των έργων που θα πραγματοποιηθεί στις 09 Μαΐου 2010, Παγκόσμια Ημέρα της Ευρώπης.
Επισυναπτόμενη θα βρείτε τη μεθοδολογία εργασίας για τη συμμετοχή σας στη δράση, καθώς και το σύνολο των κοινωνικών ομάδων που αναγνωρισμένα υφίστανται κοινωνικό αποκλεισμό.
Τα έργα πρέπει να παραδοθούν
στο ΚΕΣΣΑ «Δήμητρα», Φερρών 16 Αθήνα Τ.Κ. 10434
ή Παλαιολόγου 19 Λάρισα Τ.Κ. 41223,
υπόψη της κ. Αλίκης Οβαδία μέχρι την Τρίτη 23 Μαρτίου 2010.
Για την εκδήλωση ενδιαφέροντος, αλλά και για οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία, παρακαλούμε επικοινωνήστε μαζί μας στο 210 8838540 (κ. Αλίκη Οβαδία)
Είμαστε βέβαιοι ότι θα ανταποκριθείτε στην πρόσκλησή μας αναγνωρίζοντας ότι το φαινόμενο του κοινωνικού αποκλεισμού μας αφορά όλους και η εξάλειψή του μπορεί να επιτευχθεί μόνο με το άθροισμα πολλών μικρών ενεργειών από όλους τους ανθρώπους. Με εκτίμηση,
Νίκος Πιτσούλης
Οδηγός – Μεθοδολογία εργασίας
για καθηγητές, δασκάλους, παιδαγωγούς και υπευθύνους εργαστηρίων
Μεθοδολογία Εργασίας
Πως μπορούμε να οργανώσουμε τα εργαστήρια-συμμετέχοντες;
Το εργαστήριο είναι σχεδιασμένο σε δυο επίπεδα, το θεωρητικό – στοχαστικό και το εκφραστικό. Στο θεωρητικό κομμάτι οι συμμετέχοντες καλούνται να συλλογιστούν μια κατάσταση κοινωνικού αποκλεισμού: αυτή μπορεί να είναι μια συγκεκριμένη τοπική περίπτωση κοινωνικού αποκλεισμού ή ένας προβληματισμός όσον αφορά σε γενικότερες συμπεριφορές και περιπτώσεις κοινωνικού αποκλεισμού σε ευρωπαϊκή κλίμακα.
Αρχικά, αφού αποφασιστεί η περίπτωση και αναλυθεί, μπορούμε να προσδιορίσουμε τα αίτια και τις συνθήκες που έχουν ως αποτέλεσμα τον κοινωνικό αποκλεισμό, να κατανοήσουμε τους λόγους που τον δημιούργησαν και να αναρωτηθούμε γιατί υπάρχει. Από αυτό το σημείο κι έπειτα, μπορούμε να εστιάσουμε στο δεύτερο μέρος του κειμένου και συγκεκριμένα στον καθορισμό του είδους των μέτρων (μείωση των εμποδίων, οικονομικά και εκπαιδευτικά θέματα ή αυξανόμενη ευαισθητοποίηση) που θα μπορούσαν να κάνουν πιο αποτελεσματική την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού, καθώς και να σκεφτούμε συγκριμένες προτάσεις για την αντιμετώπιση του.
Με τον τρόπο αυτό, χάρη στο εργαστήριο, μπορούμε να:
1) καταγγείλουμε και να διευκρινίσουμε τους διαφορετικούς τύπους κοινωνικού αποκλεισμού
2) κατανοήσουμε τα αίτια και τις συνθήκες που επιτρέπουν τη δημιουργία του κοινωνικού αποκλεισμού
3) ενθαρρύνουμε την ανάπτυξη της θετικής σκέψης που αναζητά λύσεις στα προβλήματα, αντί να δείχνει αγανάκτηση ή άγνοια.
Το τρίτο σημείο είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς δεν περιοριζόμαστε ούτε στο να καταγγείλουμε, ούτε στο να υπάρχει μια γενική έκφραση καλής θέλησης. Πως πρέπει να απεικονισθούν οι προτεινόμενες λύσεις; Εάν οι συμμετέχοντες αναλύσουν τα προβλήματα της περιοχή τους θα πρέπει και οι προτάσεις να είναι συγκεκριμένες.
Ας δούμε ένα παράδειγμα:
Περιγραφή του προβλήματος: Σε μια μικρή επαρχιακή ευρωπαϊκή πόλη το μοναδικό μαζικό μέσο μεταφοράς είναι το λεωφορείο. Δυστυχώς τα λεωφορεία δεν είναι προσβάσιμα για άτομα με κινητικά προβλήματα (ειδικά για άτομα σε αναπηρικό καροτσάκι) με αποτέλεσμα αυτά να μην μπορούν να χρησιμοποιούν το λεωφορείο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία προβλημάτων κοινωνικού αποκλεισμού καθώς δεδομένου ότι δεν είναι εύκολο να μετακινηθούν άνετα με τα μαζικά μέσα μεταφοράς όπως όλοι οι υπόλοιποι πολίτες, τα άτομα αυτά αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην εύρεση εργασίας.
Το δημοτικό συμβούλιο της πόλης αν και γνωρίζει για το υπάρχον πρόβλημα, δεν έχει προτάσεις βελτίωσης των υπηρεσιών για τα επόμενα τουλάχιστον δυο χρόνια.
Προτεινόμενες λύσεις: Δημιουργία μιας εκστρατείας με στόχο την αύξηση της ευαισθητοποίησης της τοπικής κοινωνίας, συμπεριλαμβάνοντας ένα εισιτήριο κοινωνικής αλληλεγγύης, το οποίο κοστίζει 10 λεπτά περισσότερο και αγοράζεται από εκείνους που θέλουν να συνεισφέρουν.
Τα επιπλέον χρήματα που θα μαζευτούν θα τα αξιοποιήσει το δημοτικό συμβούλιο προσαρμόζοντας τα λεωφορεία στις ανάγκες των ανθρώπων με κινητικά προβλήματα. Εάν παρόλο αυτά, το πρόβλημα που συζητάμε είναι πιο γενικό και αόριστο, είναι λογικό οι προτεινόμενες λύσεις να είναι και αυτές πιο αόριστες.
Ας δούμε ένα παράδειγμα:
Περιγραφή του προβλήματος: Στο εργαστήριο αναλογιζόμαστε ποια είναι τα γενικά αίτια του αποκλεισμού στην Ευρώπη και αποφασίζουμε ότι αν και είναι ένα φαινόμενο με πολλές πτυχές, η φτώχεια είναι η κύρια αιτία από την οποία εξαρτώνται όλα τα άλλα. Μια από τις κύριες αιτίες του προβλήματος είναι η έλλειψη πρόσβασης σε μια αξιοπρεπή εργασία, ενώ ένας από τις κύριους λόγους που εμποδίζει τους ανθρώπους να βρουν μια αξιοπρεπή εργασία είναι η έλλειψη βασικής εκπαίδευσης.
Προτεινόμενη λύση: Η Ευρωπαϊκή Ένωση να επενδύσει ξεκάθαρα σε ένα παγκόσμιο επίπεδο εκπαίδευσης το οποίο θα διευκολύνει την πρόσβαση στην αγορά εργασίας για όλους.
Πώς να διοργανώσετε το δημιουργικό κομμάτι του εργαστηρίου; Πως μπορεί να διατυπωθεί σε μια κάρτα;
Η μορφή της έκφρασης είναι ελεύθερη: μπορεί να είναι ένα κείμενο που εξηγεί το πρόβλημα με την αντίστοιχη λύση ή ένα κόμικ που εξηγεί την κατάσταση, διηγείται το πρόβλημα και την λύση με τη μορφή μιας μικρής ιστορίας. Μπορεί επίσης να έχει την μορφή μιας σειράς φωτογραφιών, ενός κολάζ, μιας απεικόνισης, μιας σύντομης ιστορίας ή ακόμα και ενός ποιήματος.
Το σημαντικό κομμάτι είναι ότι το πρόβλημα και η λύση πρέπει να εκφράζονται με σαφήνεια. Όσο πιο ελκυστική είναι η πρόταση που θα παρουσιαστεί, τόσο το καλύτερο. Πως μπορούν να παραχθούν «ιδέες για ένα όνειρο»; Η δημοσίευση, προβολή και η ιστοσελίδα που δημιουργήθηκαν για το συγκεκριμένο έργο, έχουν ως τελικό στόχο τη σαφή, απλή και ξεκάθαρη θέση σχετικά με την έννοια του Κοινωνικού Αποκλεισμού.
Ο κοινωνικός αποκλεισμός των ανθρώπων προέρχεται από τις ήδη υπάρχουσες ανισότητες στο πολιτικό, κοινωνικό, πολιτιστικό και οικονομικό περιβάλλον.
Οι προτάσεις που θα διαμορφωθούν από τους συμμετέχοντες στην ημερίδα, πρέπει να έχουν στόχο να εισακουστούν, δίνοντας ιδέες στους εκπροσώπους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Η οπτική πλευρά των αποτελεσμάτων (έκθεση, βιβλίο και ιστοσελίδα) είναι πολύ σημαντική και έτσι οι ιδέες πρέπει να εκφράζονται με τον ακόλουθο τρόπο: Φωτογραφία Σχέδιο, κολάζ, ζωγραφική Σύντομα κείμενα γραμμένα στα αγγλικά
Παρακάτω παραθέτουμε μερικές προτάσεις για στρατηγικές οι οποίες είναι χρήσιμες στους διδάσκοντες ή στους υπευθύνους των εργαστήριων των έξι χωρών που συμμετέχουν.
Αυτές οι στρατηγικές μπορεί να είναι χρήσιμες κατά τη στιγμή της ομαδοποίησης όλων των προτάσεων από τις χώρες μέλη, έτσι ώστε τα τελικά προϊόντα (έκθεση, ιστοσελίδα και βιβλίο) να έχουν συνοχή και ένα κοινό μήνυμα, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ποιότητά τους.
α) Σκέψου για εμένα Προτείνουμε στους συμμετέχοντες να δημιουργήσουν κάθε είδους προσωπικές εικόνες (φωτογραφίες, κολάζ, σχέδιο…) οι οποίες θα συνοδεύονται από ένα έντυπο που περιλαμβάνει στοιχεία του ατόμου, όπως: ηλικία, τόπος γέννησης, προέλευση, καταγωγή, μια φράση που περιγράφει το άτομο (είμαι ομοφυλόφιλος, είμαι τσιγγάνος, είμαι 65 χρόνων…). Πρόθεση έχουμε να παρουσιάσουμε την ιδέα της διαφορετικότητας, της πολυπολιτισμικότητας και διαπολιτισμικότητας των πολιτών της Ευρώπης.Όταν οι πολιτικοί δεν λαμβάνουν υπόψη την σπουδαιότητα της διαφορετικότητας, δημιουργείται αποκλεισμός.
β) Πριν και μετά Χρησιμοποιώντας φωτογραφίες οι συμμετέχοντες καλούνται να απεικονίσουν το περιβάλλον, το σπίτι και την περιοχής τους. Πρέπει να έχουν δύο φωτογραφίες. Η μία θα απεικονίζει τα πράγματα που δεν τους αρέσουν και η άλλη τι επιθυμούν να έχουν. π.χ. ένας άστεγος στο δρόμο – την πόρτα ενός καταφύγιου άστεγων, ένας γκρίζος τοίχος – ένας τοίχος με γκράφιτι, ένας δρόμος-ένα πάρκο, ένας βρώμικος δρόμος-ένας καθαρός δρόμος ένας μοναχικός ηλικιωμένος άνθρωπος-ένα ηλικιωμένο άτομο που περιβάλλεται από την οικογένειά του.
γ) Νέα ειδήσεις Οι συμμετέχοντες καλούνται να διαβάσουν τις τοπικές εφημερίδες και να συλλέξουν τίτλους ειδήσεων σχετικά με γεγονότα-φαινόμενα τα οποία έχουν λάβει χώρα στην πατρίδα τους και θα τους ενδιέφερε να τα αναπαράγουν στην Ευρώπη. δ) Δημιουργία επιθυμητού μέλλοντος. Το όνειρο μου Σχέδια από πράγματα τα οποία ακόμη παραμένουν ανύπαρκτα, τίτλοι ειδήσεων που θα μας ενδιέφερε να διαβάσουμε , ευχές, όνειρα…
ε) Η φωνή μου Εργαστήρια στα οποία μπορούμε να δημιουργήσουμε συνθήματα, μηνύματα, πίνακες ανακοινώσεων. Οι κοινωνικές ομάδες που αναγνωρισμένα υφίστανται κοινωνικό αποκλεισμό είναι:
τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας
οι μονογονεϊκές οικογένειες
οι πολύτεκνοι
οι μακροχρόνια άνεργοι
οι παλιννοστούντες
οι πρόσφυγες
οι μετανάστες
οι αιτούντες άσυλο
οι μειονότητες-άτομα με θρησκευτικές & πολιτισμικές ιδιαιτερότητες
οι πρώην χρήστες ουσιών
οι χρήστες ουσιών που βρίσκονται σε διαδικασία απεξάρτησης
οι φυλακισμένοι
οι ανήλικοι παραβάτες (16-24 ετών)
οι αποφυλακισμένοι
τα άτομα με ειδικές ανάγκες
οι οροθετικοί
τα θύματα trafficking
οι άστεγοι
τα άτομα που βρίσκονται σε κατάσταση φτώχειας
