Ίων Δραγούμης…»Μας φτάνουν πια οι μάρτυρες. Χρειάζονται ήρωες»
O μεγάλος Μακεδόνας πολιτικός , λάτρεις της πατρίδας και του Ελληνισμού,98 χρόνια μετά την δολοφονία του είναι πάντα επίκαιρος,όσο πότε άλλωστε…
“Όταν ένας του γένους δεν φοβάται, πώς μπορεί να φοβάται το γένος;
Όταν ένας του γένους δε θέλει να χαθεί το γένος, πώς μπορεί το γένος να χαθεί;
Οι δικοί μας οι αντάρτες είμαστε εμείς, συ και εγώ, και ο άλλος, φθάνει να το θέλουμε.
Η επιτυχία θα έλθει άμα δεν την συλλογίζεστε.
Θα έλθει άμα συλλογίζεσθε πάντα το σκοπό
Μας φτάνουν πια οι μάρτυρες.Χρειάζονται ήρωες.
Γενείτε ήρωες.
Μεσ’ στην πατρίδα δεν ήταν ποτέ ένα απλός ταξιδευτής.
Μεσ΄ στην πατρίδα ταξίδευε πάντα δουλευτής, πάντα βαστώντας τη δύναμη του Ελληνισμού μέσα σε πέλαγο από Τούρκους και Σλαυανάκατους.Νίκησε τέλος η ψυχή του, μα του πήρε, προτού γεράσει, τη ζωή.
Με το θάνατό του νίκησε τη μετριότητα.
Από μια στιγμή στην άλλη ήρωα τον έκαμε ο θάνατος.
Γεννά τάχα ήρωες ο θάνατος;
Δεν ήταν ήρωας αφ’ ότου γεννήθηκε;»
Ίων Δραγούμης
Μαρτύρων και Ηρώων αίμα
Τον ΙΩΝΑ ΔΡΑΓΟΥΜΗ λογοτέχνη, πολιτικό και πρωτεργάτη του Μακεδονικού Αγώνα στις 31 Ιουλίου 1920 ο Διοικητής του Τάγματος Ασφαλείας Αθηνών συνέλαβε και εξετέλεσε εν ψυχρώ. Το σώμα του τρυπημένο από σφαίρες και λόγχες παρέδωσε στους συγγενείς.
Μεταξύ των συγγενών ήταν και η Ναταλία Μελά, χήρα του Μακεδονομάχου Παύλου Μελά.
Η πολιτική δολοφονία του σοκάρει τον πολιτικό κόσμο και στερεί την Ελλάδα ένα λαμπρό υποψήφιο αρχηγό του Έθνους, τον μοναδικό άνθρωπο που θα απέτρεπε την Μικρασιατική Καταστροφή.
Η εκτέλεση έγινε απλά για λόγους αντεκδίκησης μια μέρα μετά την αποτυχημένη δολοφονική απόπειρα δύο απότακτων αξιωματικών κατά του Ελ. Βενιζέλου στο Παρίσι, χωρίς ο Ίων να είναι αναμεμειγμένος στην υπόθεση.
Την ημέρα που εκτέλεσαν τον Ίωνα, ο Ελ. Βενιζέλος ήταν στο Παρίσι όπου μόλις είχε υπογράψει τη Συνθήκη των Σεβρών.
Την εντολή εκτέλεσης την έδωσε ο Μπενάκης που ήταν ο πιο έμπιστος φίλος του Ελ.Βενιζέλου.
Ο Δραγούμης υπήρξε πολιτικός αντίπαλος του Βενιζέλου αλλά όχι με τη στενή έννοια του όρου. Είχε μια διαφορετική θεώρηση για το παρόν και το μέλλον του Ελληνισμού, μια αλλιώτικη κοσμοθεωρία. Ήταν περισσότερο ιδεαλιστής παρά πρακτικός. Το πάθος του σ’ ολόκληρη τη ζωή του υπήρξε η Ελλάδα και ο Ελληνισμός.
ΙΩΝΑΣ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ ΕΚΛΕΧΤΗΚΕ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΤΩΝ ΕΠΑΡΧΙΩΝ ΦΛΩΡΙΝΗΣ-ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ – ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΜΕ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΨΗΦΟΔΕΛΤΙΟ ΤΟΥ ΑΠΟ 8 ΒΟΥΛΕΥΤΕΣ.
Το γεγονός αυτό είχε αναστατώσει τους Βενιζελικούς γιατί ως ανεξάρτητος βουλευτής ο Ίωνας με δεκάδες βουλευτές να τον ακολουθούν και, ήδη θεωρούμενος ως αναμφισβήτητος ηγέτης της αντιπολίτευσης αποτελούσε κίνδυνο για την Βενιζελική παράταξη.
Η Δολοφονία του Ίωνος Δραγούμη
Με τον Δημήτριο Γούναρη, και πλήθος άλλων αντι-βενιζελικών, εξόριστο η αντιπολίτευση έβλεπε στο πρόσωπο του Ίωνα Δραγούμη τον άνθρωπο που θα μπορούσε «επιτέλους» να δώσει τέλος στην κυριαρχία των Φιλελευθέρων.
Σχετικά νέος στην πολιτική, με μεγάλη δράση όμως στους Μακεδονικούς αγώνες, ο Δραγούμης είχε τεθεί απο το 1917 με το πλευρό του Βασιλιά Κωνσταντίνου Α΄ διαφωνώντας με την εκδίωξη του τελευταίου.
Η διαφωνία του βέβαια δεν περιοριζόταν μόνο στο πρόσωπο του Βασιλιά, αλλά και στη γενικότερη πολιτική του Βενιζέλου έναντι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η εκδίωξη όμως του Κωνσταντίνου και η απροκάλυπτη ανάμειξη των ξένων δυνάμεων στα εσωτερικά του κράτους προκάλεσε την έντονη αντίδρασή του αποστασιοποιημένου, ως ένα βαθμό, απο την ενεργή πολιτική σκηνή
Ο Δραγούμης με άρθρο του στις 16 Ιουνίου 1917 στο περιοδικό «Πολιτική Επιθεώρησις» που εξέδιδε ο ίδιος, εξαπέλυσε δριμεία επίθεση εναντίον της Ανταντ και του Βενιζέλου.
Το άρθρο αυτό, που εξόργισε τον Γάλλο γερουσιαστή Ζονάρ, στάθηκε η αφορμή για να συμπεριληφθεί και ο Δραγούμης στη λίστα με τους ανεπιθύμητους και να εξοριστεί αρχικά στην Κορσική , αργότερα στη Σκόπελο.
Έτσι λοιπόν το 1919 επέστρεψε στην Ελλάδα και γρήγορα, εν απουσία του Γούναρη, αναδείχθηκε σε ηγέτη της αντιπολίτευσης.
Στις 30 Ιουλίου 1920 πραγματοποιήθηκε δολοφονική απόπειρα κατά του Βενιζέλου στον σιδηροδρομικό σταθμό της Λιόν Γαλλίας. Δράστες ήταν δύο απόστρατοι αξιωματικοί του στρατού, ο Γεώργιος Κυριάκης και ο Απόστολος Τσερέπης.
Ως συνήθως τα νέα για το περιστατικό παραποιήθηκαν με αποτέλεσμα να διαδοθεί στον κοσμό η πληροφορία, ότι ο Βενιζέλος δολοφονήθηκε. Ένα νέο κύμα τρομοκρατίας εξαπολύθηκε. Ο Δραγούμης έμαθε τα νέα στις 31 Ιουλίου στο σπίτι όπου διέμενε με την Μαρίκα Κοτοπούλη στην οδό Ξενίας στην Αθήνα .
Έμαθε επίσης ότι οι Βενιζελικοί είχαν επιτεθεί στο θέατρο Κοτοπούλη καθώς και σε αντι-βενιζελικές εφημερίδες όπως η «Καθημερινή». Για μεγαλύτερη ασφάλεια ο Δραγούμης θεώρησε αναγκαίο να πάνε στο σπίτι του στην Κηφισιά.
Στη συμβολή Αλεξάνδρας και Κηφισίας (απέναντι απο την έπαυλη Θωπ) ο Παύλος Γύπαρης, μέλος της προσωπικής φρουράς του Βενιζέλου και επικεφαλής στρατιωτικού τάγματος, στάματησε το αυτοκίνητο του Δραγούμη.
Ύστερα απο διαβουλεύσεις που κράτησαν αρκετή ώρα τους επετράπηκε να φύγουν. Αφού έφτασε σπίτι, και παρά τις αντιρρήσεις της Κοτοπούλη, ο Δραγούμης έφυγε αμέσως για τα γραφεία του περιοδικού του «Πολιτική επιθεώρησις».
Παρά τις συμβουλές της συντρόφου του, Κοτοπούλη, ο Ίωνας επέλεξε να ακολουθήσει τον ίδιο δρόμο με πριν, αν και γνώριζε οτι το τάγμα ασφαλείας είχε παραμείνει στο ίδιο σημείο.
Το σκηνικό επαναλήφθηκε. Το τάγμα ασφαλείας σταμάτησε το ford του Δραγούμη και τον κατέβασαν κάτω. Ύστερα απο κάποιες διαβουλεύσεις στις οποίες (τραγική ειρωνία) πήρε μέρος ο Εμμανούηλ Μπενάκης, πατέρας της Πηνελόπης Δέλτα και Βενιζελικός. Ο Δραγούμης οδηγήθηκε συνοδεία στρατιωτικού αποσπάσματος στη συμβολή των οδών Παπαδιαμαντόπουλου και Κηφισίας.
Εκεί τουφεκίστηκε απο το απόσπασμα γύρω στις 4 το μεσημέρι. Αυτόπτης μάρτυρας ήταν ο Ρώσος στρατιωτικός Ιγκόρ Λεμπέντιεφ ο οποίος αναφέρει μεταξύ άλλων:
«..την προσοχήν μου επέσυρεν ομάς στρατιωτικών αγόντων εν συνοδεία έναν πολίτην καλού παρουσιαστικού και βαδίζοντος μετά πολλής αξιοπρέπειας …,οι στρατιώτες επυροβόλησαν…
… Ουδέν πρόσταγμα ηκούσθη. Ο πυροβοληθείς πολίτης κατέπεσεν άπνους χωρίς να βγάλει κραυγήν, χωρίς να πεί τι…»
Οι συγγενείς του Δραγούμη πληροφορήθηκαν το γεγονός αποκρύπτοντάς το απο την Μαρίκα Κοτοπούλη, λόγω του ευαίσθητου χαρακτήρα της.
Ο Βενιζέλος καταδίκασε την ενέργεια και απέστειλε συλλυπητήριο τηλεγράφημα στον πατέρα του Ίωνα, Στέφανο Δραγούμη.
Παράλληλα οι φιλοβενιζελικές εφημερίδες ασχολούντουσαν με την απόπερια δολοφονίας του Βενιζέλου, χωρίς να αναφερθούν στη δολοφονία του ηγέτης της αντιπολίτευσης των ΙΩΝΑ ΔΡΑΓΟΥΜΗ.
Αλλά και όταν αναφέρθηκαν το χρονικό της δολοφονίας σκόπιμα παραποιήθηκε. Χαρακτηριστικά η εφημερίδα «Καιροί» γράφει: «Καθ’ον η φρουρά αυτή φόνευσε τον Δραγούμην, διότι ηθέλησε να δραπετεύσει».
Οι αντι-βενιζελικές εφημερίδες μετά απο μέρες ασχολήθηκαν με το θέμα αφού οι καταστροφές που είχαν προκληθεί στα τυπογραφεία τους άργησαν να διορθωθούν.
Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ρέπουλης, διέταξε ανακρίσεις και οδηγήθηκαν ως κατηγορούμενοι οι Παύλος Γύπαρης, Εμμανουήλ Μπενάκης, Βούλγαρης και Γεωργαντάς. Ο Γύπαρης φωτογράφισε ως ηθικό αυτουργό τον Μπενάκη.
Όλοι τους αθωώθηκαν και οι ευθύνες τελικά καταλογίστηκαν στο τάγμα ασφαλείας.
Αναμφίβολα όμως ο Μπένακης, που αποδειγμένα συνάντησε 1-2 ώρες πριν την εκτέλεση τον Γύπαρη, και ο Ρέπουλης, ως αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, έχουν σοβαρές ευθύνες για αυτή την εξέλιξη.
Με τη δολοφονία του Δραγούμη, η Ελλάδα έχασε έναν μεγάλο πολιτικό, ο οποίος σύντομα θα γινόταν και πρωθυπουργός, αν λάβουμε υπόψιν μας το αποτέλεσμα των εκλογών του Νοεμβρίου.
Αν και οι πολιτικές του απόψεις άγγιζαν τα όρια του εθνικισμού, ο πολιτικός του λόγος ήταν γόνιμος και δεν θύμιζε καθόλου την στείρα αντιπολίτευση που ασκούσαν συνήθως οι βενιζελικοί ή οι αντι-βενιζελικοί. Οι διαφωνίες του ήταν καθαρά ιδεολογικές και σε καμία περίπτωση δεν γινόνταν απο εμπάθεια για τον αντίπαλό του.
Η εκτέλεση του Δραγούμη ήταν μια ψυχρή πράξη αντεκδίκησης για την απόπειρα δολοφονιας του Βενιζέλου και, ίσως αποτελεί το αποκορύφωμα του Εθνικού Διχασμού.
Σήμερα στο σημείο όπου δολοφονήθηκε, απέναντι απο το ξενοδοχείο Hilton, υπάρχει μαρμάρινη στήλη, έργο του Αριστοτέλη Ζάχου.
