είναι τίτλος της εξέχουσας δισκογραφίας του αείμνηστου Μακεδόνα μουσικοσυνθέτη Σταύρου Κουγιουμτζή, με εκτελεστή Γιώργο Νταλάρα. Τον δίσκο αυτόν παραγωγής 1998 από την ΜΙΝΟΣ-ΕΜΙ σας τον συνιστώ ανεπιφύλακτα , εν όψει των ημερών της Μεγάλης εβδομάδας και του Πάσχα. Ίσως όμως θα δυσκολευθείτε να τον βρείτε και εδώ είναι το παράπονο μου προς τις εταιρείες, πως θα έπρεπε κάθε χρόνο τέτοια διαχρονικά έργα να τα επανακυκλοφορούν. Τον εν λόγω δίσκο είμαι σίγουρος ότι λίγοι των γνωρίζουν, για να μην πω καθόλου.
« …Έπρεπε να πάω διακόσια, τριακόσια έως και πεντακόσια χρόνια πριν και να επιστρέψω στην εποχή μου. Είναι ένα δύσκολο εγχείρημα στο οποίο υπάρχει ο κίνδυνος να μείνεις στο δρόμο και να μην επιστρέψεις…» Ήταν ενας από τους αρχικούς φόβους του Σταύρου Κουγιουμτζή όπως τον εκμυστηρεύτηκε ο ίδιος σε συνέντευξη του για την θαυμάσια αυτή δισκογραφία που είναι γεμάτη από Βυζαντινούς ήχους.
“Ύμνοι των Αγγέλων σε ρυθμούς Ανθρώπων” ζωντανή ηχογράφηση από το μέγαρο μουσικής των Αθηνών, συμμετέχουν ακόμα η Αιμιλία Κουγιουμτζή, η ΚΑΜΕΡΑΤΑ – ορχήστρα των φίλων της μουσικής, η χορωδία MUSICALIS, διευθύνει ο Αλέξανδρος Μυράτ, την δε ενορχήστρωση έκανε ο Σταύρος Κουγιουμτζής.
Νίκος Χριστιανόπουλος:“…Ύμνοι αγγέλων σε ρυθμούς ανθρώπων” Πολύ σωστά ο Σ. Κουγιουμτζής κράτησε τα τροπάρια στο πρωτότυπο γιατί έτσι αποδίδεται αυθεντικότερα η θρησκευτική ατμόσφαιρα.
Ως προς την μουσική μπορούμε να διακρίνουμε τρία επίπεδα, το Βυζαντινό μέλος που αποδίδεται άλλοτε πιστά, και άλλοτε ελεύθερα, το ήθος της ενορχήστρωσης που αξιοποιεί τα Βυζαντινά στοιχεία και τέλος την μελωδική γραμμή του ίδιου του Κουγιουμτζή, που συνδέει το παλιό με το νέο του έργο.
Τα τρία αυτά επίπεδα είναι τόσο αρμονικά συνδυασμένα που ο ακροατής δυσκολεύεται να παραμερίσει την συγκινητική εντύπωση για να μπορέσει να καταλάβει πόσο σύγχρονο είναι το έργο.
Δεν είμαι ειδικός κα δεν μπορώ να αναλύσω, ή να περιγράψω την νέα αυτή προσπάθεια του Σ. Κουγιουμτζή. Ωστόσο θα έλεγα ότι οι “Ύμνοι αγγέλλων σε ρυθμούς ανθρώπων” θα μπορούσαν να ονομαστούν και το “Πάσχα των Ελλήνων”, η μουσική τους αποδίδει την βαθύτερη φύση της νεοελληνικής ψυχής….”
Βασίλης Αγγελόπουλος: Ύμνοι αγγέλων με την σφραγίδα του δημιουργού
Ο ακροατής σταματάει εν πρώτοις στον άψογο χειρισμό του λόγου – και τι λόγου !!!! – από τον μελωδό. Ο Σ. Κουγιουμτζής βέβαια έχει διακριθεί εξαρχής στο ζήτημα αυτό, καθώς η κάθε λέξη τονίζεται ανάγλυφα στα τραγούδια του, ώστε το μήνυμα της να φτάσει καθάριο στον ακροατή.
Εδώ όμως καταπλήσσει, επέτυχε αποτέλεσμα θαυμαστό κρατώντας αυτήν την φορά – λόγω γλώσσας – λόγω καταγωγής – λόγω προϋπάρχοντος μέλους – λόγω λειτουργικής χρήσης –λόγω φορτίου αιώνων. Και στο έργο αυτό ο Σ. Κουγιουμτζής αντλεί από τις ίδιες πηγές το δημοτικό τραγούδι, το λαϊκό, την κλασσική μουσική – και κυρίως την Βυζαντινή, εδώ που την γνώρισε από παιδί στις εκκλησίες του Επταπυργίου.
Την αγάπησε την σπούδασε αργότερα και την μετουσίωνε τόσα χρόνια στα τραγούδια του. Ο Σ. Κουγιουμτζής με το νέο έργο του επέτυχε αυτό το σπουδαίο, παρ΄ όλο που πρόκειται για πασίγνωστούς θρησκευτικούς ύμνους, παρ΄ όλο που αυτήν την φορά έκανε βαθιά βουτιά στην Βυζαντινή μουσική, με κίνδυνο να τον ρουφήξει, και να εξαφανίσει το πρόσωπο του, αυτό είναι εν τέλει παρών, και μάλιστα θριαμβευτικό.
Το νέο του έργο είναι “Σ. Κουγιουμτζής” με την σφραγίδα και την βούλα του, όπως όλα τα προηγούμενα του, μέσα σε ένα κλίμα όμως θρησκευτικής συγκίνησης αυτήν την φορά. Ο Σταύρος Κουγιουμτζής με τους “Ύμνους των αγγέλων σε ρυθμούς ανθρώπων” δίνει ένα έργο ωριμότητας που κατορθώνει να διατηρεί τα χαρακτηριστικά της νεότητας, αβίαστη ροή της μελωδίας και έκλυση καθαρής συγκίνησης.
”Βέβαια ο χρόνος θα δείξει” όπως συνηθίζει να λέει αυτήν την στιγμή είναι αρκετό το γεγονός ότι ο Σ. Κουγιουμτζής επιστρέφει. Έχει λείψει ήδη πολύ από το τραγούδι μας, το οποίο δεν έχει την πολυτέλεια να στερείται δημιουργούς της κλάσης του. Ας ελπίσουμε ότι το νέο έργο όχι μόνο σφραγίζει την σιωπή της μιας δεκαετίας, αλλά και ανοίγει μια νέα φάση δημιουργικότητας στην πορεία του χαρισματικού αυτού συνθέτη.
Βασίλης Αγγελόπουλος: Σ. Κουγιουμτζής – Γ. Νταλάρας με κοινή ταυτότητα.
Το νέο έργο που παρουσιάζει ο Σταύρος Κουγιουμτζής ύστερα από 11 χρόνια αποχής από το τραγούδι, γράφτηκε ειδικά για την φωνή του Βασικού ερμηνευτή Γιώργου Νταλάρα, όπως δήλωσε ο ίδιος ο συνθέτης, αλλά όπως μπορεί κα μόνος του να διαπιστώσει ο ακροατής του έργου. Αλλά πάλι τι από αυτά που ακούμε όταν ο Νταλάρας ερμηνεύει Κουγιουμτζή και τι του ύφους Κουγιουμτζή. Δύσκολα να διακρίνεις.
Οι δυό τους έχουν γίνει ένα συνεισφέροντας καθένας πολύτιμα στοιχεία στην συνεργασία τους, διαμόρφωσαν από κοινού ένα ύφος τραγουδιού που έκτοτε τους χαρακτηρίζει, ότι άλλο διαφορετικό κι αν έπραξαν εν τω μεταξύ η σχέση τους υπήρξε αγαπητική.
Ο “ραγδαία ανερχόμενος” τραγουδιστής γονάτισε χωρίς καμιά αίτηση δίπλα στο πιάνο του συνθέτη και ρουφούσε τα πολλά που είχε να του διδάξει ώριμος πια μουσικός. Κι εκείνος αγάπησε τον 18χρονο νεαρό, με την δίψα για μάθηση και με την φωνή που αποδέσμευε το μέγεθος των τραγουδιών του. Έτσι άρχισε το ζύμωμα, η σύγκλιση των ιδιαιτέρων στοιχείων του καθενός που σιγά – σιγά εξελίχθηκε σε ταύτιση και εκφράστηκε με την διαμόρφωση ενός τραγουδιού με ξεχωριστό διακεκριμένο ύφος κα ήθος.
Μέσα μας ο Κουγιουμτζής και ο Νταλάρας είναι ταυτισμένοι γιατί μαζί δημιούργησαν το ξεχωριστό εκείνο τραγούδι που ακολούθως αποτέλεσε την ταυτότητα τους. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση του Νταλάρα ιδίως που ενώ η ονειρευτή φύση του (και οι ωθήσεις της εποχής τον πηγαινοφέρνουν σε πολλά είδη τραγουδιού, το ύφος και το ήθος του τραγουδιού εκείνου εξακολουθούν να είναι η σφραγίδα του, η ταυτότητα του.
Οι βασικοί θεμελιωτές αυτού του τραγουδιού έρχονται σήμερα ακμαίοι κα δημιουργικοί μετά σχεδόν 30 χρόνια από την πρώτη συνεργασία τους, να μας παρουσιάσουν ένα νέο έργο γεννήθηκε κι αυτό από το συνεχόμενο δούναι και λαθείν μεταξύ συνθέτη και τραγουδιστή- επιστέγασμα μιας κοινής πορείας που έχει λαμπρύνει όσο λίγες το Ελληνικό τραγούδι, την Ελληνική μουσική.
Χρυσόστομος Σταμούλης Λέκτορας Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ. Ήθος ταπείνωσης
Ο χρόνος απέδειξε και ο σημερινός καρπός του Θεσσαλονικιού συνθέτη επισφράγισε το έλλογο και το εύλογο της σιωπής του. Η σιωπή κάποτε είναι δημιουργία και στην περίπτωση του Κουγιουμτζή αυτό επιβεβαιώνεται.
Η δυναμική του έργου είναι τέτοια που θα μπορούσε να υποστηρίξει με έμφαση κανείς ότι ο “Ύμνοι αγγέλων σε ρυθμούς ανθρώπων” αποτελούν τον καλύτερο καρπό ενός ώριμου βιωματικού και απόλυτα εμπνευσμένου συνθέτη. Όμορφες μελωδικές γραμμές, ουσιαστικές ρυθμικές εναλλαγές, θαυμαστή υπογράμμιση του λόγου.
Εδώ ο Κουγιουμτζής κινείται σαφώς εντός των πλαισίων της ορθόδοξης υμνολογίας. Καμιά υπερβολή τίποτα περιττό και ανούσιο. Το έργο χαρακτηρίζεται για το ήθος του, ήθος ταπείνωσης, αληθινής βίωσης της πραγματικότητας. Ο ύμνος γίνεται τραγούδι υμνεί, δοξολογεί “ εν ταπεινώσει “. Αυτοί είναι εξ άλλου και οι λόγοι που εμφανίζουν τον Σταύρο Κουγιουμτζή για μια ακόμα φορά πρωτότυπο.
Άλλωστε όπως σημειώνει και ο ίδιος “πρωτοτυπία είναι να μοιάζεις με όλους και ταυτόχρονα να είσαι ο εαυτός σου”. Πρόκληση λοιπόν η δουλειά του εκ Θεσσαλονίκης ορμώμενου συνθέτη και συνεπώς πρόκληση για ακρόαση. Τα “τραγούδια του θεού” που έλαβαν την θέση των “άλλων τραγουδιών” είναι ενώπιον μας.
