Αλλαγές στο κληρονομικό δίκαιο επιφέρει το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης που παρουσιάστηκε από τον υπουργό και τον υφυπουργό Δικαιοσύνης.
Θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση τις επόμενες εβδομάδες, όπου και θα παραμείνει περίπου έναν μήνα πριν κατατεθεί στη Βουλή για επεξεργασία.
Ο υπουργός Δικαιοσύνης, Γιώργος Φλωρίδης, ανέφερε κατά την παρουσίαση: «Αυτό το έργο το οποίο παρελήφθη από εμάς θεωρούμε ότι ξεφεύγει από τα όρια του χαρακτηρισμού του ως σημαντικού.
Είναι πραγματικά ένα άρτιο επιστημονικό επίτευγμα, το οποίο πιστεύουμε ότι θα υπηρετήσει την ελληνική κοινωνία και την ελληνική οικονομία για τις επόμενες αρκετές δεκαετίες.
Το γεγονός ότι το κληρονομικό δίκαιο σε αυτά τα 80 χρόνια δεν αναθεωρήθηκε σχεδόν καθόλου δείχνει το πόσο αναγκαίο ήταν να γίνει αυτό που παρουσιάζουμε σήμερα».
Από την πλευρά του υφυπουργός Ιωάννης Μπούγας αναφερόμενος στις νέες διατάξεις είπε: «Το δίκαιο οφείλει να προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες.
Το νέο κληρονομικό δίκαιο διαδραματίζει σημαντική επιρροή σε κοινωνικές σχέσεις και στην οικονομική ζωή.︎ Οι αλλαγές θα συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη και θα λειτουργήσουν προς το συμφέρον των πολιτών».
Κληρονομικές συμβάσεις
Με τις νέες διατάξεις του νομοσχεδίου προβλέπονται δύο είδη κληρονομικών συμβάσεων: Ο διαθέτης κάνει τη σύμβαση ενώ ζει και αφήνει την κληρονομιά του μετά θάνατον. Μέχρι να φύγει από τη ζωή μπορεί να διαχειρίζεται ο ίδιος τα περιουσιακά του στοιχεία.
Με την άλλη σύμβαση , ένας που έχει κληρονομικό δικαίωμα παραιτείται από την κληρονομιά εν ζωή για διάφορους λόγους.
Εξ αδιαθέτου διαδοχή
Το ποσοστό του επιζώντος συζύγου αυξάνεται στο 33% όταν κληρονομεί και υπάρχει μόνον ένα παιδί. Εάν υπάρχουν δύο παιδιά ή περισσότερα τότε ο επιζών σύζυγος κληρονομεί το 25% και τα παιδιά το υπόλοιπο.
Αν δεν υπάρχουν παιδιά, ο επιζών σύζυγος θα κληρονομεί πριν από τους γονείς (αν υπάρχουν) του ανθρώπου που έφυγε από τη ζωή, από πρώτα ξαδέλφια η άλλους συγγενείς που έχουν κληρονομικό δικαίωμα.
Σύμφωνο συμβίωσης
Τα ίδια δικαιώματα επιζώντος συζύγου έχουν και εκείνοι που έχουν κάνει σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης. Με ειδική διάταξη, ο επιζών σύντροφος (όταν δεν υπάρχει σύμφωνο συμβίωσης)θα έχει πλήρες κληρονομικό δικαίωμα , όταν δεν υπάρχουν άλλοι συγγενείς που έχουν κληρονομικό δικαίωμα .
Με τις αλλαγές, η κληρονομιά πάει στον επιζώντα σύντροφο, εφόσον ζούσαν μαζί τουλάχιστον τρία χρόνια. Ο σύντροφος οφείλει να κάνει αίτηση μέσα σε τέσσερις μήνες από τον θάνατο του διαθέτη για να κληρονομήσει τον θανόντα, ενώ μπορεί να χρησιμοποιεί την κοινή κατοικία τους για ένα χρόνο. Σε περίπτωση που έχουν παιδιά, τότε μπορεί στο κοινό σπίτι να μείνει η οικογένεια για μεγάλο διάστημα.
Ιδιόχειρες διαθήκες
Διατηρούνται οι ιδιόγραφες διαθήκες, ωστόσο για να ισχύσουν πρέπει να ελεγχθεί η γνησιότητά τους με μάρτυρες και πραγματογνώμονες, όταν προσκομίζονται σε συμβολαιογράφο από συγγενείς που δεν είναι παιδιά ή σύζυγοι. Το ίδιο θα γίνεται και όταν προσκομίζονται στο συμβολαιογράφο από παιδιά ή επιζώντα σύζυγο αν έχει περάσει ένας χρόνος από το θάνατο του διαθέτη.
Για πρώτη φορά δίνεται η δυνατότητα η σύνταξη διαθήκης από πρόσωπο που έχει συμπληρώσει το 16ο έτος της ηλικίας του.
Σε ό,τι αφορά τα άτομα με αναπηρία, θα μπορούν να συντάξουν διαθήκη με τη βοήθεια της τεχνολογίας, όπως φωνητική υποστήριξη.
Σύμφωνα με άλλη διάταξη, απαγορεύεται η διαθήκη σε άτομα που νοσηλεύονται σε νοσοκομείο, οίκους ευγηρίας, ιδρύματα περίθαλψης και άλλα, με κληρονόμους άτομα που υπηρετούν ή έχουν άμεση σχέση με τη διοίκηση αυτών των ιδρυμάτων ή παρέχουν υπηρεσίες σε αυτά.
Σύνταξη, ανάκληση και δημοσίευση διαθηκών
Η δημόσια και η μυστική διαθήκη θα συντάσσονται ενώπιον συμβολαιογράφου με τη σύμπραξη μόνο δύο μαρτύρων, χωρίς εναλλακτική δυνατότητα σύμπραξης δεύτερου συμβολαιογράφου.
Αποποιήσεις κληρονομιάς
Ο κληρονόμος δεν θα επιβαρύνεται οικονομικά με τη δική του περιουσία για τα χρέη της περιουσίας που κληρονομεί.
Αυτό θα συμβάλλει καθοριστικά στον περιορισμό των αποποιήσεων κληρονομιών.
Νόμιμη μοίρα
Σε μία προσπάθεια να παυθεί η αναγκαστική συγκυριότητα των κληρονόμων, και προς αποφυγή ακούσιων συνιδιοκτησιών, όπως ανέφερε ο κ. Γεωργιάδης, πλέον ο θεσμός της νόμιμης μοίρας θα αποτελεί πλέον ενοχική και καταρχήν χρηματική αξίωση του μεριδούχου.
Περισσότεροι κληρονόμοι
Για την αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των κληρονομιαίων (ακινήτων) καθιερώνεται δικαίωμα κάθε συγκληρονόμου να ζητήσει από το δικαστήριο την εξαγορά των αντικειμένων της κληρονομίας άλλου συγκληρονόμου με τίμημα, το οποίο -ελλείψει συμφωνίας- θα καθορίζεται από το δικαστήριο.
Κληρονομική ανικανότητα και αναξιότητα
Σε περίπτωση προηγούμενης ποινικής καταδίκης του κληρονόμου για κακούργημα κατά της ζωής ή της υγείας ή της γενετήσιας ελευθερίας του κληρονομουμένου, εισάγεται ο θεσμός της αυτοδίκαιης κληρονομικής ανικανότητας.
