Πανηγύρια και συναυλίες χάλκινων ορχηστρών των Βαλκανίων που φέτος φιλοξενείται στην πόλη της Καστοριάς
Το γλέντι ξεκίνησε!
Τώρα που όλοι καταντήσαμε άφραγκη και η φτώχεια θέλει καλοπέραση, ελάτε να ζητιανέψετε αφορολόγητα μπόλικο γέλιο ,κέφι και χαρά!!!
Μέσα στην καρδιά του χειμώνα και κατά τη διάρκεια των τελευταίων ωρών του δωδεκαημέρου, η πόλη της Καστοριάς παραδίνεται σ’ ένα μοναδικό τριήμερο γλέντι χαράς και ξεφαντώματος, που γεννιέται αυθόρμητα μέσα από τις αμέτρητες παρέες μικρών και μεγάλων ,φροντίζοντας να διατηρούν τα ήθη και έθιμα της περιοχής.
Το κέφι και το ξεφάντωμα του Καστοριανού καρναβαλιού ξεκίνισε ανεπίσημα αν και ακόμα είναι νωρίς, με τα “Ραγκουτσάρια” 2015 να κορυφώνεται στις 6 – 7 και 8 Ιανουαρίου 2015….
Τα “Ραγκουτσάρια”, όπως ονομάζονται τα Καστοριανά καρναβάλια , κάθε χρόνο γιορτάζονται από τις 6 μέχρι τις 8 Ιανουαρίου , διατελούν αναβίωση των αρχαίων Διονυσιακών τελετών, που γίνονταν από αρχαιοτάτων χρόνων και αποτελούν σήμερα κορύφωση των εορτών για την πόλη, καθώς συνδυάζονται με τις εορτές του δωδεκαημέρου, όπου Καστοριανοί και ξένοι που παρευρίσκονται στην πόλη ,μεταμφιεσμένοι ξεχύνονται στους δρόμους , στα σοκάκια, με χορούς, τραγούδια υπό τούς ήχους των χάλκινων οργάνων, γελάνε μέχρι δάκρυας με τα αφάνταστα πειράγματα που γίνονται , το δε κρασί να ρέει άφθονα.
Η ονομασία Ραγκουτσάρια, προέρχεται από το λατινικό rogatores, δηλαδή ζητιάνοι, (ακόμη rogatio στα Λατινικά σημαίνει ζητώ), αφού οι μεταμφιεσμένοι ζητούν απ’τους νοικοκύρηδες να τους δώσουν δώρα προκειμένου να διώξουν τα κακά πνεύματα.
Στην αρχαιότητα οι άνθρωποι μεταμφιέζονταν σε ζώα όπως για παράδειγμα αγελάδες, ελάφια και τράγους, κατά τη βυζαντινή περίοδο απαγορεύτηκε αυστηρά αυτή η μεταμφίεση, κι έτσι σταδιακά καθιερώθηκαν άλλες μορφές μεταμφίεσης, όπως π.χ. η αλλαγή του φύλου (οι άνδρες φορούν φούστες και μαντήλια και οι γυναίκες μουστάκια και γραβάτες).
Πάντως μέχρι το 1930 στα ραγκουτσάρια κυριαρχούσε η μορφή του Βάκχου.
Πέρα από τις συμβολικές ερμηνείες του εθίμου, τα Καστοριανά Ραγκουτσάρια προσδίδουν σήμερα μια εύθυμη και διασκεδαστική νότα, προσελκύοντας πολλούς επισκέπτες για ένα ξέφρενο γλέντι πέρα από τα συνηθισμένα.
Ιστορία
Τα Ραγκουτσάρια έχουν την καταγωγή τους από τα αρχαία Χειμερινά Διονύσια, και είναι γνωστά με αυτό το όνομα μόνο στη Μακεδονία και τη Θεσσαλία, στα οποία υπήρχε ο θίασος των μεταμφιεσμένων που γύριζε από σπίτι σε σπίτι, μπαίνοντας και χαριεντίζοντας με τους νοικοκυραίους ζητώντας κεραστικά και φιλοδωρήματα.
Ηταν κρυμμένοι πίσω από προβιές και αυτοσχέδιες μάσκες, φροντίζοντας στην απομάκρυνση των κακών πνευμάτων που ταλαιπωρούσαν τον κόσμο των καιρών εκείνων.
Κατά την διάρκεια της Ρωμαϊκής κυριαρχίας, οι μεταμφιέσεις συνεχίστηκαν και προστέθηκαν νέες γιορτές. Οι Rogatores (ζητιάνοι), κατά την επίσκεψή τους στα σπίτια της περιοχής έπαιρναν κεραστικά και φιλοδωρήματα, διώχνοντας τα κακά πνεύματα που δυσκόλευαν τη ζωή των ανθρώπων.
Στους βυζαντινούς χρόνους, οι λατρευτικές γιορτές της Αρχαίας Ελλάδας ήλθαν σε αντίθεση με την επίσημη Χριστιανική Θρησκεία και πολλά στοιχεία χάθηκαν ή ξεχάστηκαν εντελώς. Όμως, αρκετά από αυτά κατόρθωσαν και αντέξανε τον χρόνο και τα εμπόδια, φτάνοντας ως τις μέρες μας.
Επί Τουρκοκρατίας κατάφεραν να περάσουν το κατώφλι του 20ου αιώνα σαν “τσαρανιασμένοι ραγκουτσάρηδες” (οι βαμμένοι με μαύρο χρώμα στο πρόσωπο και το σώμα).
Οι κάτοικοι έβγαιναν στους δρόμους μεταμφιεσμένοι πρόχειρα, κάνοντας επισκέψεις σε σπίτια, κυρίως των εορταζόμενων και έφταναν απαραίτητα στην πλατεία στο Ντολτσό. Στο όλο σκηνικό απαραίτητα ήταν τα πειράγματα, τα φιλοδωρήματα και τα κεραστικά.
Μέχρι τη δεκαετία 1920-1930, απαραίτητη ήταν και η παρουσία του Βάκχου με την συνοδεία ενός γαϊδάρου στολισμένου με κληματόφυλλα και στηριγμένο στο σαμάρι του το ξόανο του Θεού Διονύσου, μέσα στο οποίο υπήρχε ένα μικρό βαρελάκι με κρασί.
Κατά την διάρκεια της δεκαετίας 1940-50 και την επιστροφή πολλών Καστοριανών από το εξωτερικό, άρχισαν να εμφανίζονται και οι νέες αλλαγές στην μεταμφίεση.
Τα μεγάλα και γνωστά καφενεία “Αίγλη” και “Βυζάντιο” διοργάνωναν ολονύχτια γλέντια, με παρέες μεταμφιεσμένων που άλλες ήταν μεταμφιεσμένες σύμφωνα με τα πατροπαράδοτα έθιμα, ενώ άλλες άρχισαν να υιοθετούν νέους τρόπους και πρότυπα μεταμφίεσης.
Στα μέσα της δεκαετίας άρχισε και η βράβευση των μεταμφιεσμένων από το Δήμο Καστοριάς, δίνοντας μια άλλη διάσταση στην όλη διαδικασία.
Τα Ραγκουτσάρια σήμερα
Η έναρξη του καρναβαλιού πραγματοποιείται στις 6 Ιανουαρίου, τα Θεοφάνια, μετά την ρίψη του σταυρού και τον αγιασμό των υδάτων.
Στη συνέχεια και με επίκεντρο την οδό Μητροπόλεως (Τσαρσί) και την πλατεία Ομονοίας οι μεταμφιεσμένοι σε ομάδες (μπουλούκια) πηγαινοέρχονται χορεύοντας και διασκεδάζοντας με τη συνοδεία ορχήστρας χάλκινων μουσικών οργάνων.
Τη δεύτερη ημέρα (7 Ιανουαρίου), ανήμερα του Αϊ Γιαννιού, κάθε παρέα πηγαίνει στα σπίτια (όπως γινόταν και από παλιά), για να διώξουν τα κακά πνεύματα και να παροτρύνουν τους νοικοκυραίους να συμμετέχουν και αυτοί στο ξέφρενο γλέντι.
Την τρίτη ημέρα (8 Ιανουαρίου) Πατερίτσα, κορυφώνετε το3ήμερο με την μεγάλη παρέλαση μεταμφιεσμένων μπουλουκιών και σχολικών ομάδων αλλά και των αρμάτων, ξεκινά από το Δημαρχείο, διασχίζει την οδό Μητροπόλεως (Τσαρσί) φτάνει στη πλατεία Ομονοίας, και μέσο της οδού Βαλαλά καταλήγει στην πλατεία Ντολτσό.
Κατά τη διάρκεια της παρέλασης η οποία διαρκεί αρκετές ώρες (ίσως και περισσότερες από 6) , παίρνουν μέρος τα σχολεία παρέες μπουλουκιών σύλλογοι και άλλοι οι οποίοι παρελαύνουν με τη συνοδεία χάλκινων μουσικών οργάνων.
Βαλκανικό πανηγύρι χάλκινων στην Καστοριά
«Τα χάλκινα στην Καστοριά», είναι ο τίτλος της εκδήλωσης που θα πραγματοποιηθεί με τη συμμετοχή των ορχηστρών από την Ελλάδα και από την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων που συμμετέχουν, με τη μορφή επίδειξης, σε ένα πανηγύρι με διασκευές απ’ όλον τον κόσμο, γεμάτο τσιγγάνικες μουσικές και βαλκανικούς ήχους καθώς και punk ρυθμούς που « δύσκολα κρατάς τα πόδια σου στο χώμα…»
Το ξέφρενο αυτό πανηγύρι θα κλείσει με συναυλία από τους αυθεντικούς εκπρόσωπους του Balkan, «ΒaiLdSA» από τη Θεσσαλονίκη.
«Τα χάλκινα στην Καστοριά» επιχειρούν να αναδείξουν την Καστοριά ως τόπο συνάντησης των λαών καθώς και την αλληλεπίδραση πολιτισμικών στοιχείων, που είναι ορατά έως και σήμερα, να προβάλει τη μοναδική ιστορική φυσιογνωμία της πόλης αλλά και να προετοιμάσει το κλίμα για τις ημέρες των Ραγκουτσαριών που θα ακολουθήσουν.
Η εκδήλωση πραγματοποιείται σε συνδιοργάνωση του Δήμου με την Περιφερειακή Ενότητα Καστοριάς και τη συνδρομή του Πολιτιστικού Συλλόγου «Τσαρσί» , το Σάββατο 3 Ιανουαρίου 2015 στις 5 μ.μ, στην πλατεία Παναγίας Κουμπελίδικης
Σας περιμένουμε στη Καστοριά να συμμετέχετε και εσείς στο μοναδικό ξέφρενο ρυθμό που προκαλούν μόνο τα Ραγκουτσάρια!
