Ιστορική Έρευνα-ρεπορτάζ – ο δημοσιογράφος Νίκος Βάνης…
Το καλύτερο κομάντος στην Ελλάδας, Αφιερωμένο στον Αλέξανδρο Μανιάτη έτσι όπως γνώρισα»
Τον Αλέξανδρος Μανιάτης τον γνώρισα στην διοικητής της B Μοίρας Καταδρομών, Και όμως η καρδιά του και η ψυχή του εξακολουθούσε να είναι δυνατή και φλογερή όπως τότε.
Τον Αλέξανδρο Μανιάτη Θυμάμαι με συγκίνηση τις δύσκολες τότε συνθήκες που επικρατούσαν, αλλά και το απαράμιλλο θάρρος που επέδειξαν στους και «αξιωματικούς» στρατιώτες της B Μοίρας.
Ας έρθουμε στο θέμα ποιος ήταν ο Αλέξανδρος Μανιάτης,
Εκείνες τις δύσκολες μέρες, διοικητής της 31ης Μοίρας Καταδρομών ήταν ο Ταγματάρχης Αλέξανδρος Μανιάτης,
Μέσα στη λαίλαπα του πολέμου και τον όλεθρο που ακολούθησε εκείνο το μαύρο καλοκαίρι του 1974 για την Κύπρο, κάποια νεαρά και αμούστακα παιδιά πρόλαβαν, επιδεικνύοντας απαράμιλλο ηρωισμό, και πρόταξαν τα στήθη τους στις ορδές του Αττίλα, καταγράφοντας ένδοξες νίκες στα πεδία των μαχών, σε έναν άνισο αγώνα για προάσπιση των κυπριακών εδαφών.
Η 31η Μοίρα Καταδρομών, σε μια σειρά δύσκολων επιχειρήσεων που χαρακτηρίστηκαν ως αποστολές αυτοκτονίας, κατάφεραν να πετύχουν μια σειρά από νίκες απέναντι στον Τούρκο εισβολέα, πριν την προκαθορισμένη έκβαση της τουρκικής εισβολής.
Εκείνες τις δύσκολες μέρες, διοικητής της 31ης Μοίρας Καταδρομών ήταν ο Ταγματάρχης Αλέξανδρος Μανιάτης, ο οποίος ανέλαβε τη διοίκηση της Μοίρας το μεσημέρι της 19ης Ιουλίου 1974.
Λίγες ώρες δηλαδή, πριν οι τουρκικές αποβατικές δυνάμεις αρχίσουν να θέτουν σε εφαρμογή τα σχέδιά τους για κατάληψη της Κύπρου.
Ο Αλέξανδρος Μανιάτης βρισκόταν στην Κύπρο από το καλοκαίρι του 1973, υπηρετώντας ως Υποδιοικητής του 251 Τάγματος Πεζικού.
Μια μέρα πριν από την εισβολή, του ανατέθηκε η διοίκηση της Μοίρας Καταδρομών και λίγες ώρες μετά, ανέλαβε να οδηγήσει τους άνδρες της Μοίρας σε μια σειρά από δύσκολες αποστολές.
Στις επιχειρήσεις Κοτζάκαγια, Πιλερίου, Αϊρκώτισσας, Βασίλειας, Αετοφωλιάς, Κυπαρισσόβουνου, Υψώματος 126 και Πυροΐου.
Ο Αλέξανδρος Μανιάτης Οι μνήμες ξυπνούν κάθε φορά που έρχεται στην Κύπρο και συναντά τους παλιούς στρατιώτες του.
Η κουβέντα γυροφέρνει σε εκείνες τις μέρες και ο χρόνος γυρίζει πίσω.
Στις μάχες που δόθηκαν, στους συντρόφους που χάθηκαν… «Εκεί καταξιώθηκα ως αξιωματικός, διότι ο πόλεμος αναδεικνύει τον αξιωματικό.
Ήμουν τυχερός διότι διοίκησα νεαρά παιδιά 18 χρόνων που ήταν παλληκαρούδια», ανέφερε ο τότε διοικητής της 31ης Μοίρας Καταδρομών Αλέξανδρος Μανιάτης.
Θυμάται με συγκίνηση τις δύσκολες τότε συνθήκες που επικρατούσαν, αλλά και το απαράμιλλο θάρρος που επέδειξαν οι στρατιώτες της Μοίρας.
«Ανέλαβα τη διοίκηση της Μοίρας στις 19 Ιουλίου 1974, το μεσημέρι. Η Μοίρα ήταν σκορπισμένη, λόγω των γεγονότων που είχαν προηγηθεί», αναφέρει.
«Όταν το πρωί της επόμενης μέρας, δηλαδή στις 20 Ιουλίου, δέχθηκε η Λευκωσία τους πρώτους βομβαρδισμούς, η Μοίρα συγκεντρώθηκε και ανά δύο-τρία οχήματα φύγαμε για τον Προφήτη Ηλία», θυμάται ο κ. Μανιάτης.
«Η περιοχή ήταν γνώριμη για μένα, διότι είχα υπηρετήσει στην Κύπρο ξανά την περίοδο 1963-64 με Δευτέρα Μοίρα Καταδρομών που είχε βάση το μοναστήρι του Αγίου Χρυσοστόμου.
Ανεβήκαμε στον Προφήτη Ηλία και κάναμε μια πρόχειρη αναγνώριση του εδάφους από την Αετοφωλιά.
Δεν εφάρμοσα τα σχέδια που είχε η Μοίρα, διότι προέβλεπαν αναρριχήσεις από βράχους και την κατάληψη του Κοτζάκαγια. Επέλεξα μια αναμενόμενη κατά την άποψή μου κατεύθυνση. Το χωματόδρομο από την Αετοφωλιά και πλάι στα υψώματα του Κοτζάκαγια, αφού, αν θυμάμαι καλά, το 126 ύψωμα το κατείχαν οι Τούρκοι.
Έστειλα τρία κομάντα με βενζίνη και βάλανε φωτιά και φύγανε για να μη γίνουμε αντιληπτοί.
Το βράδυ της 20ής Ιουλίου λίγο πριν τις 9 η ώρα το βράδυ, αφού αγκαλιαστήκαμε και είπαμε ότι πρέπει να νικήσουμε, ξεκινήσαμε.
Ο Θεός μας βοήθησε, πιάσαμε τους σκοπούς στον ύπνο και απ’ εκεί πέρα αντιλαμβάνεστε τι ακολούθησε», αναφέρει.
Η 31η Μοίρα Καταδρομών έλαβε μέρος σε πολλές μάχες και οι στρατιώτες της επέδειξαν απαράμιλλο θάρρος και ηρωισμό. Παρόλα αυτά, ο Τούρκος εισβολέας προχωρούσε για τα άνομα σχέδια κατάληψης της Κύπρου.
“Η 31 Μοίρα Καταδρομών, με διοικητή τον ταγματάρχη Αλέξανδρο Μανιάτη ο οποίος σημειωτέον, ανέλαβε την διοίκηση αργά το απόγευμα της 19ης Ιουλίου, σχεδίασε και εξετέλεσε, κατά τρόπον υποδειγματικό, την επιχείρηση καταλήψεως του υψώματος Κοτζά-Καγιά.”
“Τα εύστοχα πυρά του λόχου υποστηρίξεως, από την βάση πυρός, ανάγκασαν τους Τ/Κυπρίους να εγκαταλείψουν τις αμυντικές θέσεις τους και να συγκεντρωθούν μέσα στις εγκαταστάσεις τους, σε έναν αυχενίσκο, στην κορυφή του υψώματος. Εκεί κατελήφθησαν εξ απήνης και έπαθαν αυτό που δεν φαντάζονταν.
Με τον διοικητή της Μοίρας στην πρώτη γραμμή, και με τους λόχους κρούσεως των υπολοχαγών Ηλία Γλεντζέ και Αθανασίου Γαληνού σε πρωταγωνιστικόν ρόλο, οι Τ/Κύπριοι και οι επίλεκτοι του τουρκικού στρατού έπαθαν μεγάλο χαλασμό. Κάποιοι μιλούν για 100-150 νεκρούς. Κάποιοι, για ακόμη περισσότερους. Οι Τούρκοι θα θυμούνται οδυνηρά την μάχη του Κοτζά-Καγιά.
Η Μοίρα σταθεροποιήθηκε στο ύψωμα και απέκρουσε επιτυχώς κάποιες απόπειρες αντεπιθέσεων. Παρά τα ανυπέρβλητα προβλήματα στις επικοινωνίες, η 31 Μοίρα Καταδρομών έφερε εις πέρας την αποστολή της, με ακριβό τίμημα έναν νεκρό καταδρομέα και λίγους ελαφρά τραυματίες.”
Ο 13 Λόχος Κρούσεως της 31 Μοίρας, αποδυναμωμένος σε προσωπικό, λόγω του πραξικοπήματος, είχε στο μεταξύ μερικώς αναπληρωθεί με επιστράτους προετοιμάσθηκε, έλαβε την διαταγή επιχειρήσεων από τον διοικητή του (τον τότε υπολοχαγό Γλεντζέ), και κινήθηκε προς τον στόχο του που ήταν ένας σταθμός επικοινωνιών φυλασσόμενος από Τούρκους Καταδρομείς.
“Ξεκινήσαμε για τον στόχο μας από ένα ορεινό δρομολόγιο. Είχα πει σε όλους να πάρουν μαζί τους όσες σφαίρες μπορούν να κουβαλήσουν και νερό! Τίποτα άλλο!
Μπροστά είχα τοποθετήσει έναν έφεδρο Κύπριο αξιωματικό, για να κατευθύνει το τμήμα. Έπρεπε να κάνουμε την προσβολή στις 11 το βράδυ που είχε ορισθεί ως ώρα “Κ”. Όπως ανεβαίναμε το βουνό από το δρομολόγιο που είχαμε επιλέξει, κατάλαβα ότι ο λόχος σταμάτησε. Αναρωτήθηκα τι γίνεται! Προχωράω μπροστά για δω και φτάνω τον έφεδρο αξιωματικό.
“Τί έγινε;” τον ρωτάω. “Εν και ξέρω που να πάω!” μου απαντάει. Μου ανέβηκε το αίμα στο κεφάλι! Για μια στιγμή θύμωσα πολύ μαζί του.
Μετά όμως, σκέφτηκα ότι ήταν ένας νέος καταδρομέας, χωρίς τις δικές μου γνώσεις και την εκπαίδευση.
Πετάω τους κανονισμούς, που έλεγαν ότι ο διοικητής του τμήματος μένει λίγο πιο πίσω για να διοικεί το τμήμα και κάνω ότι μου λέει η καρδιά μου. Μπαίνω μπροστά!
“Καθώς ανεβαίναμε, ακούω θόρυβο μηχανής! Λέω καλά πάμε! προχωράμε λίγο παραπάνω και βλέπω την κεραία. Δίνω εντολή στο Λόχο να περιμένει και ανεβαίνω τα τελευταία 50 μέτρα μόνος μου για να κάνω αναγνώριση…”
Στη συνέχεια βαθιά συγκινημένος, έκανε περιγραφή της κρούσης, την εξουδετέρωση των σκοπών από τον ίδιο, την σύλληψη των 8 Τούρκων του φυλακίου και την καταστροφή της κεραίας, που όπως διαπιστώθηκε αργότερα, ήταν βασικός σταθμός επικοινωνίας, των Τ/Κυπρίων και των τουρκικών στρατευμάτων με το Στρατηγείο τους στην Τουρκία.
Οι φωτιές των θάμνων και της γύρω βλάστησης από τα βλήματα όλμων και πυροβολικού που έβαλαν για υποστήριξη της ενέργειας, είχαν ανεβάσει τη θερμοκρασία πολύ! Ή κατανάλωση και η έλλειψη νερού μεγάλη! Την λύση την βρήκαν, πίνοντας νερό από τα βαρέλια πυρασφάλειας του φυλακίου
Αυτός ήταν ο Αλέξανδρος Μανιάτης η μάχες και τον ηρωισμό των παλληκαριων
34 Μοίρας Καταδρομών, με τους 14 νεκρούς της 31 Μοίρας, με τους 34 νεκρούς και αγνοουμένους της
32 Μοίρας και με τις τρομακτικές απώλειες της 33 Μοίρας Καταδρομών (69 νεκρούς και αγνοούμενους και τραυματίες τους περισσότερους επιζήσαντες)
Ειδικότερα, για να φανεί ο βαθμός συμμετοχής τους στον αγώνα, αξίζει να αναφερθεί ότι, από ένα σύνολο 20-22 Ελλαδιτών αξιωματικών των κυπριακών Μοιρών Καταδρομών, υπήρξαν 4 νεκροί, και όλοι οι υπόλοιποι τραυματίες, άλλος βαρύτερα και άλλος ελαφρύτερα.
Συνυπολογίζοντας τους 3 νεκρούς της 31 Μοίρας Καταδρομών, στην Τηλλυρία το 1964, τον 1 νεκρό της 32 Μοίρας στην Κοφίνου το 1967, τους 29 νεκρούς της Α´ Μοίρας στο αεροδρόμιο Λευκωσίας, και κάποιους εφέδρους καταδρομείς, οι οποίοι δεν κατόρθωσαν να παρουσιασθούν στις Μοίρες τους, αλλά πολέμησαν και χάθηκαν, με όποια μονάδα βρέθηκε μπροστά τους, το τελικό τίμημα των καταδρομέων στην υπόθεση της Κύπρου, ανέρχεται συνολικά σε 168 νεκρούς και αγνοούμενους.
Ο Αλέξανδρος Μανιάτης έφυγε από την Κύπρο λίγο μετά την τουρκική εισβολή. Μπήκε στη Σχολή Ευελπίδων το 1955 και αποφοίτησε από αυτήν το 1958. Υπηρέτησε για 19 περίπου χρόνια σε διάφορες Μονάδες Καταδρομών της Ελλάδας. Το 1963 έφτασε για πρώτη φορά στην Κύπρο μαζί με τη Δεύτερη Μοίρα Καταδρομών με βάση τον Άγιο Χρυσόστομο. Στην Κύπρο επέστρεψε ξανά το καλοκαίρι του 1973 ως υποδιοικητής του 251 Τάγματος Πεζικού στην Κερύνεια μέχρι τη 19η Ιουλίου του 1974, όταν ανέλαβε τη Διοίκηση της 31ης Μοίρας Καταδρομών.
Μετά την εισβολή, επέστρεψε στην Ελλάδα, και έγινε διοικητής Β΄ Μοίρα Καταδρομών με το βαθμό του Αντισυνταγματάρχη υποβάλλοντας παραίτηση από τον Ελληνικό Στρατό, αποστρατεύθηκε με το βαθμό του Αντισυνταγματάρχη, όμως κάποιοι στο στράτευμα των θεωρούσαν (χουντικό) διότι τα κριτήρια της μεταπολίτευση στο στράτευμα ήταν και είναι σε πιο κόμμα ανήκεις” Όπου συνεχίζετε μέχρι σήμερα, καμία αξιοκρατικά φυσικά οι πολίτια δεν τον τίμησε όπως άξιζε.
Τώρα στο Ισραήλ διδάσκουν το στρατηγικών σχεδιασμό του Αλέξανδρου Μανιάτη διοικητή της 31ης Μοίρας Καταδρομών στην Κύπρο το 1974.
Η κατάληψη του στρατοπέδου Καταδρομών των Τούρκων στο ύψωμα Κοτζά Καγιά διδάσκεται στην Στρατιωτική Σχολή του Ισραήλ..
