Ομιχλώδες θεσμικό πλαίσιο, χαμηλά ή και ανύπαρκτα μισθώματα για ακίνητα, διάθεσή τους κατά το δοκούν και για σκοπούς που δεν προβλέπονται στις διαθήκες, μη τήρηση βιβλίων και ισολογισμών είναι μερικά μόνο από τα μελανά σημεία που συνθέτουν το σημερινό θολό καθεστώς διαχείρισης των 10.000 κληροδοτημάτων, από το οποίο ζημιώνονται τόσο οι νόμιμοι δικαιούχοι όσο και το ελληνικό δημόσιο.
Οι καταγγελίες για κακοδιαχείριση και η αδιαφάνεια, οι κομπίνες με τις εκκαθαρίσεις κληρονομιών και τα μαγειρεμένα μισθώματα είναι μερικές από τις πρακτικές που οδήγησαν την επιτροπή θεσμών και διαφάνειας της Βουλής..
να ζητήσει με τη διαδικασία του κατεπείγοντος να αποσταλούν στο κοινοβούλιο όλα τα στοιχεία που έχουν οι κρατικές υπηρεσίες για τα «ευαγή» ιδρύματα της χώρας.
«Ανοίξαμε ένα τεράστιο ζήτημα που έχει βαθιά πλοκάμια και έχει διαπιστωθεί ότι υπήρξε απαράδεκτη καθυστέρηση για την επίλυσή του. Εμείς ως επιτροπή θα ξανακαταθέσουμε τις προτάσεις μας και θα ζητήσουμε λύσεις. Θέλουμε από το Υπουργείο Οικονομικών συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για ένα νέο σχέδιο νόμου που θα ρυθμίζει τη λειτουργία αυτών των ιδρυμάτων», δήλωσε μεταξύ άλλων ο πρόεδρος της επιτροπής θεσμών και διαφάνειας Μιλτιάδης Παπαϊωάννου.
Την ίδια ώρα οι διοικήσεις των εθνικών κληροδοτημάτων «παραμένουν ανέλεγκτες επί εικοσαετία και πλέον», όπως έχει επισημάνει και με εκθέσεις του ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης Λέανδρος Ρακιντζής, και όλα αυτά μια περίοδο που η κυβέρνηση επιδιώκει την αύξηση των εσόδων του Δημοσίου από κάθε πιθανή πηγή.
Συνολικά στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου 10.000 κληροδοτήματα, χωρίς ωστόσο να έχει γίνει ποτέ κάποια επίσημη καταγραφή.
Τα περισσότερα εθνικά κληροδοτήματα δεν ανήκουν άμεσα στο ελληνικό δημόσιο, ανήκουν στη μεγάλη πλειονότητά τους σε ιδρύματα τα οποία είναι νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου ή σε φορείς όπως είναι δήμοι, νοσοκομεία, πανεπιστήμια, φιλανθρωπικά σωματεία, εκκλησιαστικοί οργανισμοί, ως κεφάλαια αυτοτελούς διαχείρισης.
Τα κληροδοτήματα αυτά υποτίθεται ότι εποπτεύονται από το Υπουργείο Οικονομικών και στην άμεση διαχείριση του υπουργείου για την εκτέλεση ειδικών κοινωφελών σκοπών ανήκουν 130 κοινωφελείς περιουσίες.
Εκτίμηση για τη συνολική αξία τους, όπως είναι αναμενόμενο, δεν υπάρχει, σύμφωνα όμως με πρόχειρους υπολογισμούς πρέπει να αγγίζει τα 100 δισ. ευρώ!
Την τραγική κατάσταση που επικρατεί εδώ και 70 χρόνια στα κληροδοτήματα έχει επισημάνει και ο ίδιος ο πρωθυπουργός από το βήμα της Βουλής:
«Η κινητή και ακίνητη περιουσία που ανήκει στα κληροδοτήματα δεν μπορεί να είναι, λοιπόν, αντικείμενο άμεσης αξιοποίησης από το κράτος, μπορεί όμως από την άλλη να φορολογηθεί, ακριβώς όπως κάνουμε, με συντελεστή 3 τοις χιλίοις, και για την Εκκλησία… Από κει και πέρα, για τα εθνικά κληροδοτήματα υπάρχει ένα πλαίσιο ελέγχου που λειτουργεί σήμερα αναποτελεσματικά, όπως και σε πολλούς άλλους τομείς, όπου υπάρχει μεγάλο έλλειμμα διαφάνειας και χρηστής διαχείρισης».
Κανένας οικονομικός έλεγχος εδώ και 70 χρόνια
Η ΠΛΗΡΗΣ αδιαφάνεια που επικρατεί στο καθεστώς λειτουργίας τους αποδεικνύεται από το γεγονός ότι τα ιδρύματα που διαχειρίζονται και εκμεταλλεύονται τα κληροδοτήματα αν και υποχρεούνται στην υποβολή προϋπολογισμών και ισολογισμών, δεν έχουν προβεί ποτέ στην παρουσίαση τέτοιων απολογισμών, ενώ δεν έχουν ποτέ ελεγχθεί για αυτή τους την αδιαφορία. Εδώ και 70 χρόνια δεν έχει ελεγχθεί ούτε καν το ιδιοκτησιακό τους καθεστώς.
Υπάρχουν κληροδοτήματα από το 1938 που δεν έχει εκκαθαριστεί η κληρονομιά τους! Τεράστιο είναι και το ζήτημα που υπάρχει με τις μισθώσεις αυτών των ακινήτων, αφού οι τιμές ενοικίασης είναι εξευτελιστικές σε σύγκριση με τις πραγματικές τιμές της αγοράς, την ώρα που το ελληνικό δημόσιο καταβάλλει εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ σε ιδιώτες για να στεγάζει τις διάφορες κρατικές υπηρεσίες.
Ενδεικτικό της χαώδους κατάστασης που επικρατεί είναι πως από τα 94 κληροδοτήματα με τα οποία ασχολήθηκε στο πρόσφατο παρελθόν η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, στα 47 δεν έχει πραγματοποιηθεί ποτέ οικονομικός έλεγχος.
Στα υπόλοιπα, οι περισσότεροι έλεγχοι είχαν γίνει προ δεκαετίας. Αξίζει να σημειώσουμε ότι τις αμέσως επόμενες ημέρες θα κληθούν από την επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής οι διαχειριστές των ιδρυμάτων αυτών, προκειμένου να δώσουν επαρκείς απαντήσεις.
Του Κ. Τσιτουνα-isotimia
