“
Η γνώση της Ιστορία μας είναι από τους περισσότερους Έλληνες ελλιπής..”
Φιλοξενούμενος τηλεφωνικά (4/05/2011) ο Σπύρος Εργολάβος φιλόλογος-συγγραφέας από την “Πόλη των Ευεργετών” τα Γιάννενα, στο ψηφιακό ραδιόφωνο elliniko- fenomeno.com, καταγγέλλει το καθεστώς που διαχειρίζεται κυρίως τα “αγαθοεργά” κληροδοτήματα της Ηπείρου.
Ο κύρ, Εργολάβος είναι υπεύθυνος έρευνας και μέλος της “Επιτροπής Αγώνα για τα Ηπειρωτικά Κληροδοτήματα”.
Έχει γράψει βιβλία που αφορούν Ζωσιμαία Σχολή – Ηπειρωτικά κληροδοτήματα ,ανάμεσα σ΄ αυτά βρίσκονται και τα κληροδοτήματα που διαχειρίζονται τα αγαθοεργά και τις άλλες διαχειριστικές επιτροπές της Μητρόπολης (Νικολάου Ζωσιμά – Γεωργίου Σταύρου – Γεωργίου Τούλη), τις σχολικές περιουσίες της πόλης των Ιωαννίνων από κληροδοτήματα.
Τα κληροδοτήματα αυτά δεν διοικούνται με βάση της διαθήκης των Ευεργετών και τους νόμους της Δημοκρατίας, αλλά από τα καθεστώτα ανθρώπων που τα διοικούν.
Ν. Βάνης: Σήμερα φίλοι μου μαζί μας βρίσκεται ο κύριος Σπύρος Εργολάβος για να μας αναπτύξει το τι γίνεται με τις υποτροφίες των Ηπειρωτικών ιδρυμάτων. Γεια σας κύριε Σπύρο, τι κάνετε;;
Σπύρος Εργολάβος: Καλά ευχαριστώ, εσείς τι κάνετε.
Ν. Βάνης: Θα ήθελα να μας μιλήσετε για το ίδρυμα Νικολάου Ζωσιμά.
Σ. Εργολάβος: Θα αναφερθούμε γενικότερα στα ιδρύματα της Ηπείρου. Όπως θα ξέρετε πριν από 2-3 μήνες εμφανιστήκαμε στην βουλή των Ελλήνων, στην επιτροπή θεσμών και διαφάνειας , και παρουσιάσαμε το θέμα “Ηπειρώτικα κληροδοτήματα”. Αυτά τα κληροδοτήματα παρουσιάζουν την εξής ουδετερότητα. Ενώ με τον νόμο 2039 του 1939 του Ιωάννη Μεταξά ρυθμίστηκαν σε πανελλήνια κλίμακα, να διοικούνται σύμφωνα με τις διαθήκες, εξαιρέθηκαν από την ρύθμιση αυτή μόνο τα κληροδοτήματα των Ιωαννίνων, τα οποία διοικούνται όπως ακριβώς διοικούντο και κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας.
Το 1984 ψηφίστηκε ο νόμος 1473 για να αρχίσει να εφαρμόζεται ο νόμος, αλλά υπήρξαν άνωθεν παρεμβάσεις, και συγκεκριμένα εκείνη την εποχή ήταν όπως ξέρετε αρχιεπίσκοπος ο Σεραφείμ ο οποίος είχε διατελέσει και Μητροπολίτης Ιωαννίνων. Παρενέβη λοιπόν το ίδιο το πρωθυπουργικό γραφείο του Ανδρέα Παπανδρέου και σταμάτησε η διαδικασία εκκαθάρισης, και από τότε βρίσκονται σ΄ αυτήν την συνταγματική και νομική αταξία. Η επιτροπή θεσμών και διαφάνειας της βουλής των Ελλήνων ομόφωνα αποφάσισε να εφαρμοστεί ο νόμος 1473 του 1984 που είναι σύμφωνα με το σύνταγμα και τις διαθήκες των ευεργετών. Αυτό είναι το πρόβλημα μας.
Ν. Βάνης: Το πρόβλημα αυτό θα λυθεί;;
Σ. Εργολάβος: Ο πρόεδρος της επιτροπής ήταν καταβλητικός, διότι παρίστατο ο Υφυπουργός κύριος Δημήτρης Κουσελάς. Είπε λοιπόν ότι “εάν το Υπουργείο Οικονομικών δεν προχωρήσει άμεσα, θα φέρει το θέμα στη ολομέλεια της βουλής”, και ελπίζουμε ότι θα κάτι θα γίνει.
Ν. Βάνης: Θέλω κύριε Σπύρο να μας πείτε ποια είναι τα ιδρύματα της Ηπείρου.
Σ. Εργολάβος: Είναι το ίδρυμα του Νικολάου Ζωσιμά, το ίδρυμα του Γεωργίου Σταύρου που ίδρυσε και την Εθνική τράπεζα, και το ίδρυμα του Γεωργίου Τούλη από το Μέτσοβο, τρία μεγάλα κληροδοτήματα με τα οποία ο εκάστοτε Μητροπολίτης Ιωαννίνων είναι και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Εθνικής τράπεζας, καθώς επίσης και όλων των σχολικών περιουσιών της πόλης των Ιωαννίνων που προέρχονται από τα κληροδοτήματα.
Ν. Βάνης: Αυτά είναι τα ιδρύματα στην Ήπειρο.
Σ. Εργολάβος: Είναι το φιλέτο με το οποίο ο Μητροπολίτης ελέγχει την Εθνική τράπεζα.
Ν. Βάνης: Τι γίνεται με την Εθνική τράπεζα και τις υποτροφίες;;
Σ. Εργολάβος: Εκεί ουσιαστικά δεν υπάρχει κανένας έλεγχος. Τα κληροδοτήματα αυτά δεν ελεγχθεί ποτέ. Το 2001 έγινε μια προσπάθεια για να γίνει έλεγχος κα σταμάτησε. Ούτε απολογισμοί υποβάλλονται, ούτε τίποτα, η κατάσταση είναι δραματική.
Ν. Βάνης: Τελικά τα Ηπειρωτόπουλα πήραν κάποιες υποτροφίες;;;
Σ. Εργολάβος: Δίδονται υποτροφίες αλλά το θέμα δεν είναι εκεί. Οι υποτροφίες δίδονται σε κλειστό κύκλωμα, χωρίς καμιά διαφάνεια, απ΄ αυτά που ορίζουν οι διαθέτες, δεν γίνεται απολύτως τίποτα. Συγκεκριμένα στο Τούλιο κληροδότημα που ήταν τεχνικές σχολές έκλεισαν, στα Γιάννενα οι περίφημες τεχνικές σχολές του Γεωργίου Σταύρου έκλεισαν, και από τα 6 ιδρύματα του Νικολάου Ζωσιμά λειτουργεί μόνο το γηροκομείο, όλα τα άλλα χρήματα δεν ξέρει κανείς που πηγαίνουν.
Ν. Βάνης: Τι κάνει ο Μητροπολίτης Θεόκλητος που είναι και ο εντεταλμένος.
Σ. Εργολάβος: Τίποτα, έχει κατορθώσει να βγάλει μια γνωμοδότηση την 4114 η οποία δεν έχει καμιά σχέση και δεν είναι ανωτέρα του νόμου 1473 του 1984, και την απέρριψε το Συμβούλιο Επικρατείας. Εκεί μόνο στηρίζεται δεν έχει κανένα άλλο στοιχείο, όλα τα άλλα είναι εις βάρος του.
Ν. Βάνης: Στον ορίζοντα βλέπετε, να γίνεται κάτι;;
Σ. Εργολάβος: Στον ορίζονται θα εξαρτηθεί, θα έλθει στην ολομέλεια της βουλής, και θα δούμε εάν υπάρχει κράτος τελικά ή δεν υπάρχει. Διότι η συνταγματική ατασθαλία θα πρέπει να τακτοποιηθεί, και έχουμε και τον πρόεδρο της Δημοκρατίας που είναι από τα μέρη μας. Καταλαβαίνετε λοιπόν στην πατρίδα του προέδρου της Δημοκρατίας να γίνονται αυτές οι δουλειές, έτσι δεν είναι;;
Ν. Βάνης: Είναι ακριβώς έτσι όπως μας τα λέτε. Κύριε Σπύρο σας ευχαριστώ πολύ.
Σ. Εργολάβος: Τίποτα, εγώ σας ευχαριστώ.
Σπύρος Εργολάβος Φιλόλογος – Συγγραφέας
Βιογραφικό Σημείωμα
Προέρχομαι από μια πολυμελή Ηπειρωτική οικογένεια. Αριστούχος μαθητής στο Γυμνάσιο, έδωσα εξετάσεις στη Φιλοσοφική Σχολή της Αθήνας και πέτυχα ανάμεσα στους πρώτους.
Σπούδασα ως υπότροφος του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών και του ΣΠΥΡΟΣ ΕΡΓΟΛΑΒΟΣ Κληροδοτήματος Παπαδάκη.
Κατά τη διάρκεια των σπουδών μου πήρα μέρος σε όλους τους αγώνες των φοιτητών για την παιδεία, αναμίχτηκα στο συνδικαλιστικό κίνημα και πρωτοστάτησα στην ίδρυση του Πανηπειρωτικού Φοιτητικού Συλλόγου του οποίου υπήρξα ο πρώτος Γενικός Γραμματέας.
Αποφοίτησα πρώτος από τη Φιλοσοφική Σχολή της Αθήνας. Μετά τη στρατιωτική μου θητεία διορίστηκα στη δημόσια εκπαίδευση και υπηρέτησα, διαδοχικά, στα Γυμνάσια – Λύκεια, Παραμυθιάς, Φιλιατών, Ηγουμενίτσας, Δολιανών και τελικά στη Ζωσιμαία Σχολή Ιωαννίνων. Από το 1964 είμαι μόνιμος κάτοικος Ιωαννίνων.
Από τον πρώτο χρόνο του διορισμού μου στη δημόσια εκπαίδευση αναμίχτηκα στο συνδικαλιστικό κίνημα και διετέλεσα αντιπρόεδρος ΕΛΜΕ Θεσπρωτίας και Γενικός Γραμματέας της ΕΛΜΕ Ιωαννίνων. Επί τέσσερα συνεχή έτη εκπροσώπησα τις ΕΛΜΕ Θεσπρωτίας και Ιωαννίνων στα ετήσια συνέδρια της ΟΛΜΕ.
Διετέλεσα μέλος της δεκαμελούς επιτροπής της ΟΛΜΕ για την Eκπαιδευτική Μεταρρύθμιση του 1964 και μέλος της δεκαπενταμελούς επιτροπής Αγώνα της ΟΛΜΕ, κατά τη μεγάλη απεργία του 1966. Κατά τη διάρκεια της θητείας μου στη Ζωσιμαία Σχολή Ιωαννίνων μελέτησα και τακτοποίησα το περίφημο αρχείο της Ζωσιμαίας Σχολής, το οποίο παρέμενε ατακτοποίητο και άγνωστο από την εποχή του αείμνηστου Γυμνασιάρχη Χρίστου Σούλη.
Αυτή η μελέτη αποτέλεσε και το πρώτο ερέθισμα για τη συγγραφή του βιβλίου “Ζωσιμαία Σχολή Ιωαννίνων”.
Το 1968 παραιτήθηκα από τη δημόσια εκπαίδευση και ασχολήθηκα με την ιδιωτική. Έλαβα μέρος στις δημοτικές εκλογές του 1982 με το συνδυασμό της ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ του αείμνηστου Σπύρου Κατσαδήμα και εκλέχτηκα δημοτικός σύμβουλος. Κατά την τετράχρονη θητεία μου στο Δήμο, αρχικά ως δημοτικός σύμβουλος και άμεσος συνεργάτης του δημάρχου Σπύρου Κατσαδήμα, και στη συνέχεια ως αντιδήμαρχος, με δήμαρχο το Χαρίλαο Τόλη, πρωτοστάτησα σε όλη την αναγεννητική εκείνη προσπάθεια της περιόδου 1983–1986, κατά την οποία τέθηκαν οι βάσεις για την επίλυση των πολλών και χρόνιων προβλημάτων που αντιμετώπιζε η πόλη.
Δυστυχώς όμως εκείνη η προσπάθεια δεν είχε την ανάλογη συνέχεια από τις επόμενες δημοτικές αρχές, με αποτέλεσμα να πάνε 16 χρόνια χαμένα για το Δήμο και την πόλη. Υπήρξα ο κύριος εισηγητής στα βασικά θέματα, που απασχόλησαν τότε το Δήμο.
Εισηγητής επίσης στο Νομαρχιακό Συμβούλιο, στην ΚΕΔΚΕ, στο ΕΣΑΠ, σε Πανηπειρωτικά και πανελλήνια συνέδρια. Ήταν η εποχή της δράσης και της δημιουργίας για την πόλη μας. Τότε συντάχτηκε το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο της πόλης και της ευρύτερης περιοχής, εντάχθηκαν πολλές περιοχές στο Σχέδιο Πόλης, αντιμετωπίστηκε αποτελεσματικά το θέμα της ύδρευσης, της αποχέτευσης και του βιολογικού καθαρισμού, ιδρύθηκαν και λειτούργησαν κερδοφόρα οι δημοτικές επιχειρήσεις, ιδρύθηκε το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου, το Δημοτικό Ωδείο, η Παιδική χορωδία, το χορευτικό συγκρότημα, το εικαστικό εργαστήρι, το Ελεύθερο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο και τα ΚΑΠΗ, συνδέθηκε η πόλη με το Πανεπιστήμιο, έγιναν εισηγήσεις για την επέκταση του Πανεπιστημίου με την ίδρυση νέων σχολών, συνδέθηκε η πόλη και η Ήπειρος με τον Απόδημο Ελληνισμό, αποδόθηκαν τεράστιες περιουσίες στο Δήμο (ΞΕΝΙΑ, πάρκο Λιθαρίτσια, στρατιωτικές φυλακές, Bοϊδολίβαδο), προωθήθηκε η ανέγερση του Kέντρου Παραδοσιακής Bιοτεχνίας (ΚΕΠΑΒΙ), άρχισε ο εκσυγχρονισμός του αεροδρομίου και η κατασκευή μεγάλων έργων που θα έβγαζαν την Ήπειρο απ’ την απομόνωση, αναζωογονήθηκε η συνοικία και η γειτονιά, λειτούργησαν κέντρα νεότητας και επιδείχτηκε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα σχολεία της πόλης, τέθηκε, κατά τρόπο σθεναρό, το θέμα των Ηπειρωτικών Κληροδοτημάτων και ο σεβασμός προς τη βούληση των ευεργετών μας, εκδόθηκαν βιβλία αρχαιολογικού, πολιτιστικού και ιστορικού περιεχομένου, οργανώθηκαν διεθνή συνέδρια με στόχο την προβολή της πόλης και της Ηπείρου γενικότερα.
Ο Δήμος είχε μεταβληθεί σε μια πραγματική κυψέλη που έσφυζε από ζωή και δημιουργία. Ο Δήμος είχε φωνή και η φωνή του γινόταν σεβαστή από όλους· και τούτο γιατί υπήρχε η συλλογική προσπάθεια, η διαφάνεια, η εντιμότητα στη διαχείριση των δημοτικών πραγμάτων, η ανιδιοτέλεια και η ειλικρινής διάθεση για προσφορά.
Από το 1987 μέχρι το 1990 υπηρέτησα ξανά στη δημόσια εκπαίδευση. Κατά την περίοδο αυτή μέχρι σήμερα παρακολούθησα και παρακολουθώ τα δημοτικά μας πράγματα και διατυπώνω ευθαρσώς τις απόψεις μου από τις στήλες των τοπικών και αθηναϊκών εφημερίδων.
Ασχολήθηκα ιδιαίτερα με θέματα που έχουν σχέση με τη ζωή και την ιστορία της πόλης και της γύρω περιοχής. Ύστερα από μακροχρόνιες και εξαντλητικές έρευνες εξέδωκα μια σειρά από βιβλία που έγιναν γνωστά στο πανελλήνιο, ανάμεσα σ’ αυτά ξεχωρίζουν:
“Η δίκη της Πρίντζου και οι εκτελεσμένοι των Ιωαννίνων” (1988),
“Η Ζωσιμαία Σχολή Ιωαννίνων” (1993),
“Τα Ζαγοροχώρια στις αρχές του αιώνα μας” (1993),
“Ταξίδι στην Ήπειρο του Εβλία Τσελέπη” (1995),
“Ηπειρώτικα Κληροδοτήματα” (1998),
«ΜΝΗΜΗ ΖΩΣΙΜΑΙΑΣ ΣΧΟΛΗΣ» (2000),
«ΧΡΙΣΤΟΣ ΣΟΥΛΗΣ, ΓΥΜΝΑΣΙΑΡΧΗΣ ΤΗΣ ΖΩΣΙΜΑΙΑΣ ΣΧΟΛΗΣ» (2002),
«ΓEΩPΓIOΣ KAΛOYΔHΣ, O ΓYMNAΣIAPXHΣ THΣ AΠEΛEYΘEPΩΣHΣ»,
«ΠOΛEMIKEΣ ΣEΛIΔEΣ AΠO TON EΛΛHNOTOYPKIKO ΠOΛEMO 1912-1913».
Επιμελήθηκα τις εκδόσεις του Συνδέσμου Αποφοίτων: «Διαθήκη Νικολάου Ζωσιμά», «Δυο διακεκριμένοι απόφοιτοι της Ζωσιμαίας Σχολής», «Τρεις διακεκριμένοι Γυμνασιάρχες της Ζωσιμαίας Σχολής».
Γνωστοί σε όλους είναι οι αγώνες μου για τα Ηπειρωτικά Κληροδοτήματα. Έφερα σε φως τις διαθήκες των μεγάλων Ηπειρωτών Ευεργετών, παρουσίασα τις καταχρήσεις αυτών που κατά καιρούς διαχειρίστηκαν τις περιουσίες τους και στιγμάτισα την εγκληματική αδιαφορία του επίσημου κράτους και των τοπικών παραγόντων γύρω από το βασικό αυτό οικονομικό, κοινωνικό και ηθικό πρόβλημα. Έντονη είναι, τα τελευταία χρόνια, η παρουσία μου στα κοινά της πόλης, από διάφορα μετερίζια.
Είμαι μέλος της Επιτροπής Αγώνα για τα Ηπειρωτικά Κληροδοτήματα που αγωνίζεται για να γίνει σεβαστή η βούληση των ευεργετών μας. Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συνδέσμου Αποφοίτων Ζωσιμαίας Σχολής Ιωαννίνων που έχει σαν στόχο να προβάλει το έργο και την προσφορά της γεραράς Ζωσιμαίας Σχολής προς το Έθνος.
Αντιπρόεδρος του Συλλόγου Αρχαιοφίλων Ηπείρου που αποβλέπει στη διατήρηση και στον ευπρεπισμό των μνημείων της Ηπείρου.
Πρόεδρος της ‘Ένωσης Πολιτών Ιωαννίνων που έχει σαν στόχο να ευαισθητοποιήσει τους πολίτες γύρω από βασικά κοινωνικά και πολιτικά θέματα που απασχολούν την πόλη και την ευρύτερη περιοχή και τα οποία παραμένουν άλυτα από την αδιαφορία –γιατί όχι και την ανικανότητα– των τοπικών παραγόντων.
Eπίτιμο μέλος του Συλλόγου Παλιών Γιαννιωτών, ο οποίος εκτίμησε τις υπηρεσίες τις οποίες πρόσφερα και προσφέρω στην πόλη.
Μόνιμος συνεργάτης δύο τοπικών εφημερίδων επί 25 ολόκληρα χρόνια, της εφημερίδας «ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝ» μέχρι το 1998 και της εφημερίδας «ΠΡΩΙΝΟΣ ΛΟΓΟΣ» από το 1998 μέχρι σήμερα.
Στα πλαίσια του προβληματισμού μου γύρω από τα κοινωνικά και πολιτικά θέματα, πρωτοστάτησα με άλλους συμπολίτες στην ίδρυση της Ανεξάρτητης Δημοτικής Κίνησης, η οποία κατέβηκε στις δημοτικές εκλογές του Οκτωβρίου 1998 με υποψήφιο δήμαρχο τον Τάκη Παρλαπά.
Εκλέχτηκα δημοτικός σύμβουλος και από τη θέση αυτή αγωνίστηκα στο Δημοτικό Συμβούλιο για την επίλυση βασικών θεμάτων που απασχολούν την πόλη και την ευρύτερη περιοχή. Αποδέχτηκα την πρόσκληση συμπολιτών, φορέων και δημοτικών παρατάξεων, και κατά τις δημοτικές εκλογές του Οκτωβρίου 2002 κατέβηκα ως υποψήφιος δήμαρχος Ιωαννίνων, επικεφαλής της Αγωνιστικής Δημοτικής Κίνησης.
Στόχος μας βασικός ήταν να αγωνιστούμε για την αντιμετώπιση των πολλών και χρόνιων προβλημάτων και για την αξιοποίηση των δυνατοτήτων που έχει ο τόπος μας. Αυτό για να επιτευχθεί χρειάζεται συμμετοχή και συνεργασία.
