Την έγκρισή της για να προχωρήσει η συγχώνευση της Aegean με την Olympic Air έδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή την περασμένη εβδομάδα. Πρόκειται για την ολοκλήρωση του σκανδάλου της ιδιωτικοποίησης της Ολυμπιακής που είχε ξεκινήσει η κυβέρνηση Καραμανλή το 2009.Η πρώτη πράξη του σκανδάλου παίχτηκε όταν ο τότε υπουργός Μεταφορών (και σημερινός Ανάπτυξης), Χατζηδάκης, ξεπούλησε, για μόλις 177 εκατομμύρια ευρώ, την πολλαπλάσιας αξίας Ολυμπιακή στον Βγενόπουλο. Πάνω από 5.500 θέσεις εργασίας και όλα όσα σήμαινε η δημόσια Ομυμπιακή (ασφάλεια, κοινωνικό έργο, πρόσβαση στις πιο απομακρυσμένες περιοχές συν πλήρως εξοπλισμένες εγκαταστάσεις, τεχνική βάση, πανάκριβα slots) έγιναν θυσία στο βωμό της “δυναμικής ιδιωτικής πρωτοβουλίας”, του “ανταγωνισμού” και της “ανάπτυξης” που υποτίθεται εκπροσωπούσε το αφεντικό της MIG. Τέσσερα χρόνια μετά, βέβαια, το όνομα του Βγενόπουλου είναι συνδεδεμένο με τα μεγαλύτερα τραπεζικά σκάνδαλα που οδήγησαν στην χρεοκοπία της Κύπρου και όχι μόνο. Από τον κατάλογο των “επιτυχιών” του Βγενόπουλου δεν γλύτωσε η Ολυμπιακή.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε το πράσινο φως της συγχώνευσης με την Aegean έπειτα από έρευνα που έκανε και στην οποία κατέληξε ότι η εταιρία σύντομα θα οδηγούνταν σε κλείσιμο. Το γιατί, βέβαια, και ποιος ευθύνεται που η Ολυμπιακή έφτασε σε αυτό το σημείο, δε φαίνεται να απασχολεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η συγχώνευση με την Aegean είναι η δεύτερη πράξη του σκανδάλου. Το πέρασμα στα χέρια του Βγενόπουλου το 2009 έγινε με βασικό επιχείρημα να μην είναι η Ολυμπιακή “κρατικό μονοπώλιο”. Σήμερα η εταιρία πωλείται στην Aegean για 72 εκατομμύρια ευρώ οδηγώντας στην ουσία σε ένα “ιδιωτικό μονοπώλιο”. Οχι τυχαία οι εργαζόμενοι της Ολυμπιακής που αγωνίζονταν τότε ενάντια στην ιδιωτικοποίηση φώναζαν το σύνθημα “Είσαι της Aegean το τσιράκι, Χατζηδάκη”.
Αλλά ακόμα και ο τρόπος με τον οποίο έρχεται η Aegean να καταπιεί ολόκληρη την αερομεταφορική αγορά της χώρας, είναι απόδειξη της απάτης της ελεύθερης αγοράς. Οι δύο εταιρίες επιδίωκαν από το 2010 μία τέτοια επιχειρηματική κίνηση, ωστόσο το αίτημά τους είχε απορριφθεί από την Κομισιόν γιατί θα δημιουργούνταν καθεστώς μονοπωλίου. Τώρα, το ίδιο το γεγονός ότι η Aegean θα έμενε, μετά από ένα πιθανό λουκέτο της Ολυμπιακής, ως ο μοναδικός ελληνικός αερομεταφορέας με πτήσεις εσωτερικού, οδήγησε στην έγκριση της συμφωνίας. “Ανεξαρτήτως της συγκέντρωσης, η Olympic σύντομα θα έπαυε να υπάρχει ως ανταγωνίστρια της Aegean. Κατά συνέπεια, η συγκέντρωση δεν στρεβλώνει τον ανταγωνισμό, ο οποίος ούτως ή άλλως δεν θα υπήρχε”, είναι η επίσημη εξήγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Lufthansa
Πάντα υπάρχει ένας τρόπος, δηλαδή, ειδικά όταν πρόκειται για την οικογένεια Βασιλάκη ιδιοκτησίας της οποίας είναι η Aegean. Και ακόμα περισσότερο όταν πρόκειται για μια εταιρία με “εκτεταμένη συνεργασία” με ένα από τα μεγαθήρια των αερομεταφορών στην Ευρώπη όπως η Lufthansa.
Πολλοί αυτές τις μέρες έκαναν αναδρομές στην πορεία της Aegean, αναρωτόμενοι είτε με θαυμασμό είτε με έκπληξη, πώς κατάφερε η άλλοτε μικρή εταιρία να μεγαλώσει, να ξεπεράσει και σήμερα πια να φτάσει να εξαγοράσει την κραταιά Ολυμπιακή “των πέντε ηπείρων”. Από το 2005, όμως, όταν η Ολυμπιακή βρίσκονταν από τις κυβερνήσεις σε διαδικασία αλλεπάλληλων “εξυγιάνσεων” με στόχο την ιδιωτικοποίηση, οι εργαζόμενοι κατήγγειλαν τις “μεθόδους” της Aegean όταν απέφευγε “να μας πει ποιος είναι ο φορέας που την ανακήρυξε αερομεταφορέα της χρονιάς (μήπως είναι ένα ιδιωτικό κλαμπ δημοσίων σχέσεων με στόχο την κυλιόμενη κατ’ έτος διαφήμιση των μελών του έναντι χορηγίας;) Απέφυγε να μας πει επίσης πόσες χορηγίες έχει κάνει στον Ιδιωτικό Φορέα Ασφάλειας Πτήσεων Flight Safety Foundation για να την αναγνωρίσουν τη συμβολή της στην ασφάλεια πτήσεων”, ενώ “συνέχισε εξαπολύοντας επίθεση εναντίον της Ολυμπιακής μέσω του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων στον οποίο τυχαίως ο υιός ιδρυτής της Aegean κ. Βασιλάκη, Ευτύχιος, είναι Αντιπρόεδρος”.
Αυτές τις αλήθειες και τους εργαζόμενους που τις αναδείκνυαν προσπάθησαν να φιμώσουν με την ιδιωτικοποίηση. Χτυπώντας παράλληλα ένα από τα πιο δυνατά και συνδικαλισμένα εργατικά κομμάτια για να τσακίσουν μισθούς, ωράρια, όλα τα εργασιακά δικαιώματα που είχαν κατακτήσει οι εργαζόμενοι και τα συνδικάτα τους. Είναι σήμερα καλύτερες, πιο προσιτές, φτηνότερες ή ασφαλέστερες οι αερομεταφορές από πριν; Η ερώτηση είναι ρητορική.
Με ευρωπαϊκό δάκτυλο η εξαγορά της Ολυμπιακής από την Aegean
Αντίθετα με τις διακηρύξεις των πρωταγωνιστών, είναι κοινή διαπίστωση πως η εξαγορά της Ολυμπιακής από την Aegean δεν έχει λειτουργήσει υπέρ του καταναλωτή. Κι ενώ ουδείς φαίνεται να μπορεί ή να θέλει να δώσει απαντήσεις, ένα τηλεγράφημα του αμερικανού πρέσβη στην Αθήνα το 2005 έρχεται να επιβεβαιώσει πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο της γερμανικής ηγεμονίας, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διάλυση των Ολυμπιακών Αερογραμμών και τελικά στην απορρόφηση της Olympic Air από την Aegean. Ακολουθώντας την πεπατημένη της μεγάλης της συμμάχου Lufthansa, η εταιρία του κ. βασιλάκη αύξησε τον κύκλο εργασιών της ανεβαίνοντας στο «ευρωπαϊκό τρένο», επωφελούμενη των κινήσεων των ελληνικών κυβερνήσεων που «ασελγούσαν» επί χρόνια πάνω στις Ολυμπιακές Αερογραμμές.
Από το 2005 η κυβέρνηση Καραμανλή είχε δηλώσει σε όλους τους τόνους πως θα επιδιώξει την πώληση των Ολυμπιακών Αερογραμμών (ΟΑ), επικαλούμενη την οικονομική ζημιά που η εταιρία προκαλούσε στο ελληνικό Δημόσιο. Διάφορες απόπειρες ιδιωτικοποίησης είχαν ναυαγήσει, με την Aegean να έχει «παίξει» ως πιθανός αγοραστής. Τελικά, το Μάρτιο του 2009, ο τότε υπουργός Ανάπτυξης Κωστής Χατζηδάκης κι ο Ανδρέας Βγενόπουλος δίνουν τα χέρια για την πώληση της εταιρίας στον όμιλο MIG. Ο υπουργός μάλιστα είχε προετοιμάσει το έδαφος με τη γνωστή του δήλωση που επαναλάμβανε με κάθε ευκαιρία: «Ένα εκατομμύριο ευρώ ημερησίως κοστίζει στους πολίτες η Ολυμπιακή». Στις 11 Μαρτίου 2009, κι ενώ έχει ανακοινωθεί η πώληση, ο κ. Χατζηδάκης πανηγύριζε την ενίσχυση του ανταγωνισμού στις αερομεταφορές στην Ελλάδα: «Σημασία επίσης έχει ότι δημιουργείται ένα νέο πιο υγιές περιβάλλον στις αερομεταφορές στην Ελλάδα. Θα έχουμε δυο καταρχήν μεγαλύτερες εταιρίες, τη νέα Ολυμπιακή και την Aegean, που θα ανταγωνίζονται, αλλά και άλλες μικρότερες εταιρίες με το δικό τους ξεχωριστό ρόλο». Στην τοποθέτησή του στη Βουλή την ημέρα κύρωσης της πώλησης (8/4/2009) ο ίδιος υπουργός είχε παρουσιάσει την πώληση των ΟΑ στον όμιλο MIG ως ισχυρή απάντηση σε κατηγορίες στελεχών του ΠΑΣΟΚ, που τον ήθελαν να εξυπηρετεί ως ευρωβουλευτής (1994-2007) τα συμφέροντα της Aegean: «Τα πράγματα όμως, κύριοι συνάδελφοι, γύρισαν με τρόπο περίεργο για εσάς. Καμιά φορά χαμογελάει η τύχη. Καμιά φορά, όποιος έχει δίκιο το βρίσκει, μέσα και από συμπτώσεις. Ήρθαν τα πράγματα έτσι, που έκανε προσφορά η MIG, στη συνέχεια έκανε προσφορά και η Aegean, και ο διαγωνισμός, η διαδικασία, κατέληξε προς την κατεύθυνση της MIG και τότε κατέρρευσαν σα χάρτινος πύργος όλα τα έωλα επιχειρήματα κι όλη η απαράδεκτη και προσβλητική, πολλές φορές επιχειρηματολογία –προσβλητική για εμένα– του ΠΑΣΟΚ, που προσπαθούσε τόσον καιρό να παρουσιάσει τόσο τον αρμόδιο υπουργό όσο και την κυβέρνηση ολόκληρη ως όργανο των ανταγωνιστών της Ολυμπιακής». Αντιστρέφοντας το επιχείρημά του, δεδομένης της πορείας που τελικά πήραν τα πράγματα, κανείς δεν μπορεί να μας εμποδίσει να σκεφτούμε πως πουλώντας τις ΟΑ στον Ανδρέα Βγενόπουλο, όντως εξυπηρέτησε την Aegean.
Όταν δύο εταιρίες όπως η Aegean και εμείς συγχωνευόμαστε δημιουργούμε την περιβόητη δεσπόζουσα θέση». Πέντε χρόνια μετά, η «δεσπόζουσα θέση» της Aegean έχει μεταφραστεί σε ασφυκτικά γεμάτα αεροπλάνα, αυξημένες τιμές στην πλειονότητα των θέσεων, τους τουριστικούς πράκτορες να καταγγέλλουν την τιμολογιακή πολιτική και σημαντικό μέρος του επιβατηγού κοινού να στρέφεται σε εταιρίες χαμηλού κόστους. Φυσικά καμία αρχή του ελληνικού κράτους δεν κάλεσε τον κ. Βγενόπουλο να εξηγήσει γιατί δεν εξυπηρετήθηκε το δημόσιο συμφέρον. Εκείνος άλλωστε έκανε αυτό που είχε συμβεί με τον ΟΤΕ: αγόρασε από το ελληνικό Δημόσιο και πούλησε σε άλλον ιδιώτη.
Κομισιόν σταματά τη συγχώνευση
Μετά τη γνωστοποίηση της απόφασης, ο αρμόδιος επίτροπος Χοακίν Αλμούνια είχε δηλώσει με νόημα πως από την πλευρά του έκανε «ό, τι ήταν δυνατό για να βρούμε μια λύση», όμως τα μέτρα που πρότειναν οι Aegean και Olympic Air «δεν θα προστάτευαν επαρκώς τα συμφέροντα» των επιβατών. Η προφανής ερμηνεία αυτής της δήλωσης είναι πως στην Κομισιόν επιθυμούσαν τη συγχώνευση, αλλά το κανονιστικό πλαίσιο δεν τους επέτρεψε να την αφήσουν να προχωρήσει.
Η εξαγορά «περιέργως» εγκρίνεται
Οι σχέσεις της Aegean με την Airbus και τη Lufthansa
Το τηλεγράφημα του αμερικανού πρέσβη
