Του Παναγιώτη Αποστόλου
Πολιτικού αναλυτή – αρθρογράφου
Από χθες έχει κατατεθεί αρμοδίως στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) και στην Ευρωπαία Εισαγγελέα Λάουρα Κοβέσι καταγγελία του Ελληνοαμερικανού δημοσιογράφου Ιωάννη Κουντούρη κατά του Μιχάλη Χρυσοχοίδη και άλλων αξιωματούχων της κυβερνήσεως ΓΑΠ για την παράνομη απένταξη του συστήματος GIS της ΕΥΠ, ένα θέμα για το οποίο το ιστολόγιό μας μας έχει αναφερθεί αναλυτικά πλειστάκις…
Η απένταξη του “Γεωγραφικού Συστήματος Πληροφοριών Διασυνοριακής Ασφάλειας κατά τη Μετακίνηση Ανθρώπων και Αγαθών” της ΕΥΠ (το αποκαλούμενο και GIS της ΕΥΠ) από τα Κοινοτικά Προγράμματα το 2009-2010 είχε άμεσες και έμμεσες οικονομικές συνέπειες για τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.). Το σύστημα, που προοριζόταν για επιτήρηση συνόρων και ανάλυση των δεδομένων, χρηματοδοτήθηκε κατά 75% από κονδύλια της Ε.Ε. μέσω του Γ’ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης (Γ’ ΚΠΣ) και του Επιχειρησιακού Προγράμματος “Κοινωνία της Πληροφορίας” (ΕΠ Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα). Η απόφαση απένταξης, που ελήφθη επί κυβέρνησης Γ.Α. Παπανδρέου και υπουργίας Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, οδήγησε σε επιστροφή κονδυλίων, σπατάλη πόρων και μη αξιοποίηση επενδύσεων, πλήττοντας τους στόχους των ευρωπαϊκών προγραμμάτων για ασφάλεια και ανάπτυξη.
Τι ήταν το GIS της ΕΥΠ και πώς χρηματοδοτήθηκε
Το GIS της ΕΥΠ ήταν ένα υπερσύγχρονο δορυφορικό σύστημα (όπως απέδειξαν οι δικαστικές Πραγματογνωμοσύνες που διέταξε το Δικαστικό Συμβούλιο Εφετών) για διασυνοριακό έλεγχο, παρακολούθησης μετακινήσεων ανθρώπων/αγαθών και φυσικά προοριζόταν για την περαιτέρω προστασία της Εθνικής Ασφάλειας, προκηρυγμένο το 2005 από την ΕΥΠ επί διοικήσεως του Πρέσβη κ. Ιωάννη Κοραντή, υπουργίας Γ. Βουλγαράκη και κυβερνήσεως Κ. Καραμανλή. Κερδήθηκε έπειτα από Διεθνή Διαγωνισμό, από ελληνική κοινοπραξία (Πλανητική Α.Ε. και Pansystems Α.Ε.) και παραδόθηκε προσωρινά τον Αύγουστο 2009, πλήρως λειτουργικό… Ο συνολικός προϋπολογισμός ήταν 1.330.173,78 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), εκ των οποίων 75% (περίπου 997.630 ευρώ) από κονδύλια Ε.Ε., και το υπόλοιπο 25% από το ελληνικό Δημόσιο. Οι Πραγματογνωμοσύνες που διέταξε το Δικαστικό Συμβούλιο Εφετών Αθηνών (2014) επιβεβαίωσε ότι η τιμή ήταν εύλογη και χαμηλή για τις δυνατότητές του (π.χ. 710.823,98 ευρώ μόνο για άδειες λογισμικού).
Η διαδικασία Απένταξης και οι άμεσες συνέπειες
· Χρονική Σειρά: Δεκέμβριος 2009: Η ΕΥΠ (επί διοικήσεως Κ. Μπίκα και Πολιτικό Προιστάμενο τον Μ. Χρυσοχοίδη) ζητά απένταξη λόγω “ασυμβατότητας”(;) με τις αρμοδιότητες ΕΥΠ όταν το σύστημα παραλείφθηκε τον Αύγουστο του 2009 όταν Διοικητής της ΕΥΠ ήταν ο Αντεισαγγελέας Εφετών, κ. Δημήτρης Παπαγγελόπουλος και όταν Πολιτικός Προιστάμενος στην ΕΥΠ ήταν ο τότε Υπουργός Εσωτερικών, Καθητητής Δημοσίου Δικαίου κ. Προκόπης Παυλόπουλος που ένα χρόνο πριν (2008) είχε αλλάξει τον νόμο της ΕΥΠ (3649/2008) και φυσικά γνώριζε πολύ καλά τις αρμοδιότητες της ΕΥΠ… Σεπτέμβριος 2010: Επίσημη απόφαση (ΑΠ 15440/ΨΣ8472-Β) από την Ειδική Γραμματεία Ψηφιακού Σχεδιασμού, υπογεγραμμένη από τον Μιχ. Χρυσοχοΐδη ως Υπουργό Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας. Αλήθεια, άλλαξαν τότε με κάποιο νόμο τις αρμοδιότητες της ΕΥΠ οι Παπανδρέου και Χρυσοχοίδης και δεν το πήραμε μυρωδιά;;; Γιατί Εισαγγελείς, Ανακριτές και Δικαστές που εξέδωσαν σημαντικές αποφάσεις για την υπόθεση αυτή είχαν άλλη άποψη από την τότε κυβέρνηση που απένταξε το Έργο από τα Ευρωπαικά Προγράμματα…
· Άμεση Επίδραση: Το σύστημα αποθηκεύτηκε αχρησιμοποίητο στα υπόγεια της ΕΥΠ όπου και καννιβαλίστηκε αργότερα σύμφωνα με τις Πραγματογνωμοσύνες, ο ανάδοχος κηρύχθηκε έκπτωτος (Μάιος 2011) και ακολούθησαν ποινικές διώξεις 20 στελεχών της ΕΥΠ και της Κοινωνίας της Πληροφορίας για “κοινοτική απάτη”. Το Βούλευμα του Δικαστικού Συμβουλίου Εφετών Αθηνών 1246/2014 έπειτα και από την πρόταση του τότε Αντεισαγγελέα Εφετών και νυν επικεφαλής της Δικαστικής Αστυνομίας κ. Παναγιώτη Πούλιου και έπειτα από δύο Δικαστικές Πραγματογνωμοσύνες που διέταξε το Δικαστικό Συμβούλιο Εφετών, τους αθώωσε όλους ομόφωνα, αποκαλώντας τις διώξεις των υπαλλήλων άδικες και τις επιτροπές που όρισε ο τότε Διοικητής της ΕΥΠ κ. Μπίκας για την απένταξη του Έργου παράνομες.
Οικονομική Επίδραση στα Ταμεία της Ε.Ε.
Η απένταξη παραβίασε τους όρους των Κοινοτικών Προγραμμάτων, που απαιτούν υλοποίηση για διασφάλιση οφελών (π.χ. ενίσχυση επιχειρηματικότητας και ασφάλειας). Οι κύριες επιπτώσεις:
| Πτυχή Επίδρασης | Περιγραφή | Ποσό/Ποσοστό | Συνέπειες για Ε.Ε. |
| Επιστροφή Κονδυλίων | Μη χρήση οδήγησε σε υποχρεωτική επιστροφή του 75% των κονδυλίων Ε.Ε. | ~665.087 ευρώ (αρχικός ισχυρισμός απάτης, επιβεβαιωμένος ως επιστροφή) | Άμεση απώλεια πόρων από τον προϋπολογισμό Ε.Ε., μείωση αποδοτικότητας Γ’ ΚΠΣ. |
| Σπατάλη Επένδυσης | Το σύστημα παρήλθε χωρίς οφέλη, με υποβάθμιση και “καννιβαλισμό” εξοπλισμού λόγω αχρησίας. | Συνολική αξία ~1,3 εκατ. ευρώ (εύλογη τιμή, πλήρης παράδοση) | Μη απόσβεση επένδυσης Ε.Ε., απώλεια ευκαιρίας για βελτίωση ασφάλειας συνόρων (π.χ. μετανάστευση Έβρου 2018). |
| Δικαστικές/Διοικητικές Κόστη | Άδικες διώξεις και έρευνες (20 στελέχη) | Έμμεσα κόστη ~δεκάδες χιλιάδες ευρώ (δικαστικά, πειθαρχικά) | Αύξηση δαπανών Ε.Ε. για εποπτεία προγραμμάτων, πιθανή κυρωση για μη συμμόρφωση Ελλάδας. |
| Μακροπρόθεσμη Ζημιά | Κενό επιτήρησης συνόρων, μη ενίσχυση ελληνικής οικονομίας μέσω προγράμματος. | Έμμεση: Μη αξιοποίηση 997.630 ευρώ Ε.Ε. | Μείωση εμπιστοσύνης σε ελληνικά προγράμματα, πιθανή περικοπή μελλοντικών κονδυλίων (Οδηγία 2017/1371). |
Η Ε.Ε. έχασε όχι μόνο χρήματα, αλλά και στόχους: Τα προγράμματα όπως το ΕΠ “Κοινωνία της Πληροφορίας” στοχεύουν σε καινοτομία και ασφάλεια, αλλά εδώ οδήγησαν σε σπατάλη λόγω πολιτικών αποφάσεων και πιέσεων (π.χ. Ισραηλινών πρακτόρων όπως αναφέρει ο Άλεξ Ρόντος στην κατάθεσή του για την υπόθεση “Πυθία”). Το Βούλευμα του 2014 επιβεβαίωσε την μη απάτη των αδίκως διωχθέντων υπαλλήλων που ήταν αρμόδιοι για την υλοποίηση του Έργου, αλλά η ζημιά παρέμεινε λόγω των κακών χειρισμών της τότε ηγεσίας της ΕΥΠ, με συνεχιζόμενες μάλιστα ακόμα και σήμερα τις άδικες πειθαρχικές διώξεις των αρμοδίων υπαλλήλων (π.χ. Κ. Αγγελάκης).
Συμπέρασμα: Μια “Μαύρη Τρύπα” για τα Ταμεία της Ε.Ε.
Η απένταξη δεν ήταν απλή διοικητική πράξη, αλλά σκάνδαλο που πλήγωσε τα οικονομικά της Ε.Ε. μέσω επιστροφής κονδυλίων και μη απόδοσης οφελών, ενώ άφησε την Ελλάδα εκτεθειμένη. Σήμερα, με την Επίκαιρη Ερώτηση του Βουλευτή Θεσσαλονίκης, Νίκόλαου Παπαδόπουλου (Φεβρουάριος, 2025) να παραμένει αναπάντητη, η υπόθεση θυμίζει την ανάγκη λογοδοσίας – και η Ε.Ε. μπορεί να διερευνήσει μέσω EPPO για αποκατάσταση.
Η ιστορία δείχνει πώς εθνικές αποφάσεις μπορούν να γυρίσουν μπούμερανγκ στα κοινά ταμεία.
Ίδωμεν…!!!
