Του Δημήτρη Ρομποτή*
Μια μικρή χώρα για την οποία ο τουρισμός είναι κύριος τομέας της οικονομίας και επιπλέον διαθέτει ομογενείς πληθυσμούς όπου γης, έχει ανάγκη τουλάχιστον μιας κρατικής αεροπορικής εταιρείας, η οποία όμως να λειτουργή στα πρότυπα της Ελ Αλ (Ισραήλ) ή των Τουρκικών Αερογραμμών. Να ανήκη δηλαδή κατά το μεγαλύτερο μέρος στο κράτος, αλλά να δουλεύη με ιδιωτικά κριτήρια κι’αξιολογήσεις χωρίς να είναι φέουδο για διορισμούς της κάθε κυβέρνησης.
Σκοπός μιας τέτοιας εταιρείας δεν μπορεί είναι το κέρδος (χωρίς αυτό να σημαίνη ότι πρέπει να μπαίνη μέσα και να τη χρηματοδοτή ο φορολογούμενος), αλλά να φέρνη κόσμο στη χώρα διατηρώντας και ανοίγοντας νέες γραμμές σε προορισμούς όπου αμιγώς εμπορικές εταιρείες δεν θα ενδιαφέρονταν να ρισκάρουν.
Αντί να ξεφορτωθή την Ολυμπιακή κακήν κακώς και να την μετατρέψη σε “ρίτζιοναλ κάριερ” με κύριο όγκο πτήσεων προς τα …Τίρανα, το κράτος θα έπρεπε να την είχε κλείσει προσωρινά, να την εξυγιάνη και να την ξανανοίξη σε νέες βάσεις. Οπως έκανε το Ισραήλ με την Ελ Αλ πριν περίπου 30 χρόνια, όταν το ρουσφέτι και ο υπερβολικός αριθμός “εργαζομένων” την είχαν γονατίσει.
Τότε είχε προταθεί στην Ολυμπιακή να αναλάβη για ένα χρονικό διάστημα τις πτήσεις της Ελ Αλ, αλλά για να μην ενοχληθούν οι Αραβες η ελληνική κυβέρνηση είχε αρνηθεί και τις πήρε η «Μπρίτις», αν δεν κάνω λάθος.
Είναι δυνατόν η Ελλάδα το 2014 να μην έχη δική της απευθείας αεροπορική σύνδεση με Νέα Υόρκη, Σικάγο, Χιούστον, Τορόντο, Μόντρεαλ, Μελβούρνη, Σίδνεϋ, Μπουένος Αϊρες, Ρίο Ιανέιρο, Γιοχάνεσμπουργκ, Τόκυο, Πεκίνο;
Από πού θα συντηρηθή ο τουρισμός κι’από πού θα έρθη η ανάπτυξη; Από τη …Σόφια;
Αφήστε δε τους ομογενείς των οποίων το ταξίδι στη χώρα καταγωγής τους γίνεται ακόμη δυσκολότερο. Θυμάμαι πριν 25 χρόνια πέταγαν απευθείας από Νέα Υόρκη στην Αθήνα τέσσερις αεροπορικές εταιρείες (Παν Αμ, TWA, Ολυμπιακή, Tower Air) με αεροσκάφη Μπόινγκ 747 τα οποία χωρούσαν μέχρι 480 επιβάτες. Το καλοκαίρι η Ολυμπιακή έβαζε και δεύτερη πτήση.
Σήμερα, πετάει μόνο η Δέλτα απευθείας μερικούς μήνες τον χρόνο και με αεροπλάνο που χωράει γύρω στα 280 άτομα! Μιλάμε για τεράστεια μείωση στον αριθμό θέσεων και ο καθένας μπορεί να αναλογιστή το μέγεθος της ζημιάς τόσο στην Ελλάδα όσο και την ομογένεια αφού οι τιμές των εισιτηρίων τους καλοκαιρινούς, αλλά και τους χειμερινούς, μήνες είναι απαγορευτικές για τη μέσων εισοδημάτων οικογένεια. Χώρια που δεν υπάρχουν θέσεις ούτε μέσω Ευρώπης πολλές φορές.
Τουλάχιστον μια γενιά Ελληνοαμερικανών έχει μεγαλώσει χωρίς βιωματική αίσθηση πατρίδας σε σχέση με την Ελλάδα. Δεν έχουν πάει ποτέ ή μια φορά όταν ήταν μικροί, ενώ στο παρελθόν το καλοκαιρινό ταξίδι στο νησί ή το χωριό, το σμίξιμο με γιαγιάδες, παππούδες, θείους και ξαδέρφια ήταν ο κανόνας όχι η εξαίρεση. Δεν βοήθησε βέβαια και η είσοδος της Ελλάδος στη ζώνη του Ευρώ, αφού οι διακοπές έγιναν πανάκριβες ακόμη κι’αν κάποιος έχει δικό του σπίτι.
Ωστόσο, το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι οι υψηλές τιμές των αεροπορικών εισιτηρίων (έγιναν ακριβότερες αφότου σταμάτησε να πετάη η Ολυμπιακή) και η διάθεση όλο και λιγότερων θέσεων γεγονός που έχει κάνει τη δυνατότητα να πας και να έρθης όποτε σε εξυπηρετή εντελώς ανελαστική.
Οταν θέσαμε το σχετικό ερώτημα στον κ. Χατζηδάκη, κατά τη διάρκεια συνεδρίου στη Νέα Υόρκη, μας είχε πει ότι ο ιδιωτικός τομέας θα διακρίνη τις ευκαιρίες και θα τις αξιοποιήση ανοίγοντας μία ή περισσότερες γραμμές. Ο ιδιωτικός τομέας όμως δεν ενδιαφέρεται για την ανάπτυξη της δικής σου χώρας, κε. Υπουργέ μου, και χέστηκε αν οι ομογενείς σου θα διατηρήσουν κάποια αίσθηση ελληνικότητας ή όχι!
Οι αεροπορικές εταιρείες θα αξιολογήσουν τις επιλογές τους με βάση το πιθανό κέρδος και τις λειτουργικές τους προτεραιότητες. Από τότε που μας είπε αυτά τα ευφάνταστα και οψίμως νεοφιλευλεύθερα ο κ. Χατζηδάκης, η Δέλτα σταμάτησε την ημερήσια πτήση για το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου, ενώ έβγαζε λεφτά, με το αιτιολογικό ότι έπρεπε να δώση έμφαση σε πιο κερδοφόρους προορισμούς. Ομοίως σταμάτησε και η πτήση από την Ατλάντα.
Ακολούθησε η «Κοντινένταλ» και νυν «Γιουνάιτεντ» που διέκοψε τις πτήσεις από το Νιούαρκ καθόλη τη διάρκεια του χρόνου, ενώ και η «US Air» που πλέον έχει ενωθεί με την «American» περιορίζεται να πετάη στην Αθήνα μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες! Ο ιδιωτικός τομέας, κε. Χατζηδάκη, δεν ονειρεύεται όπως εσείς, και δεν ανταποκρίθηκε.
Για αυτό χρειάζεται το κράτος, το σωστό κράτος κι’όχι το κομματικοκρατούμενο σκορποχώρι, να πάρη την πρωτοβουλία, όταν ο ιδιώτης διστάζει ή δεν ενδιαφέρεται. Αυτό δηλαδή που κάνουν οι Τούρκοι με τις δικές τους αερογραμμές οι οποίες έχουν τον μεγαλύτερο αριθμό προορισμών από όλες τις αεροπορικές εταιρείες του κόσμου! Μόνο στις ΗΠΑ πετάνε σε έξι, νομίζω, πόλεις ενώ το καλοκαίρι έχουν τρεις πτήσεις ημερησίως από Νέα Υόρκη.
No wonder, που η Τουρκία έχει 20 εκατομμύρια επισκέπτες τον χρόνο και ανεβαίνει εκεί που δεν είχε τίποτα, ενώ η Ελλάδα, παραδοσιακός τουριστικός προορισμός, επαίρεται για μια χλιαρή αύξηση που είχει πέρυσι – ενδεχομένως να έχη και εφέτος – και η οποία οφείλεται κυρίως στον μεγαλύτερο αριθμό επισκεπτών από τις γύρω βαλκανικές χώρες.
Στην περίπτωση της Ελλάδος όμως, δεν είναι μόνο οι τουρίστες, αλλά και οι ομογενείς που θα πρέπη να ληφθούν υπόψη. Και δεν μιλάμε μόνο για ηθική υποχρέωση του ελλαδικού κράτους, αλλά και από πλευράς καθαρού ωφελιμισμού. Μετά την οικονομική κρίση, ένας μεγάλος αριθμός Ελλήνων, όχι απαραιτήτως ηλικιωμένων, συντηρείται από εμβάσματα συγγενών που ζουν στις ΗΠΑ. Η όποια οικοδομική δραστηριότητα σε πολλές περιοχές εξαρτάται από τις επιδιορθώσεις, επεκτάσεις ή και ανοικοδομήσεις που γίνονται για λογαριασμό Ελληνοαμερικανών.
Υπάρχουν επίσης και τόσα εθνικά θέματα που εκκρεμούν και για τα οποία ανά πάσα στιγμή η Ελλάδα χρειάζεται τους ανθρώπους της εδώ.
Για όλους αυτούς του λόγους επιβάλλεται το κράτος να δρομολογήση τις διαδικασίες εκείνες που θα οδηγήσουν στην απευθείας αεροπορική σύνδεση της Αθήνας με τουλάχιστον δύο αμερικανικές πόλεις. Ολα τα άλλα είναι φούμαρα και όνειρα θερινής νυκτός (για όσους έχουν τη δυνατότητα να πάνε στην Ελλάδα) …
*Ο Δημήτρης Ρομποτής είναι δημοσιογράφος με έδρα τη Νέα Υόρκη.
