Γράφει ο Αντώνης Λαμπίδης
Σε μέρες παρακμής των πάντων, έρχονται στιγμές που ο νους αδυνατεί πλέον να παρακολουθήσει και να επεξεργαστεί τα τεκταινόμενα. Ο ορυμαγδός των γεγονότων, ο ανελέητος βομβαρδισμός αλλοπρόσαλλων ειδήσεων και απρόσμενων εξελίξεων εκτροχιάζει το λογισμό του ανθρώπου, οδηγώντας τον μοιραία σε αδυναμία κριτικής σκέψης. Ο ευτελισμός των αξιών με την παντελή έλλειψη οράματος στην ελληνική κοινωνία δημιουργούν ένα εκρηκτικό μίγμα που δυναμιτίζει κάθε προσπάθεια ανάτασης, πνευματικής και ηθικής.
Εδώ στον τόπο μας, όλα έχουν αφετηρία στην Προστασία που επιβλήθηκε με τη ίδρυση του ελληνικού κράτους. Οξυδερκείς και φωτισμένοι μελετητές ανέλυσαν εκτενώς την πνευματική ένδεια που μαστίζει το νεότερο Ελληνισμό, και για το λόγο αυτό παραπέμπουμε στο πολύτιμο έργο τους, από το οποίο αντλούνται σημαντικά συμπεράσματα πέραν από αγκυλώσεις και ιδεοληψίες.
Σε αυτό το άρθρο θα σταθούμε σε κάποιες καίριες επισημάνσεις με την πρόθεση να καταδείξουμε ότι ο πολιτισμός στην Ελλάδα, με ότι αυτός περικλείει, κινούμενος σε ετερόφωτα πεδία έχει χάσει παντελώς την αυθεντικότητά του.
Από τα μέσα του 19ου αιώνα ιδιαίτερα, η ευρωπαϊκή διπλωματία δημιουργώντας το «γλωσσικό ζήτημα» επεδίωξε να εκτρέψει την διαφαινόμενη πνευματική αναγέννηση σε ανούσιες γλωσσολογικές και φιλολογικές διαμάχες. Έτσι, κάθε έννοια καλλιέργειας και ωριμότητας κατέστη εξ ορισμού ανέφικτη. Η απουσία γνήσιας εθνικής συνείδησης και η έλλειψη πνευματικότητας διαχέεται στα κοινωνικά στρώματα. Οι μικροκομματικές διαμάχες και οι ιδεολογικές αντιπαραθέσεις, το ατομικό συμφέρον και η συντεχνιακή ιδιοτέλεια οδηγούν στον φατριασμό, δημιουργώντας ένα εμφυλιοπολεμικό σκηνικό διαρκείας με διαφορετικές σε κάθε ιστορική στιγμή εκφάνσεις.
Σε προηγούμενο άρθρο μας, με τον τίτλο «Εξουσία και αλλοτρίωση», είχαμε επισημάνει ότι «η φαυλοκρατία που διέπει την πολιτική μας ζωή εδώ και 180 χρόνια βρίσκει την ύπαρξη της μέσα σε ένα άνυδρο πνευματικό τοπίο. Αρκετοί στοχαστές, ελεύθερα πνεύματα αυτού του τόπου διέσωσαν την πυξίδα ώστε να φτάσουμε στον προορισμό μας. Κατέδειξαν την εικόνα του «έλληνος ανθρώπου», του δημιουργού πολιτισμού, ανεξάρτητα αν αυτός είναι ξωμάχος της φύσης ή αστός των πόλεων. Όμως εμείς, αγνοώντας ή απορρίπτοντας τα γνήσια δημιουργήματα κατασκευάσαμε είδωλα, πλασματικά και εφήμερα στο βωμό της ευκολίας και των ανέσεων».
Πράγματι, η τυφλή μίμηση και η άκριτη υιοθέτηση ξενόφερτων προτύπων, ως υποκατάστατα ελληνικών πνευματικών αξιών, παραγκώνισε και εν τέλει ενταφίασε την γνήσια ελληνική δημιουργία στο θέατρο, τον κινηματογράφο, τη ζωγραφική, την γλυπτική και πολύ περισσότερο στη μουσική.
Είναι γεγονός ότι η εξουσία για να διαιωνίσει την κυριαρχία της και να ευνουχίσει τις μάζες -γιατί, φευ, έτσι θεωρεί το λαό- στρατολογεί επ΄αμοιβή στην υπηρεσία της «διανοουμένους», «καλλιτέχνες», εξωνημένους δηλαδή υποτακτικούς και κομματικούς θεράποντες -ένα είδος μαφίας του πολιτισμού. «Συχνά εμφανίζεται πνευματική τρομοκρατία, κατευθυνόμενη υμνολογία, αποθέωση των προσφιλών της εξουσίας, καταποντισμός των δύστροπων και αντιφρονούντων και των ευαίσθητων στις αναθυμιάσεις του βόθρου της πνευματικής αγοράς», όπως πολύ εύστοχα σημειώνει ο αείμνηστος Κυριάκος Σιμόπουλος. 1
Δεν είναι παράδοξο ότι το υπουργείο Πολιτισμού της Ελληνικής Δημοκρατίας διαχρονικά στρέφεται εναντίον του πολιτισμού. Τα Διοικητικά Συμβούλια των οργανισμών και φορέων του απαρτίζονται κυρίως από ένα ερμητικά κλειστό σύστημα κομματικών ημετέρων και ευνοουμένων, αυτοαποκαλούμενων ως πρωτοποριακών, νεωτεριστών, μεταμοντερνιστών και άλλων ηχηρά παρόμοιων χαρακτηρισμών. Κοινός παρονομαστής όλων η αυτοπροβολή, η ιδιοτέλεια και η κολακεία αλλήλων.
Ειδικότερα, εάν παρακολουθήσει κανείς την πορεία και τα πεπραγμένα του Φεστιβάλ Αθηνών, από τη θεσμοθέτηση του το 1955 μέχρι σήμερα, θα διαπιστώσει με θλίψη -πλην ελαχίστων φωτεινών εξαιρέσεων- μια διολίσθηση σε πειραματισμούς, συχνά απαράδεκτους και αδόκιμους. Ο επιδιωκόμενος εντυπωσιασμός του ανυποψίαστου κοινού από σκηνοθέτες και ερμηνευτές των έργων καλύπτει μια συστηματικά σκοπούμενη διαστροφή εννοιών και αντίληψης των πραγμάτων. Ο εκφυλισμός της Δύσης μεταγγίζεται στα καθ΄ημάς δρώμενα, δηλητηριάζοντας πρωτίστως την Τέχνη.
Τις χρονιές 2015 – 2016, το Φεστιβάλ Αθηνών, κορυφαίος πολιτιστικός θεσμός του κράτους, δοκίμασε την μεγαλύτερη κρίση του. Περαιτέρω, οι αλλαγές στην ηγεσία του υπουργείου, οι παραιτήσεις, αντικαταστάσεις και διορισμοί νέων Δ.Σ., ως απότοκες εσωτερικών ερίδων και αντιπαλοτήτων, τραυμάτισαν το όποιο κύρος είχε απομείνει στο θεσμό.2
Ας μη αναφερθούμε εδώ στον επιεικώς ατυχέστατο διορισμό του κυριολεκτικά διεστραμμένου Βέλγου Γιαν Φαμπρ ως διευθυντή του Ελληνικού Φεστιβάλ από τον απελθόντα υπουργό Πολιτισμού Αριστείδη Μπαλτά και την άμεση παραίτηση του πρώτου μετά τον σάλο που δημιουργήθηκε.
Εάν παρακολουθήσουμε τα έργα και τις ημέρες ατόμων που απαρτίζουν το νέο Διοικητικό Συμβούλιο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, με απόφαση της Υπουργού Πολιτισμού Λυδίας Κονιόρδου, θα διαπιστώσουμε με λύπη αν όχι με οργή ότι συνεχίζεται η ολίσθηση των καλλιτεχνικών πραγμάτων προς την έσχατη παρακμή υπό τον μανδύα της διαβόητης πολυπολιτισμικότητας. 3-4
Συμπερασματικά, στραγγαλισμός της σύγχρονης ελληνικής δημιουργίας και αποθέωση της εκφυλισμένης κουλτούρας της Ευρώπης είναι το διαχρονικώς αιτούμενο από μια διαβρωμένη κλίκα που εχθρεύεται και μισεί τον πολιτισμό μας.
