Τι θα γίνει αν η Ελλάδα δεν καταφέρει να εξοφλήσει τα δάνειά της;
Το ερώτημα αυτό απασχολεί για τουλάχιστον ένα χρόνο ευρωπαϊκούς και παγκόσμιους οικονομικούς κύκλους.
Τώρα όμως ορισμένοι από αυτούς εγείρουν και το ερώτημα τι θα γίνει αν οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορέσουν μια ημέρα να εξοφλήσουν το δικό τους χρέος, που είναι και το μεγαλύτερο στον κόσμο.
Το Αμερικανικό χρέος δημιουργήθηκε επειδή τα τελευταία χρόνια οι Ηνωμένες Πολιτείες ξόδευαν περισσότερα από όσα εισέπρατταν, πολύ περισσότερα.
Το ύψος του Αμερικανικού χρέους ξεπερνά τώρα τα 14 τρισεκατομμύρια δολάρια. Και μόνον οι τόκοι των σχετικών δανείων ανέρχονται σε 4 δισεκατομμύρια δολάρια την ημέρα. Δια νόμου, το τωρινό όριο του Αμερικανικού χρέους είναι 14.3 τρισεκατομμύρια δολάρια. Το πλησιάζουμε ολοταχώς.
Ο Φαριμπόρζ Γκαντάρ, που διδάσκει στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβανίας, μας είπε:
«Το όριο του χρέους είναι σημαντική υπόθεση γιατί χωρίς εξουσιοδότηση να το υπερβείς δεν μπορείς να συνεχίσεις να ξοδεύεις και αυτό σε αναγκάζει να κάνεις περικοπές στις κρατικές δαπάνες».
Στους μεγαλύτερους δανειοδότες των Ηνωμένων Πολιτειών περιλαμβάνονται η Κίνα, η Ιαπωνία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Σαουδική Αραβία και η Γερμανία. Οι χώρες αυτές χρηματοδοτούν το Αμερικανικό χρέος όσο οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι συνεπείς στις δανειοληπτικές υποχρεώσεις τους.
Κατά τον Γκαντάρ: «Αν ξαφνικά πάψουμε να αποπληρώνουμε τα χρέη μας, η αξία του δολαρίου θα πέσει και όλα τα προϊόντα που εισάγουμε θα είναι για μας ακριβότερα. Επίσης το κόστος των ταξιδιών Αμερικανών σε άλλες χώρες θα είναι υψηλότερο και στα χρηματιστήρια των Ηνωμένων Πολιτειών θα επικρατεί νευρικότητα».
Το 2001 που η Αργεντινή δεν μπόρεσε να αποπληρώσει μεγάλο μέρος του εξωτερικού χρέους της, κατρακύλησε αμέσως η αξία του εθνικού της νομίσματος, οι ξένοι επενδυτές την εγκατέλειψαν, η ανεργία μεταξύ των πολιτών της έφθασε σε ύψη ρεκόρ, και εμπορικοί εταίροι της, όπως το Μεξικό και η Βραζιλία, υπέστησαν τεράστιες οικονομικές συνέπειες. Το γόητρο της Αργεντινής κλονίστηκε σοβαρά.
Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Πενσυλβανία είχε παρακολουθήσει στενά το θέμα αυτό.
Θυμάται: «Όταν έπεσε κατακόρυφα η τιμή του Αργεντινού νομίσματος ο κόσμος φοβήθηκε, απέσυρε τα λεφτά του από επενδύσεις στην χώρα και άρχισε να τα στέλνει στο εξωτερικό. Τα ξένα κεφάλαια επίσης τράπηκαν σε φυγή γιατί κανείς δεν κάνει επενδύσεις σε ασταθείς καταστάσεις. Όλα αυτά είχαν αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας».
Αλλά ο Γκαντάρ πιστεύει πως είναι απίθανο οι Ηνωμένες Πολιτείες να μη μπορέσουν να αποπληρώσουν χρέη τους.
Όπως εξηγεί: «Τα δάνεια που παίρνουμε είναι σε δολάρια, δηλαδή στο νόμισμα που εμείς εκδίδουμε και κυκλοφορούμε. Οι ξένοι επενδυτές λοιπόν νοιώθουν ασφαλείς ότι θα πάρουν πίσω όσα δολάρια μας δάνεισαν. Το γεγονός πως το νόμισμά μας χρησιμοποιείται ως διεθνές αποθεματικό συνάλλαγμα μας δίνει μεγάλη ευελιξία. Είμαστε οι μόνοι που δεν χρειάζεται να κερδίσουμε άλλο νόμισμα για να αγοράσουμε το δολάριο».
Ο Τζέη Ντι Φόστερ, από το Ίδρυμα Χέριτετζ, λέει πως οτιδήποτε αποφασίσει να κάνει το Κογκρέσο, σε σχέση με την οικονομία, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα εξοφλήσουν τα χρέη τους.
«Έχουμε πολλούς πόρους που εισρέουν συνεχώς στο θησαυροφυλάκιό μας. Συνεχίζουμε να εισπράττουμε τεράστια χρηματικά ποσά από φόρους. Το δημόσιο λοιπόν μπορεί να καταβάλει, εντός προκαθορισμένων προθεσμιών, τόσο τους οφειλόμενους τόκους όσο και μέρος των κεφαλαίων που έχουμε δανειστεί».
Ένα πράγμα που κατά τον Γκαντάρ δεν πρέπει να κάνουν οι Αμερικανοί νομοθέτες είναι να υποδηλώνουν ότι οι ΗΠΑ δεν θα αποπληρώσουν το εξωτερικό χρέος τους ή ότι οι ίδιοι δεν θα αυξήσουν το όριο του εθνικού χρέους. Όπως τονίζει, ο λόγος είναι απλός. «Και μόνον μια τέτοια συζήτηση έχει την δυνατότητα να το αυξήσει μέχρι κατά 5 ή 6 τοις εκατό. Κάθε αύξηση της τάξης του ενός τοις εκατό προσθέτει στο χρέος μας κάπου 140 δισεκατομμύρια δολάρια. Κουβέντες λοιπόν γύρω από αυτό το θέμα θα μπορούσαν να αποδειχτούν πολύ επιζήμιες»
Οι περισσότεροι αναλυτές πιστεύουν πως στο τέλος της δημόσιας συζήτησης το Κογκρέσο θα αυξήσει το όριο του Αμερικανικού δημόσιου χρέους.
Σύμφωνα με τον Φόστερ: «Δεν υπάρχει φόβος από μια τέτοια ενέργεια επειδή οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι υπεύθυνη χώρα που βρίσκεται στο επίκεντρο του παγκόσμιου νομισματικού συστήματος. Από την άλλη, η Αργεντινή είχε χρέος δυσανάλογα μεγάλο σε σύγκριση με την εθνική οικονομία της αλλά απειροελάχιστο σε σχέση με το παγκόσμιο νομισματικό σύστημα».
Αλλά σε κάποια στιγμή στο μέλλον το υψηλό χρέος των Ηνωμένων Πολιτειών μπορεί να παύσει να είναι αποδεκτό από τους ξένους δανειοδότες τους. Κατά τον Φόστερ: «Δεν έχουμε φτάσει ακόμα σε τέτοιο σημείο. Γι αυτό και τα επιτόκια των δανείων που μας χορηγούνται είναι πολύ χαμηλά.
Οι δανειοδοτικοί οργανισμοί θα αποφανθούν πότε η κατάστασή μας ξεπερνά τα όρια που η αγορά θεωρεί αποδεκτά.Θα μας το πουν σαφώς αυξάνοντας τα επιτόκια στα μελλοντικά δάνειά μας. Αυτό ακριβώς έγινε στις περιπτώσεις της Ελλάδας, της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας».
Αλλά όσο οι δανειοδοτικοί οργανισμοί διατηρούν την εμπιστοσύνη τους στην ικανότητα των Ηνωμένων Πολιτειών να ελέγχουν τις δαπάνες τους, τόσο η Αμερική θα συνεχίζει να έχει, αυτό που ο Φόστερ θεωρεί ως το «ποιοτικά καλύτερο εθνικό χρέος στον κόσμο./voanews
