Ήταν η πρώτη φορά που βρέθηκα στην όμορφη κωμόπολη της Γουμένισσας κατόπιν προσκλήσεως του συγκροτήματος “Χάλκινα της Γουμένισσας”, και ενός πολιτιστικού συλλόγου την περασμένη Κυριακή (7 Φεβρουαρίου 2010)
Η Γουμένισσα ανάμεσα σε τέσσερα ποτάμια, απέχει λίγα χιλιόμετρα από την Θεσσαλονίκη, είναι μια γραφική κωμόπολη με 12.000 περίπου κατοίκους, που έχουν τα πάντα, από Αστυνομικό τμήμα, κέντρο Υγείας, Εφορία, Νηπιαγωγεία , Σχολεία, μέχρι πρόσφατα κέντρο υποδοχής νεοσυλλέκτων, αλλά και δύο ομάδες στην Β΄ κατηγορία στο μπάσκετ, και μια ποδοσφαιρική ομάδα στην Γ΄ κατηγορία.
Φημίζεται για το καλό κρασί, τα καθάρια της νερά, το τσίπουρο και τα χάλκινα παραδοσιακά όργανα. Διακόσιοι, και πλέον λαϊκοί οργανοπαίκτες έχουν κάνει γνωστή την Γουμένισσα σε όλον σχεδόν τον κόσμο.
Στο ειδυλλιακό τοπίο του Δήμου, με τον έντονο παραδοσιακό χαρακτήρα βρίσκονται 108 σπίτια που έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα με ελάχιστα ωστόσο δείγματα αναπαλαίωσης. Πολλά οικοδομήματα είναι Μακεδονικής Αρχιτεκτονικής, τα οποία όμως είναι παρατημένα, έτοιμα να πέσουν, καθώς ο Δήμος δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ να τα εντάξει σε πρόγραμματα της Ε. Ένωσης και της UNESKO.
Η ευθύνη βαραίνει τους εκάστοτε Δημάρχους, αλλά και τον νυν Δήμαρχο για την πλήρη αδιαφορία της πολιτιστικής κληρονομιάς, αντί να αναδείξουν την ιστορία του τόπου.
Πόσοι από μας γνωρίζουν ότι στο Δήμο Γουμένισσας υπάρχουν εδώ και 200 χρόνια δύο μεγάλα εργοστάσια επεξεργασίας μεταξιού. Μάλιστα ήταν τα πρώτα και μοναδικά στο είδος σ΄ όλη την Ευρώπη, και την Ελλάδα, πλήρως εξοπλισμένα, με σύγχρονα και πανάκριβα μηχανήματα εκείνης της εποχής.
Λειτουργούσαν δε, μέχρι και το 1961, δίνοντας εργασία σε εκατοντάδες οικογένειες. Τα δυο εργοστάσια με λίγη απόσταση το ένα από το άλλο, είναι Βιεννέζικου ρυθμού, και δεσπόζουν μεγαλοπρεπώς στην περιοχή.
Οι τελευταίοι κληρονόμοι των δύο εργοστασίων, ήταν ο ένας από την περιοχή, αλλά ζούσε στην Αθήνα. Στην διαθήκη του, το εργοστάσιο, το άφησε στο υιοθετημένο παιδί του, και ως οικοδόμημα είναι μεγάλης αξίας.
Το δεύτερο εργοστάσιο ο ιδιοκτήτης το άφησε στην εν ζωή γυναίκα του, που σήμερα είναι 80 ετών και ζει στην Ελβετία, εδώ και πολλά χρόνια, χωρίς να ενδιαφερθεί καν για την τύχη του.
Μπαίνοντας στον χώρο των εργοστασίων επεξεργασίας μεταξιού, έπαθα πλάκα. Μπροστά μου έβλεπα ένα ζωντανό μουσείο με τα μηχανήματα στημένα , τα εργαλεία κρεμασμένα, και στο πάτωμα σκορπισμένες διάφορες επιστολές, μεταξύ αυτών και μια προσωπική επιστολή από τον Γέρο της Δημοκρατίας, αείμνηστο Γεώργιο Παπανδρέου, προς του ιδιοκτήτη του εργοστασίου ,αλλά και διάφορα άλλα ιστορικά έγγραφα.
Ο Δήμος θα μπορούσε να απαλλοτριώσει τα δύο εργοστάσια, και να δημιουργήσει ένα μουσείο, ακόμα και συνεδριακό χώρο, συγκεντρώνοντας έτσι κάθε χρόνο χιλιάδες τουρίστες, πέραν από τους επισκέπτες των τριών ιστορικών μοναστηριών, την ιερά Μονή Παναγίας Γουμένισσας, την Ιερά Μονή του Αγίου Ραφαήλ Νικολάου και Ειρήνης, και την Ιερά Μονή του Οσίου Νικοδήμου του Αγιορείτου με επισκέπτες πάνω από 100.000 κάθε κάθε χρόνο.
Πολύ αξιόλογο είναι και το ζωντανό πολιτιστικό κομμάτι της Γουμένισσας με τους οργανοπαίκτες των Χάλκινων, το γνωστό συγκρότημα “Τα Χάλκινα της Γουμένισσας”, το οποίο έχει ταξιδέψει στην Αμερική, την Αυστραλία και σχεδόν σε όλη την Ευρώπη δίδοντας συναυλίες με μεγάλη επιτυχία. Το παραδοσιακό συγκρότημα πρόσφατα βραβεύτηκε στην Λατινική Αμερική για τις τρελές πωλήσεις που κάνει κάθε δισκογραφία τους.
Έτσι μαθαίνουμε ότι και οι Λατίνοι λατρεύουν την Ελληνική παραδοσιακή μουσική με τα Χάλκινα.
Αυτός που δεν λατρεύει τον τόπο, με την τόση μεγάλη ιστορία και πολιτισμό είναι ο Δήμος, ο οποίος όχι μόνο δεν εκμεταλλεύεται την πλούσια κληρονομιά, αλλά με την αδιαφορία του σβήνει σιγά – σιγά κάθε στοιχείο, είναι κρίμα.
Και όπως έλεγε ο πολιτικός, και συγγραφέας, λάτρης της Μακεδονίας ο Ίων Δραγούμης ,
“..Πήγαινε στα Δημοτικά τραγούδια.
Στην Δημοτική τέχνη, και στη χωριάτικη, και στη λαϊκή ζωή,
για να βρεις την γλώσσα σου, και την ψυχή σου,
και μ΄ αυτά τα εφόδια, εάν έχεις ορμή μέσα σου και φύσημα,
θα πλάσεις ότι θέλεις παράδοση και πολιτισμό και αλήθεια και φιλοσοφία..”.
Τέλος, θέλω να ευχαριστήσω ξεχωριστά τους οργανοπαίκτες για την ξενάγηση που μου προσέφεραν και το ωραίο γλέντι σε πολιτιστική εκδήλωση, όπου τα Χάλκινα της Γουμένισσας, πλαισίωναν τις μπάντες των καλλιτεχνών.
