Πρόλογος : Λευτέρης Παπαδόπουλος. Εκδόσεις ΙΑΝΟΣ α.χ. σελ. 512
Γράφει:Στάθης Θ. Τσομίδης
Ο περασμένος Ιούνιος , αλλά και ο Ιούλιος που διατρέχουμε, εκτός των άλλων πολιτικών και κοινωνικών λόγων, είναι σημαδιακοί μήνες. Όχι μόνον γιατί η κοινωνία διέρχεται μια περίοδο εσωτερικής κατοχής. Σε τοπικό Κιλκισιώτικο επίπεδο, καταγράφει απώλειες, σημαντικές. Η φθαρτή ύλη περιέρχεται εξ ων συνετέθη, και η φτώχεια της καθημερινότητας, αυξάνεται με την φτώχεια της απώλειας.
Η κοινωνία του Κιλκίς, τα δύο τελευταία χρόνια, «αποχαιρετά» όχι απλώς τα τέκνα της για το αιώνιο ταξίδι, αλλά κυρίως αποχαιρετά αυτούς που την δημιούργησαν, την ανέδειξαν και την καταξίωσαν, απ΄όποιον τομέα κι αν ασχολήθηκαν, κυρίως όμως γιατί όλοι αυτοί οι πρωτομάστορες της αστικής τάξης του Κιλκίς, δεν έμειναν στενά, στα επαγγελματικά τους καθήκοντα. Είναι, ίσως, οξύμωρο, να μιλήσει, κανείς για την αστική τάξη του Κιλκίς, όταν σε εθνικό επίπεδο, αυτή η τάξη δεν πέτυχε την αυτοσυνειδησία της.
Κι όμως, και σ΄αυτόν τον τομέα το Κιλκίς, πρωτοστατεί.Οι λόγοι είναι πολλοί, κατά την άποψή μου, κυρίως οφείλεται σε δύο πιο σημαντικούς.
Ο πρώτος, το αφιλόξενο σχετικά του γεωγραφικού ανάγλυφου του Νομού, και ο δεύτερος, γιατί το Κιλκίς όντας πλησίον της Θεσσαλονίκης, είχε το προνόμιο να δίνει και να παίρνει από το δεύτερο αστικό κέντρο , την Θεσσαλονίκη. Κυριότερος, όμως, λόγος είναι η πληθυσμιακή σύνθεση των κατοίκων του. Τα επίσημα στατιστικά, μιλάνε για 70% ποντιακής καταγωγής, 20% Στενημαχίτες και το υπόλοιπο ποσοστό, διασκορπίζεται σε άλλα γένη και φυλές.
Αυτοί οι πρόσφυγες, που ήρθαν και εγκαταστάθηκαν στο Κιλκίς, δημιούργησαν την πρώτη αστική τάξη του Νομού, με μέθοδο, και αρχές που θα τις ζήλευε ο κάθε κεντροευρωπαίος πολιτικός αναλυτής. Αυτοί έκτισαν τους θεσμούς της Αυτοδιοίκησης, της Δικαιοσύνης, της επιχώριας Εκκλησίας (Καμπάνα του Κιλκίς) . Και αυτοί, έστησαν το εμπόριο, την κρατική διοίκηση, την παιδεία και την κοινωνική συλλογικότητα, την αυτοδιοίκηση.
Η πρώτη γενιά των κτητόρων, της πόλης του Κιλκίς, ανεξαρτήτως, προέλευσης, στάθηκε δίπλα, δίπλα, και έδωσε την μάχη της καθημερινότητας που ήταν για όλους σκληρή, και άνιση. Ποτέ όμως δεν ξέχασε , και έτι περαιτέρω, έδωσε από το υστέρημα στην αρχή , και κατόπιν από το περίσσευμα , στον τόπο, τον Άξενο, που όμως έγινε πατρώα γη. Έτσι ο Κ. Μοσκώφ, ο ΧατζηΚωστής, έγινε Μέγας Ευεργέτης του Νοσοκομείου Κιλκίς, ο Στεργιάδης, ο Καρυπίδης, ο Γαβριηλίδης, αλλά και ο Τούντας ο Γυμνασιάρχης, ήταν, αυτοί που χάρισαν «αντίδωρο» στον τόπο που τους έστειλαν να ζήσουν.
Απόγονοι, αυτών, των πρώτων κτητόρων του Κιλκίς, είναι η πρώτη γενιά επιστημόνων που με περισσή απλοχεριά έδωσε το Κιλκίς στην πατρίδα μας. Και αυτήν την δεύτερη γενιά, «χάνουμε», χωρίς να την τιμήσουμε, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων. Από αυτήν την γενιά χάσαμε πρόσφατα τον Ντίνο Τριαρίδη. Και αυτή η δοκιμασμένη γενιά, έχει ένα χαρακτηριστικό. Ενώ συμμετείχε σε όλες τις φάσεις της πολιτικής και κοινωνικής εξέλιξης και διαμόρφωσης, της σύγχρονης μεταπολεμικής γενιάς, έφυγε ή φεύγει σιωπηλά.
Ίσως δεν θέλει να θυμάται τα πέτρινα χρόνια. Ίσως δεν μπορεί να αντέξει τον απολογισμό της ζωής, ίσως δεν θέλει να ξαναθυμηθεί τις δυσκολίες, τις κακουχίες, τους κόπους, τα βάσανα και τον προσωπικό πόνο που βίωσε μέχρι να καταξιωθεί. Και αυτή η απώλεια, μας στερεί από σπάνιο πρωτογενές υλικό, για να συνθέσουμε την σύγχρονη ιστορία όχι μόνον της πόλης του Κιλκίς, αλλά και της Θεσσαλονίκης, και γενικότερα της Ελλάδας.
Αυτήν την σιωπή, σπάει ο κ. Κώστας Χορομίδης, με την κυκλοφορία του βιβλίου του «Μέρες Δύσκολες και Καλές». Για τον γράφοντα, ήταν πραγματική αποκάλυψη η ανάγνωση του. Δεν κρύβω την συγκίνησή μου, που μερικές φορές έφτασε στο σημείο να βουρκώσω με τα γραφόμενα, αλλά και να σπαράξω στα γέλια με το πηγαίο χιούμορ του Συγγραφέα, Λαμπρού Επιστήμονα, Πολιτικού, Κοινωνικού Παράγοντας Δικηγόρου, Πολιτικού, και Πολιτιστικού Παράγοντα.
Τον κ. Κώστα Χορομίδη, γνωρίζω παιδιόθεν. Τον γνώριζα μέσα από τις αναφορές του πατέρα μου, που πάντοτε, με προέτρεπε να τον διαβάζω, ακόμη όταν ήμουν φοιτητής. Τον γνωρίζω μέσα από τα νομικά του βιβλία, που με απλοχεριά και με κολακευτικά, για το νεαρό της ηλικίας μου, με ιδιόγραφες αφιερώσεις μου προσέφερε. Τον γνωρίζω από τα συνδικαλιστικά όργανα των Δικηγόρων Θεσσαλονίκης. Τον γνωρίζω από τις αγορεύσεις του, από την Δίκη της ΕΡΤ. Τον γνωρίζω από την δράση του ως «δοτός», όπως ο ίδιος αναφέρει, πρόεδρος της Ευξείνου Λέσχης Θεσσαλονίκης.
Σήμερα, γνωρίζω και ανακαλύπτω, τον λογοτέχνη, αφηγητή. Τον άνθρωπο, που έφτασε κοντά στο τέλος, και θέλει και τώρα να προσφέρει. Γιατί περί προσφοράς πρόκειται, σε όλους μας, η δημοσίευση, αυτού του βιβλίου. Είναι τα ιντερνα κορπορις που ο κ. Χορομίδης προσφέρει με το βιβλίο του. Είναι η εμπειρία και η καταγραφή άγνωστων προσωπικών στιγμών, που έχουν ιστορική αξία όχι για τον ίδιο, είμαι βέβαιος. Ο ίδιος σεμνός, μέχρι παρεξηγήσεως, δεν είχε ανάγκη να αφήσει τίποτε, από την προσωπική του διαδρομή. Αισθάνθηκε την ανάγκη να μοιραστεί την ζωή του, μαζί μας, μήπως και οι νεώτεροι διδαχθούμε κάτι.
Ο κ. Χορομίδης, είναι η πραγμάτωση του κοινωνικού ρόλου του Δικηγόρου. Του αγωνιστή της αντίστασης, του εξόριστου, του ανένταχτου Αριστερού, που ενώ κέρδισε τίμια χρήματα, ποτέ δεν ξέχασε τον συνάνθρωπο, τον δυστυχή. Πάντοτε αλληλέγγυος με τον πλησίον, χωρίς θρησκευτικές εξαρτήσεις, χωρίς δογματισμούς, με στέρεη παιδεία, και μόρφωση, με επιχειρήματα, αλλά και με μια εναργή συνείδηση.
Συνείδηση που λειτουργεί είτε βρίσκεται ενώπιον Δικαστηρίων για να υπερασπιστεί τον εντολέα του, δίκη Λαμπράκη, είτε βρίσκεται στο γήπεδο του ΑΡΗ Θεσσαλονίκη για να υπερασπιστεί την τιμή την δική του, ή του άλλου.
Ο κ. Χορομίδης, περιγράφει με ενάργεια την ζωή του. Εκπλήσσει η συστηματική κατανομή του υλικού. Ξαφνιάζει, η δημοσιοποίηση ντοκουμέντων , προσωπικών, που μαρτυρούν την μαύρη περίοδο του εμφυλίου, αλλά και της χούντας. Η δημοσιοποίηση επιστολών σε πρόσωπα που είτε είχαν θεσμικό ρόλο, είτε ήταν αποδέκτες εγγράφων του. Ακόμη και η αναφορά του σε δικαστικές αποφάσεις που έχουν καθοριστική σχέση με την ιστόρηση των γεγονότων δίνονται αριθμητικά, από το προσωπικό δικηγορικό του αρχείο.
Ο συγγραφέας, έχει το θάρρος, το είχε πάντοτε, άλλωστε, να πει την γνώμη του για όλους και για όλα. Έχει το θάρρος να μοιραστεί με τους αναγνώστες κρίσεις για πολιτικά πρόσωπα, για πρόσωπα που κρύφτηκαν πίσω από αξιώματα, για ανθρώπους που ξέχασαν ότι η λέξη άνθρωπος προέρχεται από το «αναθρώσκω» (κοιτάζω προς τα επάνω- πνευματική υπεροχή έναντι του ζωικό βασιλείου).
Στο βιβλίο του ο συγγραφέας διέρχεται , περιγράφοντας την ζωή του, την σύγχρονη ιστορία, με μια προσωπική ματιά. Ένα βλέμμα ψύχραιμο που του το επιτρέπει η απόσταση των γεγονότων, αλλά και η σοφία της ηλικίας. Τα πάθη έχουν καταλαγιάσει, πλέον. Όταν ξεπεράσεις το προσδόκιμο, όπως αναφέρει ίδιο, σημείο ζωής, και έχεις την τύχη να είσαι εν ενεργεία Δικηγόρος, τότε τίποτε δεν σε φοβίζει. Ο Κώστας Χορομίδης, δεν έχει μεταφυσικές ανησυχίες, έχει φυσικές ανάγκες που τις ικανοποίησε όλες μέχρι κεραίας.
Η ζωή του ξεκίνησε , με προβλήματα υγείας ευτυχώς όχι ανυπέρβλητα. Οι σπουδές του και τα πρώτα χρόνια της δικηγορικής του δράσης, ήταν δύσκολο λόγω του κυνηγητού για την ιδεολογική του τοποθέτηση. Η επαγγελματική, πολιτική και κοινωνική του δράση, ήταν μια συνεχής καταξίωση.
Ο κ. Χορομίδης , ίσως, να μην μπορεί να συλλάβει την προσφορά του, με το παρόν βιβλίο. Βέβαια η επιστημονική του ικανότητα περιγράφεται και αναλύεται στις αμέτρητες νομικές σελίδες των μονογραφιών του, και των άρθρων του στο νομικό τύπο, για την απαλλοτρίωση, στις γνωμοδοτήσεις και στις καθημερινές «προτάσεις» του ενώπιον όλων των Δικαστηρίων. Από το ταπεινό Ειρηνοδικείο, ως τον Άρειο Πάγο, και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Όμως με το παρόν βιβλίο ο κ. Χορομίδης, δίνει χωρίς να το επιδιώκει μια απάντηση σε βασικά ερωτήματα που απασχολούν κάθε πολιτισμένο άνθρωπο, ανεξαρτήτου εθνικότητας, χρώματος, θρησκείας, γλώσσας και φυλής. Απαντάει στο ερώτημα, που πρώτος διατύπωσε ο Ρ. Κάρρ, αν δηλαδή ο άνθρωπος είναι δημιουργός της ιστορίας, ή η ιστορία δημιουργός του ανθρώπου. Το βιβλίο απαντάει άμεσα στο ερώτημα. Κατά την γνώμη μου ο Κώστας Χορομίδης, είναι δημιουργός της ιστορίας, και μάλιστα πρωταγωνιστής.
Είναι πρωταγωνιστής, γιατί είναι και αυτός κοινωνικός αποστάτης. Γιατί δεν έμεινε σε ότι είχε. Γιατί θέλησε να αλλάξει προς το καλύτερο τον κόσμο. Τον κόσμο τον πραγματικό, τον νομικό τον πολιτικό, τον κοινωνικό. Και το πέτυχε. Το Κιλκίς πρέπει να είναι υπερήφανο και γι αυτό το τέκνο του. Η ζωή που τόσο λάτρεψε, στο πρόσωπο της ιδανικής συζύγου του,και των ατελείωτων ταξιδιών του, του δόθηκε και αυτός άρπαξε την ευκαιρία.
Δεν θέλω να πιστεύψω ότι θα κάνει πράξη αυτό που περιγράφει, και ίσως προαναγγέλλει, στην τελευταία σελίδα του βιβλίου του. Ο συνταξιούχος Δικηγόρος Κ. Χορομίδης, είναι έννοιες ασύμβατες. Η δύναμη της ψυχής του, ακόμη και τώρα , πρέπει να τον αποτρέψει από την συνταξιοδότηση. Γιατί η πατρίδα βρίσκεται πάλι σε κίνδυνος. Και όπως ο Μυλωθρός του Πότσαδμ, που μάθαμε στο διοικητικό δίκαιο, έλεγε στον Βασιλιά του, με την αφέλεια της άγνοιας σε ποιόν απευθύνεται, «υπάρχουν δικαστές στο Βερολίνο», έτσι και οι δοκιμαζόμενοι, ταπεινωμένοι συνέλληνες πρέπει να μπορούν να λένε, « Θα πάω στον Δικηγόρο μου, τον Κώστα Χορομίδη».
ΣΤΑΘΗΣ Θ. ΤΣΟΜΙΔΗΣ
Δικηγόρος
