Ρεπορτάζ Ο δημοσιογράφος Νίκος Βάνης
Η Ελλάδα κάηκε!!!
Από την περίοδο 1972-1979 όταν αγοραστήκαν 18 Canadair αεροπλάνα πυρόσβεσης..
Το ίδιο ισχύει και για τα CL-215. Έξι από αυτά αποκτήθηκαν την περίοδο 1972-1979, το διάστημα 1986-1990 αγοράστηκαν άλλα τέσσερα και το 1997 εντάχθηκαν ισάριθμα στο στόλο.
Ο αρχικός αριθμός των 14 έχει μειωθεί σε 11 εξαιτίας ατυχημάτων, άρα η χώρα διαθέτει 18 αεροσκάφη τέτοιου τύπου.
Πόσο μάλλον όταν το έργο της πυρόσβεσης στην Ελλάδα συνδράμουν τα 18 μικρότερα Pezetel (το μειονέκτημά τους είναι ότι μπορούν να ανεφοδιαστούν μόνο από αεροδρόμια) και τα ελικόπτερα: τα δύο Super Puma, τα εννέα Kamov, τα τέσσερα ενοικιαζόμενα Ericsson S64, καθώς και τα Σινούκ της πολεμικής αεροπορίας, οι πιλότοι των οποίων έχουν περάσει από ειδικά σχολεία για να μπορούν να συμμετέχουν σε επιχειρήσεις δασοπυρόσβεσης.
Κατ’ αρχάς τα CL-215 δεν μπορούν να επιχειρήσουν σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες και συνήθως παραμένουν καθηλωμένα όταν η φωτιά βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο. Επιπλέον, αν και θεωρούνται πολύ ισχυρά αεροσκάφη, η αχίλλειος πτέρνα τους, που είναι ο κινητήρας, παρουσιάζει συχνά προβλήματα και τα «στέλνει» στο συνεργείο.
Παρά το σχετικά ικανοποιητικό σε αριθμητικό επίπεδο στόλο όμως, το πρόβλημα είναι υπαρκτό.
Γενικώς όμως οι ζημιές και οι βλάβες είναι μέσα στο καθημερινό πρόγραμμα όλων ανεξαιρέτων των αεροσκαφών (ακόμα και αυτών της πολιτικής αεροπορίας), μετά από έναν πολύ περιορισμένο αριθμό πτήσεων.
Κανένα αεροπλάνο δεν μπορεί να πετάει συνεχώς επί ημέρες, το τακτικό πέρασμα από αυτό που αποκαλούμε «πιτς» είναι η δεύτερη φύση του και πολύ συχνά η επιδιόρθωση απαιτεί χρήση ανταλλακτικών.
Ο λόγος που η Ελλάδα δεν έχει προχωρήσει σε αγορά Canadair, («αθάνατα» και εξαιρετικά σκληροτράχηλα αεροσκάφη με τη σωστή συντήρηση
Είναι όμως οικονομικός ο λόγος που η επιχειρησιακή δυνατότητα περιορίστηκε σε μόλις 6 από τα 18 Canadair, όταν τις αρχές Ιουλίου η πυροσβεστική ήρθε αντιμέτωπη με 180 εστίες φωτιάς σε όλη την επικράτεια.
Οι υψηλές θερμοκρασίες και οι συνεχείς βλάβες από τις διαρκείς επιχειρήσεις αεροπυρόσβεσης σε διάφορες περιοχές -ακόμη και στην γειτονική Αλβανία διατέθηκαν δυνάμεις αυτό το καλοκαίρι- δημιούργησαν μεγάλα προβλήματα στη διαθεσιμότητα των ιπτάμενων μέσων.
Μετά την επιδιόρθωση των τεχνικών προβλημάτων, τα Canadair δίνονται για πτητικές δοκιμές προκειμένου να διαπιστωθεί ο βαθμός ετοιμότητας των αεροσκαφών και έτσι προφανέστατα χάνεται πολύτιμος χρόνος στο μέτωπο των πυρκαγιών.
Εκείνο που καθυστερεί τα τελευταία χρόνια την όλη διαδικασία αποκατάστασης και σύντομης επιστροφής στη μάχη με τις φλόγες είναι η έλλειψη ανταλλακτικών και υλικών που χρειάζονταν οι τεχνικοί για να επιδιορθώσουν τις βλάβες.
Για αυτό ευθύνεται ο (ανεπαρκής) Προϋπολογισμός για την αεροπυρόσβεση, καθώς αντί να υπάρχει στοκ ανταλλακτικών στις εγκαταστάσεις της Πολεμικής Αεροπορίας ώστε να ακολουθούνται διαδικασίες «follow on support» με μακροχρόνιο ορίζοντα, τα προβλήματα αντιμετωπίζονται κατά περίπτωση, συχνά με παραγγελίες της τελευταίας στιγμής.
“Καίγονται περιοχές στη ελλάδα-Αν υπήρχε οι ΜΟΜΑ θα άνοιγε αντιπυρικές ζώνες στα δάση και δεν τα είχαμε τέτοιες καταστροφές στη ελλάδα..
Κάθε χρόνο χιλιάδες στρέμματα δασωδών και κατοικημένων εκτάσεων γίνονται παρανάλωμα της φωτιάς λόγω των μεγάλων πυρκαγιών. Οι συνέπειες δεν αργούν να φανούν: υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος, καταστροφές κρατικής και ιδιωτικής περιουσίας. Έπονται πλημμύρες με αντίστοιχα καταστροφικά φαινόμενα.
Κάθε χρόνο λυπούμεθα για τις καταστροφές, αλλά δεν αλλάζει τίποτα. Επιτέλους ας κάνουμε κάτι γι’ αυτό. Πολίτες και Πολιτεία μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη (το σημαντικότερο), στην έγκαιρη ανίχνευση και ταχύτατη επέμβαση πρώτης προσβολής για δραστική αντιμετώπιση της φωτιάς προτού επεκταθεί, και στην αποκατάσταση των ζημιών (π.χ. αναδάσωση, έργα συγκράτησης του εδάφους, αντιπλημμυρικά έργα, αποζημιώσεις κ.λπ).
ΑΙΤΙΕΣ ΤΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ
Πρώτον, τα πάσης φύσεως απορρίμματα, δηλαδή τα σκουπίδια στις χωματερές, αλλά και αυτά που πετιούνται γύρω από τους δήμους και παρασύρονται από τον άνεμο και τις βροχές κάτω από γέφυρες, σε ρέματα, δίπλα σε δασικούς δρόμους και μέσα στα δάση. Κάθε δημότης που χτίζει σπίτι ή αυθαίρετο στο δάσος –υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες αυθαίρετα μέσα στα δάση– ή ανανεώνει την επίπλωση του, πετάει τα άχρηστα και τα μπάζα όπου βρει, γιατί είναι ο πιο ανώδυνος και ανέξοδος τρόπος·αρκεί να μην είναι στην αυλή του και στο σπίτι του.
Επιπλέον παρατηρείται το φαινόμενο σε τόπους αναψυχής σε δασικές περιοχές, όπου πηγαίνει ο κόσμος για να φάει και να διασκεδάσει, μετά να αφήνει απορρίμματα στο δάσος.
Ανάμεσα στα απορρίματα που πετιούνται ή εγκαταλείπονται στο δάσος, υπάρχουν και υλικά όπως τζάμια, γκαζάκια, πλαστικά, μεταλλικά ή άλλα αντικείμενα που με τον καυτό ήλιο γίνονται εστίες φωτιάς. Είναι άκρως απαραίτητο να κατανοήσουμε πως τα αίτια των πυρκαγιών που ξεσπούν στην Ελλάδα είναι κατά περισσότερο από το 95% ανθρωπογενή.
Μια άλλη αιτία πυρκαγιάς είναι οι εμπρησμοί από τους λεγόμενους «οικοπεδοφάγους» ή και από βοσκούς (για να φυτρώσει χορτάρι) οι οποίοι εγκληματούν ηθελημένα. Άλλες φορές οι εμπρησμοί ίσως να έχουν σχέση με εθνικά θέματα. Η ευθύνη των εκάστοτε κυβερνήσεων είναι τεράστια, γιατί δεν θεσπίζουνεγκαίρως όλα εκείνα τα μέτρα που είναι απαραίτητα για να αποτρέψουν τους υποψήφιους οικοπεδοφάγους και εμπρηστές.
Οι μετασχηματιστές ελαίου της ΔΕΗ και τα καλώδια υψηλής τάσεως που ακουμπούν στα δένδρα και μπορούν υπό προϋποθέσεις να προκαλέσουν ανάφλεξη, είναι επίσηςμια άλλη αιτία πυρκαγιάς που πρέπει να τονίσουμε.
Τι ήταν οι ΜΟΜΑ. Η ιστορία, η προσφορά και ο λόγος που καταργήθηκαν
Μετά από τις τεράστιες καταστροφές στις διάφορες υποδομές της που υπέστη η χώρα κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου αλλά και του εμφυλίου πολέμου (1946-1949), το 1957 κλήθηκαν και οι Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας να συμβάλλουν στην ανασυγκρότηση της.
Γι αυτό το σκοπό συγκροτήθηκαν στις έδρες των σπουδαιότερων νομών επτά Μικτές Ομάδες Μηχανημάτων Ανασυγκροτήσεως. Οι έδρες των επτά ΜΟΜΑ ανά τον Ελλαδικό χώρο ήταν στις πόλεις Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Κρήτης, Πάτρα, Λαμία, Λάρισα, Ιωάννινα.
Οι ΜΟΜΑ ήταν κατασκευαστικές Μονάδες διοικητικά και αναλάμβαναν την εκτέλεση έργων που τους ανέθετε η προϊσταμένη αρχή στο νομό της έδρας των ή σε γειτονικούς νομούς.
Το προσωπικό των Μονάδων αποτελούνταν από αξιωματικούς και οπλίτες του Μηχανικού, τεχνικά καταρτισμένους αλλά και με μικρό ποσοστό αξιωματικών από τα λοιπά όπλα του Στρατού ή και κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων (Ναυτικό, Αεροπορία), καθώς επίσης και με πολιτικό μόνιμο ή με συμβάσεις τεχνικό προσωπικό (γραφείς, μηχανικοί, οδηγοί τεχνίτες, χειριστές μηχανημάτων, εργάτες κ.λ.π).
ΜΟΜΑ – Αποστολή της ειδικής αυτής υπηρεσίας
Σε περίοδο ειρήνης με λογικό κόστος εκτέλεση των έργων που τις αναθέτονταν με διάφορα κυβερνητικά προγράμματα και μάλιστα στη νησιωτική και ορεινή Ελλάδα όπου δεν υπήρχε ενδιαφέρον των εργοληπτών. Η ανάθεση εκτέλεσης μικρών κοινωφελών έργων τοπικού ενδιαφέροντος για την ωφέλεια Δήμων, Κοινοτήτων, Συλλόγων και Οργανισμών ιδίως σε ακριτικές περιοχές.
Σε περίοδο πολέμου οι ΜΟΜΑ μετέπιπταν σε Τάγματα Μηχανικού Αποκαταστάσεως Συγκοινωνιών και υπάγονταν στους σχηματισμούς του Στρατού Ξηράς με βασική αποστολή την αποκατάσταση ζημιών από εχθρικούς βομβαρδισμούς ή σαμποτάζ σε έργα υποδομής της χώρας (οδικό δίκτυο, γέφυρες, λιμάνια, αεροδρόμια εγγειοβελτιωτικά έργα κ.λπ.).
απολογισμός των έργων των ΜΟΜΑ
Εθνική – Επαρχιακή οδοποιία. Έγινε κατασκευή, βελτίωση και αρχική διάνοιξη σε εθνικούς και επαρχιακούς δρόμους ιδίως της ορεινής και νησιωτικής Ελλάδας, περίπου 15.000 χλμ. Κατασκευάστηκαν στους παραπάνω δρόμους τεχνικά έργα (γέφυρες, τοίχοι αντιστήριξης, οχετοί κ.λπ) και ασφαλτοστρώθηκαν.
Αεροδρόμια κατασκευάσθηκαν από την αρχή ή επεκτάθηκαν διάδρομοι προσγείωσης σε 17 αεροδρόμια, ιδίως της νησιωτικής Ελλάδος (Καρπάθου, Σκύρου, Κεφαλληνίας, Μυτιλήνης, Πάρου, Κυθήρων κ.λπ.) μεταξύ των οποίων και οι χωματουργικές εργασίες του αεροδρομίου των Σπάτων.
Εγγειοβελτιωτικά και υδραυλικά έργα. Κατασκευάσθηκαν μεγάλα και μικρά αποστραγγιστικά αρδευτικά, αντιπλημμυρικά και υδραυλικά έργα σε όλη την χώρα με τα οποία αξιοποιήθηκαν και δόθηκαν προς καλλιέργεια εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα γης.
Στα οικοδομικά έργα η συμβολή των ΜΟΜΑ ήταν σημαντική. Ειδικότερα για την υλοποίηση του προγράμματος αποκατάστασης σεισμοπλήκτων περιοχών κατασκευάστηκαν προκατασκευασμένα σπίτια.
Με την μέθοδο των προκατασκευών κατασκευάστηκαν με επιτυχία κτίρια Νοσοκομείων, Σχολείων, ΑΕΙ (Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, Πολυτεχνική Σχολή Ξάνθης κ.λπ.) κτιριακές εγκαταστάσεις στρατοπέδων (Χαλκίδας, Θηβών, Λουτρακίου Βαννιάνου Ξάνθης κ.λπ.) πλέον των παραπάνω κατασκεύαζε εργολαβικά υπό την επίβλεψη της και πολλά άλλα οικοδομικά έργα σε διάφορα στρατόπεδα όπως Διοικητήρια, θαλάμους οπλιτών, υπόστεγα κλ.π.
Επίσης σημαντική ήταν η συμβολή των ΜΟΜΑ που προσέφερε από το 1991 και μετά στο πρόγραμμα του Υπουργείου Εξωτερικών για την αποκατάσταση των παλιννοστούντων Ποντίων από τις περιοχές της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.
MOMA. Η κατάργηση τους – Ν. 2026/92
Αυτή η ειδική υπηρεσία (ΜΟΜΑ) με το άρθρο 18 του Ν. 2026/92 καταργήθηκε και διαλύθηκε και μεγάλος αριθμός μηχανημάτων εκποιήθηκε σε ιδιώτες.
Το εύλογο ερώτημα όμως είναι γιατί ο τεράστιος αυτός κρατικός οργανισμός με τόση μεγάλη προσφορά διαλύθηκε;
Η απάντηση σύμφωνα με την ιστοσελίδα του «Συνδέσμου Αποφοίτων Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων, Τάξεως 1976», πρέπει να αναζητηθεί στα διάφορα συγκρουόμενα οικονομικά συμφέροντα και στην πολιτική της εκάστοτε κυβέρνησης.
Από τη δεκαετία του ’80 ζητούταν από τις κυβερνήσεις, η περικοπή πιστώσεων προς τις ΜΟΜΑ για την εκτέλεση έργων. Στη συνέχεια άρχισε να αναπτύσσεται μέσα στο πολιτικό προσωπικό των ΜΟΜΑ ο διορισμός υπαλλήλων εις βάρος πιστώσεων των έργων με αποτέλεσμα εκτέλεση πολλών εξ αυτών, να μην θεωρείται πια οικονομικά συμφέρουσα.
Τέλος, στην δεκαετία του ’90 μετά από έντονες πιέσεις μεγαλοεργολάβων και μεγαλοεκδοτών, η κυβέρνηση αποφάσισε με το Ν.2026/92 την διάλυση των ΜΟΜΑ.
Η Κυβέρνηση Κωνσταντίνου Μητσοτάκη Ν. 2026/92 νόμος Σωτήρη Κούβελα
