Δρ.Δημήτρης Ζ. Ψυρρόπουλος
Ένας Κόσμος, Ένα Σπίτι, Μία Καρδιά
Χτυπάει 72 φορές το λεπτό, 100.000 φορές τη μέρα, 38 εκατομμύρια φορές τον χρόνο και συνολικά 2,7 δισεκατομμύρια φορές σε έναν άνθρωπο 75 χρονών. Η καρδιά είναι αναμφίβολα το όργανο που μας δίνει ζωή, όμως, όπως επισημαίνουμε οι καρδιολόγοι, λίγοι είναι αυτοί που ξέρουν πραγματικά να την προστατεύουν!
«Τα παιδιά έχουν μπροστά τους μία ζωή και μόνο μία καρδιά για να τη ζήσουν», είχε επισημάνει παλιότερα ένας κορυφαίος καρδιολόγος και δεν είχε άδικο.
Είναι μύθος ότι τα καρδιαγγειακά νοσήματα πλήττουν κυρίως τον αντρικό πληθυσμό μεγάλης ηλικίας. Στην πραγματικότητα, εμφανίζονται με μεγάλη συχνότητα και στα δύο φύλα σε όλες τις ηλικίες και αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου παγκοσμίως, στοιχίζοντας τη ζωή σε 17,3 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που συνέλεξαν καρδιολόγοι από όλον τον κόσμο τα καρδιαγγειακά νοσήματα μπορούν να αναπτυχθούν πριν καλά-καλά τη γέννηση ενός ανθρώπου. Υπολογίζεται ότι ένα εκατομμύρια παιδιά γεννιούνται κάθε χρόνο με μία συγγενή καρδιακή ανωμαλία. Ακόμα όμως και αυτά που γεννιούνται απολύτως υγιή, υιοθετούν γρήγορα συνήθειες «μεγάλων» και παρουσιάζουν καρδιολογικά προβλήματα από μικρή ηλικία.
Η επιδημία της παιδικής παχυσαρκίας
Τον κώδωνα του κινδύνου κρούουν οι επιστήμονες, καθώς ολοένα αυξάνει το ποσοστό παιδικής παχυσαρκίας στον κόσμο. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, το 20% των παιδιών του πλανήτη είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα, ενώ το 10% παρουσιάζει υπερβολικά αυξημένα επίπεδα χοληστερίνης. Αξίζει να σημειωθεί ότι Αμερικανοί ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Καρολίνα διαπίστωσαν ότι οι επιπτώσεις του περίσσιου βάρους γίνονται εμφανείς από την ηλικία κιόλας των τριών ετών!
Σύμφωνα με μελέτη που δημοσίευσαν στην επιθεώρηση “Pediatrics”, τα τέσσερα στα δέκα παχύσαρκα παιδιά εμφανίζουν πολύ αυξημένα επίπεδα C-αντιδρώσας πρωτεΐνης, ένας δείκτης φλεγμονής που μπορεί να αποτελεί προάγγελο καρδιαγγειακών παθήσεων.
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι σχεδόν τα μισά παιδιά εμφάνιζαν σημαντικά αλλοιωμένους δείκτες σε ηλικίες 3 έως 5 ετών, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους εφήβους 15 έως 17 ετών έφτανε το 83%! Παρόμοια ήταν και η διαπίστωση επιστημόνων από Πανεπιστήμιο της Ιταλίας που παρατήρησαν ότι παρά την απουσία συμπτωμάτων, το κυκλοφορικό σύστημα παχύσαρκων παιδιών ηλικίας 8 έως 18 ετών είχε ήδη υποστεί σημαντικές αλλοιώσεις. Με ειδικά διαγνωστικά μέσα, οι Ιταλοί ερευνητές ανακάλυψαν ότι τα αιμοφόρα αγγεία των παχύσαρκων παιδιών ήταν πιο άκαμπτα, ενώ αυξημένη εμφανιζόταν και η αρτηριακή πίεση.
Όπως τόνισαν οι ειδικοί, πρόκειται για δείκτες που αποκαλύπτουν την πρώτη φάση καρδιαγγειακής αλλοίωσης και μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για εμφάνιση αθηροσκλήρωσης και άλλων σχετικών προβλημάτων. Οι καρδιολόγοι επισημαίνουν την ανάγκη μιας ισορροπημένης και υγιεινής διατροφής από μικρή ηλικία, που να είναι πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως και γαλακτοκομικά, ενώ αντιθέτως φτωχή σε ζάχαρη, αλάτι, κεκορεσμένα και τρανς λιπαρά.
Η έλλειψη σωματικής άσκησης
Την ίδια στιγμή, οι καρδιολόγοι τονίζουν ότι η σωματική άσκηση αποτελεί κλειδί για την υγεία της καρδιάς. Τα τελευταία στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι μόνο το 1 στα 10 παιδιά ασκείται ικανοποιητικά, ενώ αντιθέτως όλο και αυξάνονται αυτά που προτιμούν τα βιντεοπαιχνίδια και την τηλεόραση για να περνάνε τον ελεύθερο χρόνο τους.
Έρευνες έχουν δείξει ότι για τα παιδιά και τα νεαρά άτομα απαιτείται φυσική δραστηριότητα τουλάχιστον 60 λεπτών την ημέρα και τουλάχιστον δυο φορές την εβδομάδα η άσκηση αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει δραστηριότητες που βελτιώνουν την υγεία των οστών, τη μυϊκή διάταση και την ευελιξία.
Ο αργός θάνατος από το παθητικό κάπνισμα
Συζητούνται έντονα και οι επιπτώσεις του παθητικού καπνίσματος. Υπολογίστηκε ότι 600.000 παθητικοί καπνιστές -ανάμεσά τους και παιδιά- πεθαίνουν κάθε χρόνο, ενώ το κάπνισμα ευθύνεται για το 10% των καρδιαγγειακών παθήσεων.
Σύμφωνα με έρευνες, σχεδόν τα μισά παιδιά του πλανήτη αναπνέουν συστηματικά αέρα μολυσμένο από καπνό τσιγάρου. Αξίζει να σημειωθεί ότι στα νήπια το παθητικό κάπνισμα μπορεί να προκαλέσει ακόμα και ακαριαίο θάνατο. Οι παιδοκαρδιολόγοι προτρέπουν τους γονείς να μην καπνίζουν μέσα στο σπίτι, να διδάξουν στα παιδιά τους κινδύνους του καπνίσματος και φυσικά να δίνουν οι ίδιοι το καλό παράδειγμα.
Γυναίκες … Αγαπήστε την καρδιά σας …!
Παγκόσμια έρευνα δείχνει η καρδιαγγειακή νόσος είναι η κύρια αιτία θανάτου στις γυναίκες και ευθύνεται για περίπου το 55% του συνόλου των θανάτων γυναικών. Μολονότι ακούγεται παράξενο οι γυναίκες διατρέχουν 9 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να πεθάνουν από καρδιαγγειακή νόσο απ’ ότι από καρκίνο του μαστού.
Η καρδιαγγειακή νόσος έχει υποτιμηθεί από τις γυναίκες, παρόλο που αποτελεί καίριο πρόβλημα για την υγεία τους. Ταυτόχρονα, έχει υποτιμηθεί και από τους ίδιους τους γιατρούς, με αποτέλεσμα οι γυναίκες να μην εξετάζουν τα επίπεδα της χοληστερίνης τους και άρα να μην προστατεύουν την καρδιά τους. Το 80% των κρουσμάτων καρδιαγγειακής νόσου οφείλονται σε παράγοντες, όπως η διατροφή και ο τρόπος ζωής, που μπορούν να ελεγχθούν. Είναι χαρακτηριστικό ότι μία μείωση της «κακής» LDL-χοληστερίνης κατά 10% μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου έως και κατά 20%.
Όταν στις γυναίκες εμφανιστούν τα καρδιαγγειακά επεισόδια, η πρόγνωση είναι χειρότερη συγκριτικά με τους άνδρες. Ενδεικτικό είναι ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρίας μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής κάθε χρόνο πεθαίνουν πάνω από μισό εκατομμύριο γυναίκες από καρδιαγγειακά νοσήματα. Από τους θανάτους αυτούς οι 40% είναι αιφνίδιοι θάνατοι, εκ των οποίων το 67% συνέβη σε γυναίκες ασυμπτωματικές χωρίς προηγούμενο ιστορικό στεφανιαίας νόσου. Η συχνότητα εμφάνισης των καρδιαγγειακών επεισοδίων αυξάνεται σε εμμηνοπαυσιακές γυναίκες σημαντικά συγκριτικά με τις προεμμηνοπαυσιακές και μέχρι την ηλικία των 70 ετών συμβαδίζει με αυτήν των ανδρών.
Έχει αναφερθεί στις επιδημιολογικές μελέτες, ότι στα επόμενα 20 χρόνια οι εμμηνοπαυσιακές γυναίκες θα είναι πάνω από 1.200 εκατομμύρια παγκοσμίως. Η εμμηνόπαυση στις γυναίκες εμφανίζεται μετά το 50ο έτος της ζωής τους. Αυτό σημαίνει ότι με τα σημερινά δεδομένα για το προσδόκιμο επιβίωσης, θα ζήσουν τουλάχιστον άλλα 30 χρόνια μετά την εμμηνόπαυση. Έτσι η εκτίμηση και η έγκαιρη αντιμετώπιση των παραγόντων κινδύνου που θα εμφανιστούν στις εμμηνοπαυσιακές γυναίκες επιβάλλεται.
Τι αλλάζει μετά την εμμηνόπαυση;
Τα οιστρογόνα έχουν ευνοϊκή δράση στο καρδιαγγειακό σύστημα. Η δράση τους είναι άμεση στο αγγείο ή μέσω των μεταβολών παραγόντων κινδύνου, όπως αρτηριακή πίεση, αντίσταση στην ινσουλίνη, παχυσαρκία και τέλος στο λιπιδαιμικό προφίλ. Με την εμμηνόπαυση μειώνονται τα επίπεδα των οιστρογόνων στο πλάσμα σημαντικά και οι γυναίκες χάνουν την ευνοϊκή δράση αυτών.
Οι μεταβολές που αφορούν το λιπιδαιμικό προφίλ είναι:
– η αύξηση της ολικής χοληστερόλης, της LDL χοληστερόλης (”κακή”) και των τριγλυκεριδίων
– και η μείωση της HDL χοληστερόλης (”καλή”).
Το παραπάνω λιπιδαιμικό προφίλ είναι πολύ αθηρωματικό και πρέπει να αντιμετωπιστεί είτε με τροποποίηση τρόπου ζωής (διατροφή, άσκηση) είτε με υπολιπιδαιμικά φάρμακα.
Η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία
-Ο σημερινός τρόπος διατροφής και διαβίωσης απέχει πολύ από την παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή που ακολουθούσαν οι Έλληνες στη δεκαετία του 1960, όταν ξεκίνησαν να δημοσιεύονται οι μελέτες που έδειχναν χαμηλή συχνότητα καρδιοπαθειών στην Ελλάδα.
-Καμία θεραπεία, όμως, δεν μπορεί να υποκαταστήσει τον υγιεινό τρόπο διαβίωσης, ο οποίος εξασφαλίζει τη συνέχεια της πρόληψης και μετά το τέλος της θεραπείας.
-Η διακοπή του καπνίσματος, η πτωχή σε κεκορεσμένα λιπαρά και πλούσια σε φυτικές ίνες διατροφή, καθώς και η σωματική άσκηση είναι το βασικότερα προληπτικά μέτρα για τα καρδιαγγειακά νοσήματα.
Πηγές: naturanrg.gr (Α. Ραυτοπούλου, Μ. Γκέκα)
D.M
dps.kardiologos@gmail.com
2310 963 286 & 6944 372 956
