-
Ενεργειακές κοινότητες…Να μην μείνουν σταχαρτιά!Του Μανόλη Λαμτζίδη, δικηγόρου, Αντιπροέδρου Δημοτικού ΣυμβουλίουΚαλαμαριάς, ιδρυτικού μέλους της «ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΠΟΛΙΤΩΝΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΦΤΩΧΕΙΑ»Στις 23 Ιανουαρίου δημοσιεύτηκε ο ν 4513/2018 που επιγράφεται«Ενεργειακές κοινότητες και άλλες διατάξεις»
Με τις διατάξεις του νόμου αυτού εισάγεται ένας νέος θεσμός, οιΕνεργειακές Κοινότητες (Ε.Κοιν.). που έχει ως στόχο να ενισχύσειτην αξιοποίηση των Ανανεώσιμων Πηγών από επιχειρήσεις, φορείςτης τοπικής αυτοδιοίκησης και ιδιώτες, ώστε εκτός από καταναλωτέςνα γίνουν και παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας, την οποία είτε θαπωλούν στο δίκτυο είτε θα συμψηφίζουν με το ρεύμα που δαπανούν.Μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις θα μπορούν να μειώσουν τοενεργειακό τους κόστος, ενώ ακόμη και απλοί ιδιώτες θα έχουν τηδυνατότητα να περιορίσουν δραστικά τους λογαριασμούς ρεύματος.Παράλληλα, οι Δήμοι και οι Περιφέρειες θα μπορούν να χαράξουνμία τοπική ενεργειακή πολιτική, ώστε -για παράδειγμα- νααντιμετωπίσουν την ενεργειακή φτώχεια ή να ενισχύσουν τηνηλεκτροκίνηση.Δύο στοιχεία ενδιαφέρουν ιδιαίτερα:Α. Η εμπλοκή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και αυτό έχει ιδιαίτεροενδιαφέρον ενόψει των επερχόμενων αυτοδιοικητικών εκλογώνΒ. Η συμβολή του θεσμού στον περιορισμό της ενεργειακήςφτώχειαςΗ ενεργειακή φτώχεια αρχίζει να αναγνωρίζεται σε παγκόσμιο επίπεδο ωςένα κοινωνικό πρόβλημα με αυξάνουσα σημασία και σοβαρές επιπτώσεις στην υγείαπολλών εκατομμυρίων πολιτών. Οφείλεται στο ότι η τελική τιμή της ενέργειαςαυξάνεται, δυσανάλογα με την αύξηση στα εισοδήματα των οικονομικάασθενέστερων στρωμάτων. Η ενεργειακή φτώχεια σημαίνει επίσης τηναδυναμία πρόσβασης στις σύγχρονες υπηρεσίες ενέργειας.Ένα νοικοκυριό θεωρείται ότι βιώνει ενεργειακή φτώχεια, όταν ταμέλη του δεν μπορούν να το κρατήσουν επαρκώς θερμαινόμενο σελογικό κόστος βάσει του εισοδήματός τους. Η ενεργειακή φτώχειαπροκαλείται από τη σύγκλιση πέντε παραγόντων: το χαμηλόεισόδημα, τις υψηλές τιμές καυσίμων, την αναποτελεσματικήενεργειακή απόδοση ενός σπιτιού, την υπό μερική κατάληψη(χρήση) κατοικία, τη μεγάλη ηλικία.Οι Ε.Κοιν. μπορούν να έχουν κερδοσκοπικό ή μη κερδοσκοπικόχαρακτήρα. Στη δεύτερη περίπτωση τα κέρδη δεν διανέμονται σταμέλη, αλλά αξιοποιούνται για τη χρηματοδότηση νέων έργων που θαεγκρίνει η γενική συνέλευση της κοινότητας.Μία Ε.Κοιν. θα μπορεί να παράγει, να πουλά ή να ιδιοκαταναλώνειηλεκτρική και θερμική ενέργεια που παράγεται από ΑΠΕ, όπως απόαιολικά και φωτοβολταϊκά έργα, ή μονάδες βιοαερίου και βιομάζας.Επίσης, θα μπορεί να δραστηριοποιείται στην προμήθεια ρεύματοςκαι φυσικού αερίου, να εγκαθιστά συστήματα τηλεθέρμανσης καιμονάδες αφαλάτωσης, αλλά και να εγκαθιστά και να διαχειρίζεταιυποδομές και οχήματα εναλλακτικών καυσίμων (π.χ. ηλεκτρικά).Δικαίωμα συμμετοχής σε ένα τέτοιο σχήμα θα έχουν φυσικάπρόσωπα, νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, όπως καιΟΤΑ πρώτου ή δευτέρου βαθμού.Για τη σύσταση μίας Ε.Κοιν. θα απαιτούνται τουλάχιστον πέντε μέλη,στην περίπτωση νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου, φυσικώνπροσώπων και νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου (εκτός ΟΤΑ).Αντίθετα, θα απαιτούνται τρία μέλη στην περίπτωση που η σύστασήτης γίνεται μόνο από ΟΤΑ (και μάλιστα δύο στις νησιωτικές περιοχές)2 -
Σημαντικό στοιχείο είναι όμως η εισαγωγή του κριτηρίου τηςεντοπιότητας της πλειοψηφίας των μελώνΤο 51% τουλάχιστον των μελών πρέπει να σχετίζονται με τον τόποστον οποίο βρίσκεται η έδρα της, ώστε οι τοπικές κοινωνίες να είναιαυτές που απολαμβάνουν τα οφέλη. Μάλιστα, υπάρχουν προβλέψειςγια να αποφευχθούν τάσεις συγκεντροποίησης (ανώτατο όριο 20%στο συνεταιριστικό κεφάλαιο για κάθε μέλος – με μόνη εξαίρεση τουςΟΤΑ, για τους οποίους το «πλαφόν» είναι το 40%.)Σε κάθε μέλος θα αντιστοιχεί μία ψήφος, ανεξάρτητα από τον αριθμότων μερίδων που κατέχει.Τα μέτρα στήριξης των Ενεργειακών Κοινοτήτων ξεκινούν από τουςσταθερούς συντελεστές φορολογίας εισοδήματος για πέντε έτη .Επίσης, οι Ενεργειακές Κοινότητες θα μπορούν να συμμετάσχουν σεπρογράμματα του αναπτυξιακού νόμου και να αναζητήσουνχρηματοδότηση μέσω ΕΣΠΑ.Οι Ε.Κοιν. πρέπει να καταβάλλουν 60.000 ευρώ ως ελάχιστοκεφάλαιο για χορήγηση άδειας προμήθειας και αυτό είναι έναεμπόδιο για τα φτωχά νοικοκυριά, εκτός αν υπάρξει δανειοδότησηαπό τις Τράπεζες.Γνωστοί και ως ενεργειακοί συνεταιρισμοί, οι Ε.Κοιν. αποτελούν έναναρκετά διαδεδομένο θεσμό σε χώρες όπως το Βέλγιο, η Γερμανία, ηΙσπανία και η Δανία. Μάλιστα, οι δέκα από τις ανεμογεννήτριες τουαιολικού πάρκου Middelgrunden στην Κοπεγχάγη ανήκουν στηνενεργειακή κοινότητα Middelgrunden, που διαθέτει 8.552 μέλη.Οι ιδιοκτήτες των διαμερισμάτων μίας πολυκατοικίας για παράδειγμαμπορούν να συστήσουν μία Ε.Κοιν., για να εγκαταστήσουν έναφωτοβολταϊκό σύστημα ή μία μικρή ανεμογεννήτρια και να μειώσουντους λογαριασμούς του ηλεκτρικού τους, μέσωεικονικού ενεργειακού συμψηφισμού.Επίσης για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας, τρεις ή καιπερισσότεροι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης, εντός μίας3
-
Περιφέρειας, δημιουργούν μία Ε.Κοιν. που εγκαθιστά έναφωτοβολταϊκό σύστημα ή μία μικρή ανεμογεννήτρια,συμψηφίζοντας το παραγόμενο ρεύμα με τιςκαταναλώσεις ευάλωτων νοικοκυριών, ακόμα κι αυτά δενείναι «συνεταιρισμένα», ώστε να ευεργετηθούν οικονομικάΕναλλακτικά, από την πώληση του ρεύματος, θα μπορούν ναεπιδοτούν αναβαθμίσεις των κατοικιών πολιτών με πολύ χαμηλάεισοδήματα περιορίζοντας έτσι την ενεργειακή φτώχεια.Ένας δήμος, σε συνεργασία με δύο τουλάχιστον τοπικέςεπιχειρήσεις, εγκαθιστά μία μονάδα παραγωγής θερμικής ενέργειαςμε σύστημα τηλεθέρμανσης ή ένας ΟΤΑ, μαζί με τοπικές επιχειρήσειςή και κατοίκους, εγκαθιστά ένα φωτοβολταϊκό-αιολικό πάρκο ή μίαμικρή υδροηλεκτρική μονάδα. Στην περίπτωση που πρόκειται γιανησιωτική περιοχή, με προβλήματα λειψυδρίας, ηπαραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια θα μπορεί να τροφοδοτεί μίαμονάδα αφαλάτωσης.Στην Καλαμαριά συγκροτήθηκε πρόσφατα Ομάδα Πολιτών , πουαποκαλείται «Πρωτοβουλία πολιτών Καλαμαριάς κατά τηςΕνεργειακής Φτώχειας» , με βασικό σκοπό τη συμβολή στοναγώνα κατά της ενεργειακής φτώχειας μέσα από το θεσμό των«ενεργειακών κοινοτήτων». Η «Πρωτοβουλία» για την ενημέρωσητων πολιτών και για άλλες εξειδικευμένες δράσεις θα συνεργαστείμε το Περιφερειακή Επιτροπή Κεντρικής Μακεδονίας του νέουΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ. Η «Πρωτοβουλία» είναι ανοιχτή σεόλους τους πολίτες και σχεδιάζει μαζί με εκπροσώπους της Π.Ε.Κεντρικής Μακεδονίας του Νέου ΙΝΚΑ να συναντηθεί με στελέχη τηςΔΕΗ και Τραπεζών για να εξεταστούν τα ζητήματα χρηματοδότησηςκαι τεχνικοοικονομικής υποστήριξης του εγχειρήματος
Ενεργειακές κοινότητες…Να μην μείνουν στα χαρτιά!
Τώρα ζωντανά! Web Radio από το Ελληνικό Φαινόμενο!
