Ένα δισκογραφικό προϊόν είναι αποτέλεσμα προσπάθειας διαφόρων επαγγελματιών, οι οποίοι συμμετέχουν σε μια παραγωγική διαδικασία που αποτελείται από πολλά στάδια. Αρχικά, για τη δημιουργία ενός τραγουδιού απασχολούνται διάφοροι καλλιτέχνες όπως είναι ο συνθέτης, ο στιχουργός, ο τραγουδιστής, ο ενορχηστρωτής και οι απαραίτητοι μουσικοί. Ακολουθεί η ηχογράφηση του τραγουδιού σε κάποιο studio με τον κατάλληλο ηχολήπτη. Μετά την ηχογράφηση πραγματοποιείται η αναπαραγωγή των διαφόρων μέσων (κοπή CD, κασετών κλπ.).Nα σημειωθεί ότι η συσκευασία αφορά σημαντικό μέρος της παραγωγής ενός δισκογραφικού προϊόντος, για την οποία εργάζονται γραφίστες, φωτογράφοι, τυπογράφοι κλπ. Μετά την ολοκλήρωση της παραγωγής, το δισκογραφικό προϊόν “περνάει στα χέρια” μίας διαφημιστικής εταιρίας για την προώθησή του στην αγορά. Όλα σχεδόν τα παραπάνω στάδια δημιουργίας ενός δισκογραφικού προϊόντος αναλαμβάνονται από παραγωγούς, που στις περισσότερες περιπτώσεις αντιπροσωπεύουν κάποια δισκογραφική εταιρία. Ορισμένες δισκογραφικές επιχειρήσεις διαθέτουν δικό τους studio ηχογράφησης, ενώ η αναπαραγωγή πραγματοποιείται σε εγκαταστάσεις τρίτων.
Η διανομή των δισκογραφικών προϊόντων στην αγορά γίνεται μέσω επιχειρήσεων χονδρικού εμπορίου, οι οποίες μεταπωλούν τα συγκεκριμένα προϊόντα στα δισκοπωλεία, αλλά και απευθείας από δισκογραφικές εταιρίες προς καταστήματα λιανικής. Επίσης, ορισμένες δισκογραφικές εταιρίες αναλαμβάνουν τη διανομή προϊόντων για λογαριασμό άλλων ομοειδών επιχειρήσεων. Οι μεγαλύτερες δισκογραφικές εταιρίες και επιχειρήσεις χονδρικού εμπορίου πραγματοποιούν και εισαγωγές δισκογραφικών προϊόντων. Υπάρχουν και περιπτώσεις όπου μεγάλα δισκοπωλεία αλλά και μικρότερα καταστήματα που εξειδικεύονται σε συγκεκριμένα είδη ρεπερτορίου εισάγουν απευθείας δισκογραφικά προϊόντα από το εξωτερικό.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Π.1 Ένωση Ελλήνων Παραγωγών Ηχογραφημάτων (Ε.Ε.Π.Η.)
Οι περισσότερες δισκογραφικές επιχειρήσεις του κλάδου ανήκουν στην Ένωση Ελλήνων Παραγωγών Ηχογραφημάτων (Ε.Ε.Π.Η.). H εν λόγω ένωση αποτελεί μέλος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Φωνογραφικής Βιομηχανίας (International Federation of Phonographic Industry – I.F.P.I.), η οποία εκπροσωπεί πάνω από 1.400 δισκογραφικές εταιρίες- “παραγωγούς γραμμένων υλικών φορέων ήχου” σε περισσότερες από 70 χώρες στον κόσμο. Η αποδοχή μιας επιχείρησης ως μέλους στην Ε.Ε.Π.Η γίνεται, εφόσον η επιχείρηση συμπληρώσει μία σχετική αίτηση προς την ένωση και ικανοποιεί τα παρακάτω κριτήρια:
· Να είναι παραγωγός ηχογραφημάτων ·
Να έχει πραγματοποιήσει τουλάχιστον 15 καινούργιες δισκογραφικές παραγωγές τα τελευταία 3 χρόνια.
· Να δεχθεί τους όρους της ένωσης (οικονομικούς, καταστατικούς, ελεγκτικούς κ.α.).
Η Ε.Ε.Π.Η συμβάλλει στην προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας (copyright) αλλά και στην αντιμετώπιση της πειρατείας. Η προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας παρέχει το δικαίωμα στους ανθρώπους που δημιουργούν, παράγουν ή επενδύουν σε καλλιτεχνικά έργα να αποφασίζουν το αν και πώς θα γίνεται δυνατή η αντιγραφή, η διάθεση, η αναμετάδοση ή οποιαδήποτε άλλη χρήση των έργων τους. Με αυτόν τον τρόπο οι καλλιτέχνες αναπτύσσουν τις κατάλληλες προϋποθέσεις, για να επενδύσουν οι εταιρίες σ’ αυτούς. Σημειώνεται επίσης ότι μεγάλη προσπάθεια καταβάλει η Ε.Ε.Π.Η για την πάταξη της πειρατείας, η οποία αποτελεί το μεγαλύτερο πρόβλημα του εξεταζόμενου κλάδου σε όλο το κόσμο.
Π.2 Ενώσεις πνευματικών δικαιωμάτων
Ένα δισκογραφικό προϊόν και γενικότερα ένα μουσικό έργο, όπως έχει ήδη αναφερθεί, είναι αποτέλεσμα μιας συλλογικής δουλειάς. Πρωταρχικό ρόλο στη δημιουργία του έχει ο συνθέτης και ο στιχουργός, οι οποίοι κατέχουν τα πνευματικά δικαιώματα του τραγουδιού.
Σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο 2121/93, άρθρο 1, οι πνευματικοί δημιουργοί με τη δημιουργία του έργου αποκτούν πάνω σε αυτό πνευματική ιδιοκτησία, που περιλαμβάνει ως αποκλειστικά και απόλυτα δικαιώματα την εκμετάλλευσή του (περιουσιακό δικαίωμα) και το δικαίωμα προστασίας του προσωπικού τους δεσμού προς αυτό (ηθικό δικαίωμα). Οι ερμηνευτές, οι μουσικοί και οι δισκογραφικές εταιρίες κατέχουν τα συγγενικά δικαιώματα του ηχογραφήματος.
To άρθρο 46 του προαναφερόμενου νόμου περιγράφει τα δικαιώματα των ερμηνευτών, καλλιτεχνών. Τα δικαιώματα σχετικά με κάποιο ηχογράφημα προστατεύονται από οργανισμούς συλλογικής προστασίας που δραστηριοποιούνται σε όλο το κόσμο. Στην Ελλάδα υπάρχουν οι κατωτέρω οργανισμοί προστασίας πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων: · Ανώνυμος Εταιρία Πνευματικής Ιδιοκτησίας–Α.Ε.Π.Ι.: Προστατεύει τα πνευματικά δικαιώματα των συνθετών και στιχουργών, ενώ παράλληλα αναλαμβάνει και τη διαχείριση των δικαιωμάτων αυτών.
· Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Δικαιωμάτων Ελλήνων Μουσικών Συν.Π.Ε.- Απόλλων
· Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Δικαιωμάτων Τραγουδιστών-Ερμηνευτών Συν.Π.Ε- Ερατώ
· Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης & Προστασίας των Δικαιωμάτων των Παραγωγών Υλικών Φορέων Ήχου ή Εικόνας
ή Εικόνας και Ήχου-Grammo
Η ΑΕΠΙ είναι η μόνη εταιρία στην Ελλάδα για την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων. Οι υπόλοιποι οργανισμοί ασχολούνται με τη διαχείριση και προστασία των συγγενικών δικαιωμάτων. Η συλλογική διαχείριση δικαιωμάτων επιτρέπεται από το άρθρο 54 του νόμου 2121/93, το οποίο αναφέρει ότι οι δημιουργοί μπορούν να αναθέσουν το συγκεκριμένο θέμα σε οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης και προστασίας που έχουν αποκλειστικά αυτό το σκοπό. Οι οργανισμοί αυτοί μπορούν να λειτουργήσουν με οποιαδήποτε εταιρική μορφή.
Η ανάθεση των δικαιούχων στους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης γίνεται με μεταβίβαση του δικαιώματος και των σχετικών εξουσιών ή με παροχή σχετικής πληρεξουσιότητας. Η ανάθεση γίνεται εγγράφως για ορισμένη περίοδο που κάθε φορά δεν μπορεί να ξεπερνά τα τρία έτη, ενώ ο κάθε οργανισμός συλλογικής διαχείρισης υποχρεούται να ενημερώσει το Υπουργείο Πολιτισμού με σχετική δήλωση, όπως ορίζει ο νόμος. Οι αρμοδιότητες των οργανισμών συλλογικής διαχείρισης ορίζονται από το άρθρο 55 του προαναφερθέντος νόμου.
Οι κυριότερες δραστηριότητες αυτών των οργανισμών μεταξύ άλλων είναι να καταρτίζουν συμβάσεις με τους χρήστες για τους όρους εκμετάλλευσης των έργων, να εξασφαλίζουν στους δημιουργούς ποσοστιαία αμοιβή η οποία λαμβάνεται από τον οργανισμό για λογαριασμό τους και να προβαίνουν σε κάθε διοικητική, δικαστική ή εξώδικη ενέργεια για τη νόμιμη προστασία των δικαιωμάτων των μελών τους.
Δρ. Ζάρκος Στέφανος Επίκουρος Καθηγητής στη Χρηματοοικονομική
πηγή; lawnet
