Παναγιώτατε, Μακαριώτατοι, Σοφολογιώτατοι, κύριοι Υπουργοί, υψηλοί καλεσμένοι, κυρίες και κύριοι,
Η Μέση Ανατολή ήταν ανέκαθεν μωσαϊκό πολιτισμών και θρησκειών. Τούτο και μόνο δείχνει ότι η συμβίωση πληθυσμιακών ομάδων διαφορετικής κουλτούρας είναι δυνατή και υπό προϋποθέσεις μπορεί να καταστεί ειρηνική. Όπως προκύπτει από την προσεκτική μελέτη της ιστορίας της περιοχής, οι αντιπαλότητες μεταξύ διαφορετικών θρησκευτικών ομάδων προκαλούνται όχι τόσο από τις αποκλίνουσες θεολογικές τους προσεγγίσεις και δογματικές διαφορές τους, αλλά από σταθερές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι θρησκευτικές κοινότητες στη Μέση Ανατολή, όπως η περιθωριοποίηση ή οι πολιτικές διώξεις που υφίστανται εάν δεν αντιπροσωπεύουν την πλειοψηφία του πληθυσμού ενός κράτους και η μη κατοχύρωση των θεμελιωδών δικαιωμάτων των μελών τους, είτε νομοθετικά, είτε στην πράξη.
Ο γόνιμος διαθρησκειακός διάλογος σε επίπεδο Ανώτατης Θρησκευτικής Ηγεσίας, με το μήνυμα που αποστέλλει μπορεί να εμπνεύσει την επικοινωνία μεταξύ των θρησκευτικών τοπικών ηγετών στις περιοχές με πολυθρησκειακό χαρακτήρα, συμβάλλοντας στην καλλιέργεια σχέσεων με βάση το σεβασμό και την ανεκτικότητα.
Αν αναλογισθούμε την επιρροή που διαθέτουν στο ποίμνιο οι θρησκευτικοί ηγέτες, μπορούμε να αντιληφθούμε τις άμεσες προεκτάσεις του διαθρησκειακού διαλόγου για τη διαχείριση των αντιπαλοτήτων που ξεσπούν στη γειτονική Μέση Ανατολή. Δεν θα είναι, άλλωστε η πρώτη φορά που θρησκευτικοί ηγέτες θα ενώσουν τις φωνές τους για τον ίδιο σκοπό. Θα αναφερθώ σε ένα μόνο παράδειγμα: Τον Δεκέμβριο του 2014, οι Ανώτατοι Θρησκευτικοί Ηγέτες της Χριστιανικής, Μουσουλμανικής, Εβραϊκής, Βουδιστικής και Ινδουιστικής πίστης εξέδωσαν Κοινή Δήλωση ενάντια στη σύγχρονη δουλεία.
Οπωσδήποτε η πολιτική επίλυση των κρίσεων που εκτυλίσσονται στην περιοχή, με βάσει το διάλογο, θα θέσει τις βάσεις για επιστροφή στην ομαλότητα. Ωστόσο υπάρχει πεδίο δραστηριοποίησης για μη κυβερνητικούς δρώντες για την αντιμετώπιση προκλήσεων που πηγάζουν και διαιωνίζουν τις κρίσεις στη Μέση Ανατολή. Όσο οι ανταγωνισμοί για την εξουσία εκτυλίσσονται, άνθρωποι κατασπαράζονται, εξωθούνται στη μετανάστευση, κάποιοι ριζοσπαστικοποιούνται. Ξεκινώντας, λοιπόν, από την παραδοχή, ότι επίκεντρο της κοινής μας προσπάθειας είναι ο άνθρωπος, ανεξαρτήτως φυλετικής προέλευσης ή θρησκευτικής ταυτότητας, καλούμαστε να καταθέσουμε συγκεκριμένες ιδέες/προτάσεις για πολιτικές και δράσεις που θα ανακουφίσουν τους μαστιζόμενους από φυλετικές και θρησκευτικές διαμάχες πληθυσμούς, πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την εκτόνωσή τους. .
Υπ’ αυτό το πρίσμα οι δημόσιοι διάλογοι για αυτές τις ελλείψεις στην πολιτική και θεσμική οργάνωση των κοινωνιών, όπως ο σημερινός, αποτελούν ένα αποτελεσματικό μέσο στην προσπάθεια να διορθωθούν, και αυτό αποδεικνύει πως τα ελαττώματα της δημοκρατίας απαιτούν περισσότερη δημοκρατία, όχι λιγότερη.
Αγαπητοί προσκεκλημένοι, όλοι ευχόμαστε να εξαλειφθεί ολοσχερώς και γρήγορα η τρομοκρατική απειλή του ISIS στη Μέση Ανατολή. Ωστόσο, δεν είναι αμελητέος ο κίνδυνος ανάφλεξης παλαιών συγκρούσεων στην περιοχή, καθώς, όσο υποχωρεί ο κοινός για πολλές μειονότητες κίνδυνος, που προφανώς λειτούργησε και ως συγκολλητικός παράγοντας ως ένα βαθμό, να ανακύψουν νέες συγκρούσεις, είτε για τη διακυβέρνηση των απελευθερωθέντων περιοχών, είτε για λόγους αντεκδίκησης.
Η διεθνής κοινότητα χρειάζεται να αποδώσει ιδιαίτερη προσοχή στη θρησκευτική διάσταση της εν εξελίξει σύρραξης και να υλοποιήσει ένα συνεχές, συνολικό πρόγραμμα καταπολέμησης του θρησκευτικού εξτρεμισμού και να ενθαρρύνει τα πλουσιότερα κράτη να αυξήσουν επειγόντως την υποστήριξή τους, την ανθρωπιστική βοήθεια και την προστασία των προσφύγων, προς τις διωκόμενες μειονότητες που κατοικούν σε αυτά τα εδάφη, χωρίς να εξετάζουν τη θρησκεία ή τις πεποιθήσεις, την ηλικία, το φύλο ή την εθνοτική τους ταυτότητα, όπως επίσης και να δώσουν ιδιαίτερη έμφαση στις γυναίκες και τα παιδιά, στους ανθρώπους με αναπηρίες, στους ηλικιωμένους και στα πρόσωπα που έχουν στερηθεί τις οικογένειές τους.
Η 2η Διάσκεψη των Αθηνών φιλοδοξεί να δώσει την ευκαιρία για ανταλλαγή απόψεων μεταξύ κρατικών φορέων, θρησκευτικών ηγετών και κοινωνίας των πολιτών και να καταλήξει σε συγκεκριμένες προτάσεις για τη διάσωση και εν συνεχεία την ειρηνική συνύπαρξη πολιτισμών και θρησκειών στη Μέση Ανατολή. Άλλωστε, η διαμόρφωση πολιτικής της διεθνούς κοινότητας και των θρησκευτικών θεσμών για την κρίσιμη περίοδο της ανοικοδόμησης και ανασύστασης περιοχών, μετά τη λήξη των συγκρούσεων προϋποθέτει, για να έχει πιθανότητες να αποβεί επιτυχημένη, έγκαιρη και γόνιμη διαβούλευση των εμπλεκομένων και ενδιαφερομένων μερών
