Η «Ριζοσπαστική Ενωτική Κίνηση Καλαμαριάς» ΡΕΚΚ, στο πλαίσιο συμμετοχής της στους εορτασμούς της 71ης επετείου από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τους Γερμανούς “Ναζί” (30 Οκτωβρίου 1944), με σκοπό την διατήρηση και ενδυνάμωση της ιστορικής μνήμης, διοργανώνει το Σάββατο, 31 Οκτωβρίου στις 6:30μμ, στην αίθουσα «ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑ» (Νικολάου Πλαστήρα 14, )προβολή του «ντοκυμαντέρ» του Καλαμαριώτη Μιχάλη Αγραφιώτη με θέμα «Μαρτυρίες της Ηρώς Ουσταμπασίδου και του Λεωνίδα Αυγητίδη επιζώντων του Μπλόκου της Καλαμαριάς (13 Αυγούστου 1944)», το οποίο για πρώτη φορά θα προβληθεί στο κοινό σε πανελλαδική κλίμακα.
Θα ακολουθήσει ομιλία του Ευρωβουλευτή Κώστα Χρυσόγονου με θέμα : «Η ιστορική διαδρομή και ο ρόλος του “Κόκκινου Συνταγματάρχη” Ευριπίδη Μπακιρτζή, επικεφαλής της Ομάδας Μεραρχιών Μακεδονίας του ΕΛ.Α.Σ., στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης».
Την διπλή αυτή εκδήλωση προλογίζει ο Σπύρος Κουζινόπουλος, Δημοσιογράφος-συγγραφέας και δημοτικός σύμβουλος στο Δήμο Θερμαϊκού.
Μικρές σημειώσεις για ένα μεγάλο έγκλημα
(Οι σημειώσεις αυτές στηρίχθηκαν σε άρθρο της Δήμης Τζιβοπούλου)
«Την 13-8-44 και από της 4ης πρωινής ώρας και μέχρι της μεσημβρίας περίπου απεκλείσθη άπασα η περιφέρεια του ενταύθα ΙΑ” Αστυνομικού Τμήματος Συνοικισμού Καλαμαριάς υπό Γερμανών στρατιωτών… τμήματα δε των ενταύθα Εθνικιστικών Ομάδων ενήργησαν κατ’ οίκον ερεύνας και εξετέλεσαν τους κάτωθι…» Έτσι περιγράφει τα γεγονότα της ημέρας η έκθεση της 16ης Αυγούστου 1944, της Διεύθυνσης Αστυνομίας Θεσσαλονίκης. Της ημέρας που στιγμάτισε την ιστορία της νεώτερης Καλαμαριάς .
Αφορμή στάθηκε η εκτέλεση του Ιωάννη Βελισσαρίδη , ταγματασφαλίτη, πρωτοπαλίκαρου της ομάδας Πούλου, από τρεις άντρες της Οργάνωσης Προστασίας Λαϊκού Αγώνα (ΟΠΛΑ) με τα ψευδώνυμα Κάκος, Ρίζος και Μάτης, που είχε προηγηθεί, τρείς μήνες περίπου, νωρίτερα, στην Καλαμαριά. Την εκτέλεση του «έργου» ανέλαβε, με την υποστήριξη των Γερμανών στρατιωτών, η άλλη διαβόητη για τη δράση της ομάδα, στη Θεσσαλονίκη, του γνωστού και μη εξαιρετέου Δάγκουλα.
«Το γλυκό του κουταλιού» Σύμφωνα με διηγήσεις μελών μιας Καλαμαριώτικης οικογένειας , τα ξημερώματα εκείνης της ημέρας, ακούστηκαν δυνατοί χτύποι στην πόρτα τους.
Ο πατέρας του, αγουροξυπνημένος και φοβισμένος, πήγε ν” ανοίξει. Η μητέρα με τα παιδιά, ζάρωσαν σε μια γωνία. Μπούκαραν, μέσα, 3-4 μαζεμένοι και κρατώντας μια λίστα με ονόματα, χωρίς πολλές εξηγήσεις, άρχισαν ν” ανακατώνουν το σπίτι. Σταμάτησαν μπροστά στον κλειδωμένο μπουφέ του σαλονιού και ζήτησαν το κλειδί. Η γιαγιά φυλούσε εκεί το βάζο με το γλυκό του κουταλιού. Το κλείδωνε να μην πηγαίνουν τα μικρά και το αδειάζουν!
Οι εισβολείς, άρπαξαν το βάζο κι άρχισαν να τρώνε. Κάποια στιγμή, αντιλήφθηκαν την ύπαρξη ενός κλειδωμένου μπαούλου, σε ένα υπνοδωμάτιο. – «Τί έχει εδώ?», γαύγισαν! -«Τα προικιά της αδερφής μου», απάντησε η γιαγιά μου, με την 9χρονη κόρη της στην αγκαλιά. «Εκείνη έχει το κλειδί, στον παραδίπλα δρόμο.» – «Να τρέξει ο μικρός και να το φέρει! ΤΩΡΑ!», απαίτησαν!
Ο πατέρας βγήκε στο δρόμο κι άρχισε να τρέχει. Ξαφνικά, σφαίρες άρχισαν να σφυρίζουν, γύρω του! Είδαν οι υπόλοιποι ταγματασφαλίτες, που είχαν πιάσει τις γωνιές κάποιον να τρέχει κι άρχισαν να πυροβολούν. Ο πατέρας της οικογένειας κοκκάλωσε.
-«Σταματήστε!», φώναξε ένας από τους «Ελληνες» συνεργάτες, « τον ξέρω τον μικρό, είναι γειτονόπουλο!» Τον ρώτησε για πού το βαλε, ο μπαμπάς μου του εξήγησε κι ο άλλος φώναξε : «Μην πυροβολείτε, εντάξει είναι!» Δόθηκε η άδεια…Πήγε, ήρθε ο μικρός, με την ψυχή στο στόμα, και το κλειδί στο χέρι. Το μπαούλο ανοίχθηκε.. Τα προικιά πετάχτηκαν έξω σα σκουπίδια. Κάτω-κάτω βρέθηκε μια χλαίνη και μια μπαλάσκα. -«Τί είναι αυτά?»
-«Από τον Ελληνοαλβανικό.», απάντησε η γιαγιά μου, «Του αδερφού μου». Τα πήραν μαζί τους κι έφυγαν… Λίγο παρακάτω, σκότωσαν τους γονείς ενός συμμαθητή και φίλου του μπαμπά μου, μπροστά στα μάτια του… Ήταν το ζεύγος Μουρουχλιάδη, δύο ανάμεσα στους έντεκα που έχασαν εκείνη τη μέρα τη ζωή τους.
Από τα γεγονότα της ημέρας εκείνης, εμπνεύστηκε και έγραψε ο Βασίλης Τσιτσάνης, ο οποίος ζούσε, τότε, στη Θεσσαλονίκη, το τραγούδι του «Ο μπλόκος»: Τα τελευταία χρόνια, στο μνημείο που έχει φτιάξει ο Δήμος, στο Πάρκο της 13ης Αυγούστου, στην Καλαμαριά, πραγματοποιείται, κάθε χρόνο, τελετή όπου αποτίνεται φόρος τιμής στους εκτελεσμένους.
φωτογραφικό και ηχητικό υλικό (Το τραγούδι του Β. Τσιτσάνη «Μπλόκος» εμπνευσμένο από το «Μπλόκο της Καλαμαριάς»)
Για τον Ευριπίδη Μπακιρτζή
«….Κατά τον Οκτώβριο του 1944 ο Μάρκος Βαφειάδης, παραβλέποντας την εντολή του Γενικού Στρατηγείου του Ε.Λ.Α.Σ., που προέβλεπε την παραμονή της Ο.Μ.Μ. στην έδρα τους, με την θετική συνηγορία του Ευριπίδη Μπακιρτζή προετοίμασε την κατάληψη της Θεσσαλονίκης από τον Ε.Λ.Α.Σ..
Ο Ευριπίδης Μπακιρτζής τάχθηκε υπέρ του στρατηγήματος γιατί έδινε μεγάλη βάση στη Θεσσαλονίκη, την οποία θεωρούσε στις μελέτες του ως « […]Το σταυροδρόμι […] που στηρίζεται στο μεγάλο θύλακα της Χαλκιδικής Χερσονήσου, που αποτελεί το στρατηγικό άξονα, το πολεμικό κέντρο κάθε πολεμικής δράσης στην περιοχή του Αιγαίου.
Ήταν πάντα ο αντικειμενικός σκοπός κάθε επιθετικής ενέργειας, που προερχόταν από το Βορρά, και η βάση κάθε αμυντικής και επιθετικής ενέργειας που ξεκινούσε από τη θάλασσα. […]». Με άλλα λόγια η παρούσα κατάσταση επίτασσε την ταχεία επικυριαρχία της πόλης από ελληνικά στρατεύματα….»
https://youtu.be/c4NPQiqGmw4
