Η καλλιέργεια ρίγανης θεωρείται η πιο επικερδής καλλιέργεια στα αρωματικά φυτά, με χαμηλό κόστος παραγωγής και ελάχιστες φροντίδες.
Ο λόγος για τη ρίγανη, ένα από τα βασικά ατού της οποίας είναι ότι μπορεί να αξιοποιήσει πολλές κατηγορίες εδαφών, όπως ορεινές και μειονεκτικές περιοχές.
Αυτό που κάνει περιζήτητη τη ρίγανη είναι οι υψηλές αποδόσεις σε αιθέριο έλαιο, με την περιεκτικότητα σε ριγανέλαιο να φτάνει μέχρι και 7%, όταν ο μέσος όρος στα υπόλοιπα αρωματικά φυτά κυμαίνεται από 3 έως 4%.
Εμφανίζει διαρκώς αυξανόμενες προοπτικές ανάπτυξης εξαιτίας της μεγάλης ζήτησης που παρατηρείται στη βιομηχανία τροφίμων, στη φαρμακοβιομηχανία και στην αρωματοθεραπεία με αντικείμενο την παρασκευή αιθέριων ελαίων.
Η καλλιέργειά της εντοπίζεται κυρίως στη Μακεδονία, τη Θράκη και τη Θεσσαλία. Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης, η Ελλάδα και η Γερμανία είναι εκείνες με τις περισσότερες καλλιεργήσιμες εκτάσεις ρίγανης, με τις κυριότερες χώρες προορισμού των ελληνικών εξαγωγών να είναι οι ΗΠΑ και η Γερμανία. Οι εισαγωγές προέρχονται από την Τουρκία, τη Βουλγαρία και την Αλβανία.
Λίπανση
Το κόστος εγκατάστασης μιας φυτείας ρίγανης εκτιμάται στα 220 ευρώ ανά στρέμμα, συμπεριλαμβανομένων και των δαπανών του φυτωρίου, με την τιμή της ξηρής δρόγης να κυμαίνεται από 1,8 ευρώ έως 2,3 ευρώ όταν αφορά σε συμβατική καλλιέργεια και τα 5-6 ευρώ όταν πρόκειται για βιολογική καλλιέργεια.
Η ρίγανη -όπως αναφέρει στο ένθετο «Εργασία και Επαγγελματικές Ευκαιρίες» ο γεωπόνος Κάσσανδρος Γάτσιος- αναπτύσσεται σε ποικιλία εδαφών, με καλή στράγγιση. Δεν είναι φυτό απαιτητικό σε θρεπτικά στοιχεία, καθώς έχει μικρές απαιτήσεις σε άζωτο, φώσφορο και κάλιο, με τη λίπανση να εφαρμόζεται στο τέλος φθινοπώρου έως τις αρχές του χειμώνα. Αντέχει στην ξηρασία και μπορεί να καλλιεργηθεί ως ξηρικό είδος.
Σε περίπτωση παρατεταμένης ξηρασίας, ιδίως την περίοδο της άνοιξης, ένα ή και δύο ποτίσματα είναι ωφέλιμα, αυξάνοντας την απόδοση, χωρίς να μειώνεται ιδιαίτερα η ποιότητα.
Αυτοφύεται σε πολλές περιοχές της Ευρώπης, της Ασίας, της Β. Αφρικής. Στη χώρα μας αυτοφύεται σχεδόν σε ολόκληρη την Ελλάδα κυρίως σε ημιορεινές και ορεινές περιοχές. Καλλιεργείται σε πολλούς νομούς, όπως είναι Καρδίτσας, Τρικάλων, Θεσσαλονίκης, Ροδόπης. Η ελληνική ρίγανη θεωρείται από πλευράς ποιότητας η καλύτερη στον κόσμο.
Τη συναντάμε σε παραθαλάσσια αλλά και σε ορεινά μέρη.
Η ρίγανη είναι ένα φυτό που αντέχει πολύ στο κρύο. Τον χειμώνα καταστρέφεται το υπέργειο τμήμα της, ενώ στη συνέχεια την άνοιξη αναβλαστάνει το υπόγειο τμήμα της, επίσης αντέχει πολύ στην ξηρασία. Η ρίγανη πολλαπλασιάζεται τόσο με σπόρους όσο και με μοσχεύματα ή παραφυάδες.
Η καλλιέργειά της αποδίδει ικανοποιητικά από το τρίτο έτος και μετά, φτάνοντας έως 300 κιλά ανά στρέμμα όταν η καλλιέργεια είναι αρδευόμενη. Η περιεκτικότητα σε ριγανέλαιο είναι δυνατόν να φτάσει μέχρι και 7%, με τον μέσο όρο να κυμαίνεται από 3 έως 4%. Η οικονομική απόδοση της ρίγανης φτάνει να είναι υπερδιπλάσια όταν η καλλιέργεια είναι βιολογική.
Τα έσοδα ανά στρέμμα ξεκινούν από 400 ευρώ και μπορούν να ξεπεράσουν τα 1.000 ευρώ, όταν η καλλιέργεια είναι πιστοποιημένη βιολογικά.
Το κόστος εγκατάστασης μιας φυτείας ρίγανης εκτιμάται στα 220 ευρώ ανά στρέμμα, συμπεριλαμβανομένων και των δαπανών του φυτωρίου, με την τιμή της ξηρής δρόγης να κυμαίνεται από 1,8 ευρώ έως 2,3 ευρώ όταν αφορά σε συμβατική καλλιέργεια και τα 5-6 ευρώ όταν πρόκειται για βιολογική καλλιέργεια.
Το μέσο κόστος παραγωγής ανέρχεται στα 1,04 ευρώ το κιλό. Για να είναι βιώσιμη η καλλιέργεια, η τιμή πώλησης του προϊόντος θα πρέπει να είναι πάνω από 0,7 ευρώ ανά κιλό, προκειμένου να καλυφθούν οι δαπάνες παραγωγής του προϊόντος.
Πότε συλλέγεται
Οι συνθήκες καλλιέργειας και οι αποδόσεις
Όσο πιο συχνά ποτίζεται τόσο μειώνεται η περιεκτικότητα σε αιθέριο έλαιο. Ο σπόρος της ρίγανης σπέρνεται σε σπορεία, όπως ο καπνός, που ετοιμάζονται είτε τέλη Ιουλίου με αρχές Αυγούστου (φθινοπωρινή εγκατάσταση) είτε μέσα Ιανουαρίου με αρχές Φεβρουαρίου (ανοιξιάτικη εγκατάσταση). Η άριστη θερμοκρασία ανάπτυξης της ρίγανης κυμαίνεται από 18-22° C με όρια ανάπτυξης από 4 έως 33° C, ενώ το ριζικό της σύστημα σε καλά ανεπτυγμένα φυτά αντέχει σε ακραίες θερμοκρασίες.
Η συλλογή της γίνεται όταν τα φυτά είναι σε πλήρη άνθηση. Μπορεί να γίνεται με δρεπάνια όταν η έκταση είναι μικρή ή με χορτοκοπτική μηχανή όταν είναι μεγάλη, και στην συνέχεια μεταφέρεται στο ξηραντήριο. Πολλές φορές όταν δεν υπάρχει ξηραντήριο, μεταφέρεται σε ένα αλώνι, όπου αποξηραίνεται στον ήλιο. Μπορεί να αποξηρανθεί και σε σκιά αν η ποσότητα είναι μικρή, σε ματσάκια. Η συλλογή της ρίγανης γίνεται όταν τα φυτά είναι σε πλήρη άνθηση.
Την πρώτη χρονιά μετά τη φύτευση οι αποδόσεις σε χοντροκομμένη ρίγανη είναι μικρές. Είναι της τάξεως των 15-20 κιλά/στρέμμα, τον δεύτερο χρόνο η απόδοση φθάνει τα 40-70 κιλά/στρέμμα και μετά το τρίτο έτος τα 120-180 κιλά ανά στρέμμα.
Η ποιότητα της ρίγανης καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από το συστατικό καρβακρόλη που βρίσκεται στο ριγανέλαιο και κυμαίνεται από 70 έως 85%, ενώ σε αυτοφυείς πληθυσμούς μπορεί να ξεπεράσει και το 90%.
Η απόδοση σε ριγανέλαιο και το ποσοστό της καρβακρόλης έχουν σχέση με τον καλλιεργούμενο πληθυσμό, ποικιλία ή κλώνο, το κλίμα, το έδαφος, το υψόμετρο, καθώς και τις συνθήκες της καλλιέργειας (άρδευση, λίπανση
Έσοδα 400 έως 1.000 ευρώ ανά στρέμμα από τη ρίγανη