Με το όνομα FYROM ετοιμάζονται να μπουν στο ΝΑΤΟ τα Σκόπια, δηλώνει στην «Κ» ο πρόεδρος της Δημοκρατίας της FYROM Μπράνκο Τσερβενκόφσκι, και διαμηνύει στην Αθήνα πως τα Σκόπια δεν προτίθενται να κάνουν ούτε βήμα πίσω ώστε να εξευρεθεί μια αμοιβαία αποδεκτή λύση στο όνομα.«Εχουμε κάνει ήδη υπερβολικές υποχωρήσεις», λέει στη συνέντευξη που παραχώρησε, παρουσιάζοντας τις θέσεις της χώρας του με αφορμή τον κουρνιαχτό που σήκωσαν στην πολιτική σκηνή της Ελλάδας σενάρια περί πρόωρων εκλογών με αφορμή επικείμενες εξελίξεις στη γνωστή εκκρεμότητα με τα Σκόπια.
Ο κ. Τσερβενκόφσκι δεν θεωρεί πιθανό ότι ο κ. Νίμιτς θα καταθέσει την εντολή της διαμεσολάβησης για την ονομασία, ενώ απορρίπτει τις αιτιάσεις του Ελληνα πρωθυπουργού για αδιαλλαξία και αλυτρωτισμό των Σκοπίων.
Οσον αφορά την πρώτη πολιτική προτεραιότητα των Σκοπίων τούτη την εποχή, που είναι η ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ, υποστηρίζει πως «είμαστε έτοιμοι να γίνουμε πλήρες μέλος του ΝΑΤΟ με τη σημερινή αναφορά που γίνεται στον ΟΗΕ», δηλαδή της FYROM.
Η θέση αυτή, με δεδομένο ότι η ενδιάμεση συμφωνία σημειώνει ότι η ελληνική πλευρά δεν θα εμποδίσει την ένταξη της χώρας σε διεθνείς οργανισμούς με το όνομα FYROM, ίσως αλλάξει τα έως τώρα δεδομένα στη θέση της Αθήνας περί άσκησης βέτο στην προσπάθεια ένταξης της ΠΓΔΜ με τη συνταγματική της ονομασία στο ΝΑΤΟ.
Ο κ. Τσερβενκόφσκι μιλώντας και για το φλέγον ζήτημα του Κοσόβου δηλώνει πως τα Σκόπια θα αναγνωρίσουν μονομερώς ένα ανεξάρτητο κράτος εφόσον υπάρξουν μονομερείς αναγνωρίσεις απο ΝΑΤΟ και Ε.Ε.
Αφήνει, τέλος, να εννοηθεί ότι διαφωνεί με την απόφαση της κυβέρνησής του να μετονομάσει το αεροδρόμιο των Σκοπίων σε «Αλέξανδρος ο Μέγας».
– Πώς εκλάβατε εδώ στα Σκόπια τις προτροπές του Έλληνα πρωθυπουργού προς την κυβέρνηση της χώρας σας να εγκαταλείψει την αδιαλλαξία και να διαπραγματευθεί για την ονομασία;
– Η Δημοκρατία της Μακεδονίας έχει υιοθετήσει εποικοδομητική προσέγγιση και έχει επιδείξει καλή θέληση στις διαπραγματεύσεις που λαμβάνουν χώρα στη Νέα Υόρκη. Πιστέψτε με, όταν λέω ότι επιθυμούμε περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο στον κόσμο να βρούμε μια λύση και να απαλείψουμε τον αναχρονιστικό και υποτιμητικό όρο «Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας», το εννοώ.
Θα ήθελα να υπενθυμίσω στην ελληνική κοινή γνώμη ότι τον Οκτώβριο του 2005 αποδεχθήκαμε την τελευταία πρόταση του διαμεσολαβητή Νίμιτς ως στέρεο έδαφος για περαιτέρω συζητήσεις. Αυτή δεν ήταν μια αβίαστη, μια εύκολη απόφαση· φθάσαμε εκεί σε ένδειξη καλής θέλησης. Δυστυχώς, η εν λόγω πρόταση δεν έγινε δεκτή από την Αθήνα.
Στην πραγματικότητα, εμείς, η Δημοκρατία της Μακεδονίας και οι πολίτες της, έχουμε ήδη κάνει υπερβολικές παραχωρήσεις. Τροποποιήσαμε το Σύνταγμα, αλλάξαμε τη σημαία του κράτους, μια απόφαση που μας πόνεσε εδώ στη Μακεδονία.
Αποδεχθήκαμε, τέλος, την τελευταία πρόταση του κ. Νίμιτς ως καλή βάση για διαπραγμάτευση, την οποία όμως, δυστυχώς, απέρριψε η Ελλάδα και δεν προχώρησε η διαδικασία.
– Ωστόσο, η ελληνική πλευρά δείχνει να επιθυμεί, διακαώς θα έλεγα, να κάνετε κι ένα βήμα παραπάνω. Ακόμα και ο κ. Μητσοτάκης σας ζήτησε να διανύσετε τον μισό δρόμο εσείς, να διανύσει και η Αθήνα τον άλλο μισό και να γίνει η συνάντηση. Είστε διατεθειμένοι για κάτι τέτοιο;
– Εμείς όλη την προηγούμενη περίοδο κάναμε δύσκολα βήματα και αυτό που μπορώ τώρα να σας πω είναι ότι όχι μόνο διανύσαμε τον μισό δρόμο, αλλά μπήκαμε και στον μισό της Ελλάδας. Περί εδαφικών βλέψεων
– Η Αθήνα, πάντως, διά στόματος του πρωθυπουργού επίσης, επισήμανε αλυτρωτικές πρακτικές και ενέργειες εκ μέρους των Σκοπίων. Τι απαντάτε επ’ αυτού;
– Η FYROM δεν έχει εδαφικές βλέψεις έναντι των γειτόνων μας, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Προς αποφυγήν παρεξηγήσεων, ορίσαμε με σαφήνεια στο Σύνταγμά μας ότι δεν πρόκειται να επέμβουμε στα κυριαρχικά δικαιώματα άλλων κρατών και στις εσωτερικές υποθέσεις τους.
Είμαι πεπεισμένος ότι δεν υπάρχει λογικό επιχείρημα υπέρ της θέσης ότι η συνταγματική ονομασία μας ως κράτος θα μπορούσε να αποτελέσει απειλή για την εδαφική ακεραιότητα της Ελλάδας.
– Εξ όσων ενθυμούμαι, επί πρωθυπουργίας σας είχατε αποφύγει κινήσεις που μπορεί να επιβάρυναν το κλίμα στις σχέσεις των δύο χωρών. Νομίζετε, λοιπόν, ότι η μετονομασία του αεροδρομίου, που όπως θα ξέρετε προκάλεσε αντιδράσεις στην Ελλάδα, είχε κανένα νόημα;
Αξιζε πραγματικά τον κόπο να γίνει;
– Η κυβέρνησή μας δημοσίως εξήγησε τους λόγους που οδήγησαν στην απόφαση για τη μετονομασία του αεροδρομίου. Μεταξύ των επιχειρημάτων μας δεν υπάρχει ούτε ένα που θα μπορούσε να θίξει τη γειτονική Ελλάδα. Δυστυχώς, υπήρξαν έντονες αντιδράσεις. Ακολούθησε πλήθος σκληρών κατηγοριών και δηλώσεων. Ελπίζω ότι στο μέλλον και οι δύο πλευρές θα είναι πιο διακριτικές και λογικές.
Η επίσκεψη Μπους –
Στην Ελλάδα υπάρχει η αίσθηση ότι κατά την έλευση του κ. Μπους στα Τίρανα σε λίγες μέρες θα «κλειδώσει» η ένταξη της χώρας σας στο ΝΑΤΟ.
Εχετε τέτοια μηνύματα;
– Οι ΗΠΑ και ο πρόεδρος Μπους είναι ενθουσιώδεις υποστηρικτές μιας νέας διεύρυνσης του ΝΑΤΟ, εξ ου και οι φιλοδοξίες μας για ένταξη στη Συμμαχία ως πλήρες μέλος. Βεβαίως, από εμάς περιμένουν στο άμεσο μέλλον να παρουσιάσουμε ουσιαστικά και απτά αποτελέσματα αναφορικά με τις μεταρρυθμίσεις και να επιβεβαιώσουμε την ετοιμότητα και την ικανότητά μας για ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Πιστεύω ότι η συνάντηση ανάμεσα στον πρόεδρο Μπους και τους τρεις πρωθυπουργούς των χωρών της Αδριατικής -Μακεδονία, Αλβανία και Κροατία- στα Τίρανα θα έχει ως αποτέλεσμα την έντονη ενθάρρυνση να εξακολουθήσουν να εκπληρώνουν τα απαραίτητα κριτήρια. Ωστόσο, η τελική απόφαση θα ληφθεί στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ του χρόνου.
– Θα συναινούσε η δική σας πλευρά στην ένταξη στο ΝΑΤΟ με το όνομα FYROM, εξέλιξη που ίσως διευκόλυνε και την Αθήνα να μη θέσει βέτο;
– Βεβαίως, η ένταξή μας στο ΝΑΤΟ με τη συνταγματική ονομασία μας θα μας ικανοποιούσε όσο τίποτε άλλο. Ωστόσο, στην περίπτωση κατά την οποία μια τέτοια λύση στη διένεξη δεν θα έχει βρεθεί προτού ενταχθούμε στο ΝΑΤΟ, είμαστε έτοιμοι να γίνουμε πλήρες μέλος του με την αναφορά που σήμερα γίνεται στον ΟΗΕ δηλαδή, μόνο ως προσωρινή λύση.
– Είστε έμπειρος πολιτικός και γνωρίζετε όσο κανένας άλλος τη διένεξη με την Ελλάδα για την ονομασία. Βλέπετε να κλείνει σύντομα -και πώς- το ζήτημα αυτό ή θα παραμένει μια ανοιχτή πληγή μεταξύ δύο γειτόνων που κατά τα άλλα δηλώνουν φίλοι;
– Το ζήτημα είναι πολύ λεπτό· και οι δύο πλευρές δείχνουν ιδιαίτερη ευαισθησία. Επομένως, βάσει και της εμπειρίας του παρελθόντος, είναι πολύ δύσκολο να είναι κανείς αισιόδοξος και να διαβλέπει τη γρήγορη επίλυση του ζητήματος. Λαμβάνοντας υπόψη τη μεγάλη σπουδαιότητα του θέματος για τη χώρα μου, είναι σαφές ότι το ποιόν της τελικής λύσης είναι πολύ πιο σημαντικό από την ταχεία επίλυση.
Είναι ζήτημα διαφύλαξης της συνταγματικής ονομασίας μας, της εθνικής και πολιτισμικής ακεραιότητάς μας, και αυτά τα θέματα είναι υψηλότατης προτεραιότητας για όλες τις χώρες του κόσμου. Θα ακολουθήσουμε την κοινή πολιτική ΝΑΤΟ και Ε.Ε. στο θέμα του Κοσόβου
– Σας ανησυχεί το διαγραφόμενο αδιέξοδο στο θέμα του Κοσόβου;
– Μπορώ να πω ότι το ζήτημα αυτό είναι πολύ σημαντικό για μας γιατί είμαστε γείτονες. Από τη μια πλευρά μπορώ να σας πω ότι εμείς δεν μπορούμε να επηρεάσουμε τις εξελίξεις στο Κόσοβο, όμως θα υποστούμε τις συνέπειες ως συνορεύοντες άμεσα.
Αυτό που εμείς επιθυμούσαμε δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί, να συμφωνήσουν δηλαδή Πρίστινα και Βελιγράδι, ούτε είμαι αισιόδοξος ότι στο μέλλον θα συμβεί κάτι τέτοιο διότι οι θέσεις τους δεν είναι απλώς διαφορετικές αλλά και εκ διαμέτρου αντίθετες.
Αυτό σημαίνει ότι η διεθνής κοινότητα πρέπει να λύσει το ζήτημα. Η καλύτερη εκδοχή θα ήταν να λυθεί το πρόβλημα με ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας. Σε αυτή την περίπτωση εμείς, ως μέλος του ΟΗΕ, θα αποδεχόμασταν το ψήφισμα. Η εκδοχή αυτή δημιουργεί και το νομικό πλαίσιο για τη διεθνή στρατιωτική και πολιτειακή παρουσία.
Είναι πολύ σημαντικό αυτό, διότι θεωρώ ότι η διεθνής πολιτική και στρατιωτική παρουσία στο Κόσοβο όλο το επόμενο διάστημα θα αποτελέσει εγγύηση για να διατηρηθεί η κατάσταση υπό έλεγχο. Αν υπάρξει ρωσικό βέτο ή κάποιες άλλες αιτίες, τότε η κατάσταση θα δυσκολέψει.
Μπορώ να σας πω ποια θα είναι η θέση μας σ’ αυτή την περίπτωση, αν δεν υπάρξει ψήφισμα δηλαδή. Εμείς, ως χώρα υποψήφια προς ένταξη στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε., θα ακολουθήσουμε την κοινή πολιτική αυτών των δύο. Υπάρχει, όμως, περίπτωση η κατάσταση να γίνει ακόμα πιο περίπλοκη αν το ΝΑΤΟ και η Ε.Ε. δεν διαμορφώσουν κοινή θέση για το ζήτημα.
Ελπίζω ότι κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί, διότι αυτό θα είχε ανυπολόγιστες συνέπειες τόσο για το ΝΑΤΟ όσο και για την Ε.Ε. Το δικό μας κρατικό συμφέρον είναι να διατηρούμε καλές σχέσεις και με την Πρίστινα και με το Βελιγράδι. Η πολιτική μας δεν είναι να χτίζουμε νέες γέφυρες γκρεμίζοντας παλιές.
– Σε περίπτωση που δεν υπάρξει ψήφισμα, βγουν οι Αλβανοί και κηρύξουν την ανεξαρτησία και ακολουθήσουν μονομερείς αναγνωρίσεις, τι θα κάνετε τότε; – Οπως σας είπα, θα ακολουθήσουμε την κοινή πολιτική ΝΑΤΟ και Ε.Ε. Εάν η θέση τους είναι η δρομολόγηση διπλωματικών σχέσεων και η αναγνώριση του Κοσόβου, τότε εμείς θα συνταχθούμε με τη θέση αυτή. – Βλέπετε κίνδυνο επιπλοκών στη χώρα σας από αρνητικές εξελίξεις στο Κόσοβο;
– Είμαστε γείτονες, δεν νομίζω ότι οι εσωτερικές εξελίξεις στο Κόσοβο μάς επηρεάζουν άμεσα. Ομως παρακολουθούμε στενά τα γεγονότα διότι υπάρχει κίνδυνος μια αποσταθεροποίηση στο Κόσοβο να εξαπλωθεί και στις γειτονικές χώρες. Αν μιλάμε για τη σταθερότητα στη χώρα μας, τότε είναι πολύ πιο σημαντικό πώς θα αντιμετωπίσουμε εμείς τα διεθνοτικά ζητήματα παρά το τι θα γίνει στο Κόσοβο.
– Με την ευκαιρία, πώς προχωράει η συμφωνία της Αχρίδας στην οποία στηρίζονται οι διεθνοτικές σας σχέσεις;
– Μπορώ να σας πω ότι το μεγαλύτερο μέρος της έχει υλοποιηθεί και σε σύντομο χρονικό διάστημα, από το 2001 έως σήμερα, κάναμε πολύ μεγάλα βήματα. Σήμερα τα διεθνοτικά ζητήματα δεν βρίσκονται στο επίκεντρο της πολιτικής ζωής της χώρας. Γίνεται περισσότερος λόγος για τα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα και αυτό είναι καλό σημάδι.
Ομως, για να μη γίνω λανθασμένα αντιληπτός, θεωρώ ότι το διεθνοτικό ζήτημα είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την πολιτική σταθερότητα και δεν πρέπει να το υποτιμούμε. Παρά το γεγονός ότι έχει μειωθεί η διεθνοτική ένταση, παραμένει στοιχείο που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής. Θα συνεχίσει ο κ. Νίμιτς
— Με βάση τις δικές σας πληροφορίες και εκτιμήσεις θεωρείτε πιθανό ο κ. Νίμιτς να καταθέσει την εντολή το φθινόπωρο και να ακολουθήσει, έπειτα από αυτό, προσφυγή σας στο Συμβούλιο Ασφαλείας;
— Δεν έχω καμιά πληροφόρηση, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, ότι ένα τέτοιο σενάριο είναι πιθανό. Αντιθέτως, λαμβάνοντας υπόψη τις πρόσφατες δηλώσεις του κ. Νίμιτς, είμαι πεπεισμένος ότι θα συνεχίσει να συνδράμει και τις δύο πλευρές στο πλαίσιο της αποστολής που του ανέθεσε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ.
Συνέντευξη στον Σταύρο Τζίμα στην εφημερίδα Καθημερινή
